سیره حضرت محمد (ص) در ۲ روایت مکتوب و خواندنی/ کردار و اوصاف پیامبر خاتم چگونه بود؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، شناخت سیره، شیوه زندگی و رفتار و سکنات پیامبر اکرم (ص) همواره در طول تاریخ برای مسلمانان جالب توجه و مایه کنجکاوی بوده است. از این رو، سنت سیره‌نویسی برای حضرت محمد (ص)، از مهم‌ترین رشته‌های تاریخ‌نویسی برای اندیشمندان و تذکره‌نویسان محسوب می‌شود.

در سالروز بعثت حضرت ختمی‌مرتبت محمد مصطفی(ص) دو اثر خواندنی در این زمینه را برای علاقه‌مندان به مطالعه زندگی پیامبر (ص) معرفی می‌کنیم. کتاب‌هایی که یکی مربوط به بیش از ۱۰۰۰ سال پیش و به قلم عالمی از اهل سنت و دیگری حاصل تتبع و تحقیق پژوهشگری معاصر است.

توصیف شمایل نور و مهر در شمائل‌النبی/ ما همچنان در اول وصف تو مانده‌ایم

«ابوعیسی محمد بن عیسی ترمذی» (متوفی ۲۷۵ق و به روایتی۲۷۹ ق) از محدثان بزرگ سده‌ سوم هجری در خراسان و یکی از ۶ مؤلف صحاح اهل سنت است.

به گفته‌ برخی از خاورشناسان، او سرشناس‌ترین مرد منطقه ترمذ در آن قرن بوده است. حاکم ابواحمد نیشابوری روایت کرده است، پارسایی و بیم ترمذی چنان بوده است که از بسیاری گریستن، سال‌های پایانی زندگی را کور بوده است. انصاری مؤلف کتاب «منازل السائرین» می‌گوید جامع ترمذی سودبخش‌تر از صحیح بخاری و صحیح مسلم است.

شمائل النبی (ص) که با نام‌هایی نظیر الشمائل النبویة، الشمائل المحمدیه و الخصائل المحمدیه شناخته می‌شود، اثر مهم و شناخته شده اوست. این اثر درباره‌ صفات ظاهری و اخلاق پسندیده پیامبر اکرم (ص) است. اعتبار کتاب ترمذی به اندازه‌ای است که دانشمندان بزرگ شیعی مانند ابن شهر آشوب و علامه مجلسی در ثبت اوصاف ظاهری و خصائل اخلاقی رسول خدا (ص) به روایت‌های او استناد کرده‌اند.

کتاب حاضر، برگردان فارسی کتاب الشمائل اوست که با ترجمه محمود مهدوی دامغانی، استاد شهیر علوم اسلامی منتشر شده است. ضمن این که استخراج احادیث و حواشی کتاب نیز توسط دامغانی صورت گرفته و با مقدمه مترجم در معرفی نویسنده و آثار او آغاز شده است.

متن کتاب در ۵۶ باب تنظیم شده است. ۳۲ باب در جلد اول و ۲۴ باب در جلد دوم ذکر شده است. در جلد اول ۲۰۶ حدیث و در جلد دوم ۱۸۷ حدیث و در جمع ۳۹۳ حدیث است و حدود ۱۰ حدیث مکرر است که در ابواب مختلف آمده است.

بیشتر بخوانید:

«پدر، عشق و پسر»؛ روایتی از زندگی حضرت علی‌اکبر(ع) و مجالسی با رنگ و بوی عاشورایی +فیلم

در کتاب ترمذی منظور از شمائل هم ویژگی‌های جسمانی پیامبر اسلام و هم خلق و خوی آن حضرت است. با این حال بخش عمده کتاب، به ویژگی‌های ظاهری آن حضرت اختصاص دارد.

پنج‎ باب‎ اول کتاب، درباره ویژگی‎های جسمانی رسول خدا (ص) است و دارای ۴۴ حـدیث‎ اسـت‎ که‎ در آنها به تناسب اندام، زیبایی چهره، رنگ پوست، موها و نـحوه آراسـتن موها اشاره‎ شده‎ است.‎دو‎ باب‎ مربوط به خـضاب کـردن، سـرمه کشیدن و استعمال عطر توسط پیامبر اکرم (ص) است که ۹ حدیث‎ را در بر دارد.

هفت باب در مورد لباس، کفش، عمامه و انگشتری حضرت است که در این مورد ۵۱ حدیث نقل گردیده است. سه باب شامل ۹ حدیث‎ درباره شمشیر، زره و کـلاهخود پیـامبر (ص) است و دو باب دیگر نیز با ۹ حدیث به‎ عمامه‎ و اِزار حضرت اختصاص داده است. یک باب هم با سه روایت به نحوه راه رفتن رسول خدا (ص) اختصاص‎ دارد.

