رفاه جامعه در گرو ارتباط دانشگاهیان با صنعت/ ابتکار متخصصان به میدان نیاید، رکود و بیکاری جولان می‌دهند
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا _ فاطمه بحیرائی؛ در کشورهای پیشرفته بیشتر تحولات صنعتی از دانشگاه و مراکز تحقیقاتی آغاز شده و دانشگاه‌ها پیشگام توسعه صنعتی هستند، در صورتی‌که در کشورهای در حال توسعه این ارتباط ضعیف و کمرنگ است. توسعه کشور نیازمند حضور و مشارکت مراکز پژوهشی و فناوری در تمامی عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، صنعتی و فرهنگی است.
در چند دهه اخیر رشد کمی و کیفی بسیار خوبی در تمامی حوزه‌های علمی کشور صورت گرفته و زیر ساخت دانشی خوبی فراهم گردیده است. از سوی دیگر به لحاظ شرایط خاص کشور و مسائل مشکلات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی، نیازهای گسترده‌ای برای مشارکت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ایجاد شده است.
بر این اساس لازم است طی یک برنامه جامع با لحاظ کردن شرایط کشور، برنامه‌ها و اقدامات مناسبی برای حضور و مشارکت موثر و مفید دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز فناوری کشور برای توسعه و بهبود شرایط کشور فرآهم آید. تاکنون برنامه‌های متنوع و مناسبی در این زمینه تهیه و به اجرا درآمده است اما به دلیل آنکه متولی مشخصی نداشته عموما بدون نتیجه مانده است. در این راستا بهره‌گیری از تجارب سایر ملل نقطه‌ای کارآمد برای کشور محسوب می‌شود.
تجارب و برنامه‌های کشورهای مختلف در ارتباط با صنعت
از نظر شکل‌گیری اولیه ارتباط دانشگاه‌ها با متن جامعه می‌توان به تاسیس برخی از دانشگاه‌ها با حمایت موسسات صنعتی اشاره کرد که تأسیس دانشگاه «اوانز» در منچستر به سال ۱۸۵۱ و تاسیس دانشگاه «فیرت» در شفیلد انگلستان به سال ۱۸۷۳ در این راستا به شمار می‌آیند. در این دانشگاه‌ها برنامه‌های آموزشی عمدتاً منطبق با نیازهای صنایع حمایت‌کننده تدوین می‌یافت و فارغ‌التحصیلان آن‌ها کارآیی خود را در صنعت مربوطه پیدا می‌کردند. این روند به تدریج در دیگر کشورها گسترش یافت و بعد از جنگ جهانی اول شدت گرفت به‌طوری‌که دانشگاه‌ها به مراکز پیشگامان صنعت تبدیل شدند و بعد از جنگ جهانی دوم ارتباط تحقیقاتی دانشگاه با صنایع در کشورهای صنعتی قوت گرفت و این امر با توسعه‌ی فناوری اهمیت بیشتری پیدا کرد. کشور نیازمند رشد و توسعه متوازن و هماهنگ است تا بتواند زندگی بهتر و توأم با رفاه و آرامش بیشتر برای جمعیت خود فراهم آورد
در مجموع در کشورهای اروپایی و آمریکا، ارتباط دانشگاه با صنایع نسبتا به‌صورت گسترده شکل گرفته است و در بعضی دیگر از طریق واسطه‌هایی مثل شوراهای ملی تحقیقاتی و یا مراکز ملی تحقیقاتی انجام می‌گیرد، به عنوان مثال در فرانسه این ارتباط بیشتر از طریق مرکز «ملی تحقیقات»، در ایتالیا این وظیفه به عهده «شورای ملی تحقیقات»، در سوئیس «بنیاد ملی علوم»، در دانمارک «شورای ملی شش‌گانه»، در مالزی «فدارسیون تولیدکنندگان مالزیایی»، در سنگاپور «طرح همکاری تحقیق و توسعه» و در تایلند «هیئت توسعه علوم و فناوری» این وظیفه را برعهده دارند.
در سوئیس همکاری دانشگاه و صنعت، اساس اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد. مجاورت دانشگاه‌ها با شرکت‌های تولیدی در بسیاری از صنایع، نمود بارزی از همکاران دانشگاه و صنعت در این کشور است. در آلمان نیز ارتباط دانشگاه با جامعه ارتباط ریشه‌داری دارد. خدمات مشاوره‌ای برای کاهش آلودگی محیط‌زیست، انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت، نمونه‌سازی و ارائه آموزش‌های لازم، تحقیق در زمینه فناوری مناسب برای صنایع موجود در هر منطقه، احداث و راه‌اندازی واحدهای جدید تولیدی بر حسب تقاضا، از جمله همکاری‌های دانشگاه با صنعت در این کشور است.