باب بیستم‎ با تنها‎ یک روایت به نقل از«انس بن مالک» دربـاره دستار به سر بستن‎ پیامبر خداست. سه باب بعدی با ۱۰ روایت به نشستن و تکیه‎ دادن‎ حـضرت را شرح داده است و ۳۳ باب دیگر درباره غـذاها‎، نـحوه غذا خوردن‎ حضرت‎، آشامیدن، دست شستن، خـوابیدن‎، سـلوک‎ و معاشرت با مردم، خلق و خوی و عبادات نبی اکرم (ص) است.

کتاب «شمائل‌النبی» نوشته ابوعیسی محمد بن عیسی ترمذی و ترجمه محمود مهدوی دامغانی توسط نشر نی در ۲۷۲ صفحه و به قیمت ۳۵ هزار تومان روانه بازار نشر شده است.

«سیره رسول خدا(ص)» و نگاهی به دوره بعث پیامبر

حجت‌الاسلام رسول جعفریان در جلد اول کتاب «تاریخ سیاسی اسلام از سال چهلم تا سال صدم» که با عنوان سیره رسول خدا (ص) منتشر شده است، با رویکردی تحلیلی، تاریخ صدر اسلام را در زمان حیات و بعثت پیامبر اکرم (ص) به رشته تحریر درآورده است. این کتاب با نثر و لحنی که هم برای طلاب و دانشجویان و هم برای علاقه‌مندان به تاریخ اسلام جذابیت داشته و در پنج فصل تدوین شده است.

در فصل اول با عنوان تاریخ‌نگاری مسلمانان، به انواع نوشته‌های تاریخی مسلمانان، سیره‌نگاران و معرفی اسامی آنها، سیره‌نویسی پس از قرن پنجم، عوامل تحریف سیره، سهم شیعیان در سیره‌نویسی و معرفی تاریخ‌نویسان از آغاز تا قرن پنجم پرداخته شده است.

فصل دوم در سه بخش، دوران جاهلیت را از وجوه مختلف بررسی می‌کند. این سه بخش عبارتند از اوضاع سیاسی و اجتماعی اعراب جزیرة‌العرب، دین و دین‌داری مردم در دوران جاهلیت و همچنین فرهنگ و دانش در دوران جاهلیت.

نویسنده در فصل سوم ظهور اسلام، آغاز نزول وحی و رویکرد تاریخی پیامبر اسلام (ص) در مواجه با مشرکان را مورد بررسی قرار داده است. جعفریان در فصل چهارم که عنوان اسلام در برابر فشار قریش را بر تارک خود می‌بیند، واکنش تازه مسلمانان را در برابر آزار مشرکان و اشراف قریش روایت می‌کند.

فصل پنجم کتاب به استقرار پیامبر (ص) درمدینه و گسترش آیین اسلام اختصاص دارد. دلایل گسترش سریع اسلام در مدینه و پیمان‌های رسول خدا(ص) با مسلمانان مدینه به تفصیل بیان می‌شود. در فصل ششم هم جنگ‌های پیامبر تا سال پنجم هجرت (بدر، احد، احزاب، بنیقریظه و جنگ با قبایل عرب) واکاوی می‌شود و در نهایت در فصل هفتم با عنوان به‌سوی پیروزی بر حجاز، جریان پیمان حدیبیه، فتح خیبر و فتح مکه و ... تا رحلت پیامبر اکرم (ص) بررسی می‌شود.

در انتهای کتاب هم، عشیره‌های مهم قبیله قریش و شخصیت‌های شناخته‌شده آنها در یک جدول درج شده است. ضمن این که حوادث دوران مکه و جنگ‌های پیامبر (ص) هم در جدولی جداگانه به همراه نقشه‌هایی از اماکن مهم مکه و مدینه ارائه شده است که به فهم بیشتر خواننده از وقایع کمک می‌کند.

انتشارات دلیل ما در بهار ۱۴۰۰، چهاردهمین چاپ کتاب «سیره رسول خدا (ص)» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان را با شمارگان هزار نسخه، ۶۹۲ صفحه و بهای صد هزار تومان منتشر کرد. چاپ پیشین (سیزدهم) این کتاب سال ۹۷ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۷۵ هزار تومان روانه کتابفروشی‌ها شده بود.
نخستین چاپ این کتاب سال ۱۳۷۳ با شمارگان یازده هزار نسخه و بهای ۵۵۰ تومان توسط سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی منتشر شده بود. بعدها به سال ۱۳۷۷ موسسه انتشارات الهادی نیز چاپی از این کتاب را با شمارگان سه هزار نسخه و بهای ۱۸۰۰ تومان منتشر کرد.

انتهای پیام/۴۱۰۴/