چرا تحول در ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه ضروری است؟
طی سالیان اخیر و در عصر دانایی‌محوری، الزام ارتباط و تعامل بین مراکز علمی و اجرایی، بیش از پیش آشکار شده است. کشور درحال حاضر، نیازمند رشد و توسعه متوازن و هماهنگ است تا در سایه آن بتواند زندگی بهتر و توأم با رفاه و آرامش بیشتر برای جمعیت خود فراهم آورد. ازاین‌رو نظام‌ها و نهادهای مختلف اجتماعی باید در راه نیل به این هدف از هماهنگی و ارتباطی پویا برخوردار باشند و با همکاری‌های متقابل، راه رسیدن به توسعه متوازن و پایدار را هموار کنند. بر همین اساس دانشگاه‌ها، موسسات پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری به عنوان مهم‌ترین نهادهای علمی کشور، بار پاسخگویی به نیازهای جامعه را برعهده دارند و باید تلاشی همه‌جانبه در رفع مشکلات از خود نشان دهند.
به باور صاحب‌نظران، کشور درصورتی به رشد، بالندگی و توسعه واقعی دست خواهد یافت که از طرح‌های تخصصی و مبتکرانه دانشگاهیان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و صاحبان اندیشه استفاده کند و از آن‌ها در راه بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود یاری گیرد.
دانشگاه‌ها و مراکز علمی، جایگاه تولید علم و دانش هستند. این علم باید به بهبود شرایط زندگی تبدیل شود و مهم‌ترین حوزه بهره‌برداری از آن در رفع مشکلات جامعه و صنعت است. بی‌تردید وجود قید و بندهای مختلف، امکان ایجاد ارتباط و تعامل مناسب را از دانشگاه‌ها با محیط بیرون خواهد گرفت و لازم است تسهیلات مناسبی برای رفع آن‌ها فراهم شود.
در بسیاری از دانشگاه‌های دنیا بودجه سالانه تنها از منابع دولتی تأمین نمی‌شود، بلکه آن‌ها به راه‌های دیگری از جمله ارتباط بیشتر با بخش‌های اجرایی و صنعت می‌اندیشند. در واقع اغلب دانشگاه‌های غیردولتی با اتکا به توانمندی‌های خود در راستای یافتن منابع مورد نیاز به‌خصوص از طریق تعامل سازنده با صنایع و مستحکم نمودن ارتباط بین صنعت و دانشگاه است. در دانشگاه‌های دنیا بودجه سالانه تنها از منابع دولتی تأمین نمی‌شود، بلکه به ارتباط بیشتر با بخش‌های اجرایی و صنعت می‌اندیشند
در عمل به نحوه‌ی اجرا و عملیاتی‌سازی این سیاست‌ها توجه کافی نشده است. دلیل آن هم نبود مدل‌های عملیاتی روشن و صریح در این موضوع است. در کشور ما اغلب دانشگاه‌ها به‌عنوان دانشگاه‌های پژوهش‌محور باقی مانده‌اند و تداوم این رویه نتیجه‌ای جز انبارشدن نتایج پژوهش‌ها در کتابخانه‌ها، هدر رفتن سرمایه‌های کشور، رکود اقتصادی، افزایش چالش اشتغال، معضلات اخلاقی، اجتماعی و غیره را در پی نخواهد داشت.
با توجه به مطالب عنوان شده، تنها راه برون‌رفت از این شرایط حرکت به سمت تحقق دانشگاه‌های کارآفرین در کشور است. با افزایش همکاری بین دانشگاه‌ها و جامعه می‌توان کارهای پژوهشی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور را با نیازهای کشور هماهنگ کرد و رفع مشکلات و چالش‌های ملی را سبب شد. با توجه به مطالب فوق، لزوم تدوین طرحی جامع به‌منظور جهت‌گیری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به سمت ارتباط مستمر با صنعت، جامعه و رفع نیازهای ملی، تولید دانش و تبدیل آن به فناوری ضروری بوده و باید با بهره‌گیری از خرد جمعی، تجارب قبلی، الزامات و شرایط حاکم، چنین طرحی را تدوین و با مشارکت بخش‌ها و نهادهای مرتبط به اجرا گذاشت.
انتهای پیام/۱۰۴/
انتهای پیام/