«لایه‌های دروغ»؛ فیلمی که در حد و اندازه جشنواره فجر نبود/ هیئت انتخاب باید راجع به انتخاب این فیلم توضیح دهد

گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، محمدرضا کاظمی – عجیب‌ترین فیلم جشنواره فجر چهلم تا پایان روز سوم بدون شک «لایه‌های دروغ» است، فیلمی که در سانس دوم چهارشنبه سیزدهم بهمن در سینمای اهالی رسانه به اکران درآمد و همه را شگفت‌زده کرد. البته شگفتی تمام مخاطبان این فیلم، از جهت تماشای یک اثر هنری و فاخر در جشنواره نبود، بلکه دقیقا برعکس، همه از این تعجب کرده بودند که هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر دقیقا با چه متر و معیاری این فیلم را برای نمایش در مهمترین رویداد سینمایی کشور انتخاب کرده است؟

«لایه‌های دروغ» از آن دست فیلم‌هایی بود که می‌شد از روی عکس‌های آن، پوستر رسمی و گروه سازنده‌اش پیش از تماشا حدس زد که قرار نیست فیلم شاهکاری باشد، اما این حجم از بی‌ربطی به جشنواره در نوع خود عجیب بود. رامین سهراب به نوعی همه‌کاره این فیلم است، کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده و بازیگر نقش اصلی و قهرمان قصه. به این موارد ایده‌پرداز طرح اولیه داستان را هم اضافه کنید، داستانی که البته مشخص نیست چه ایده خاصی پشت آن بود و به چه دلیل چهار نویسنده داشت!

فیلم روایتگر زندگی یک مأمور آتش‌نشانی است که بعد از مصدوم شدن در یک عملیات نجات، به یک مرخصی طولانی به خارج از کشور می‌رود و بعد از پنج سال زندگی در فنلاند و ازدواج در آنجا به کشور بازمی‌گردد. البته آنچه تماشاگر در این حضور در فنلاند می‌بیند صرفا یک ویلای لوکس در کنار دریاچه، قایق سواری و تمرینات رزمی این آتش‌نشان سابق و همسر فنلاندی‌اش است و بعد از همین چند سکانس کوتاه مجددا همه چیز به ایران برمی‌گردد.

اثری بدون فیلمنامه

بزرگترین ایرادات فیلم «لایه‌های دروغ» نداشتن فیلمنامه، دیالوگ‌های گل‌درشت و شعاری و البته چند سکانس عجیب و غریب است که حضورشان به فیلم هیچ کمکی نمی‌کند و بدتر باعث لطمه خوردن به کار می‌شود. مثل سکانسی که یک نفر در زندان روی دست خود عبارت «لایه‌های دروغ» را تتو می‌کند! (اصلا چرا یک نفر باید این کار را بکند؟ این دو کلمه در کنار هم برای تتو کردن چه معنایی می‌دهند؟ صرفا چون نام فیلم بود چنین ایده بکری به ذهن سازندگان رسید؟ مثلا اگر نام اثر آتش‌نشان قهرمان بود باز هم آن زندانی همین جمله را روی دستش می‌نوشت!؟) در حقیقت ضربه‌ای که این کمبودها و ایرادات به کلیت اثر می‌زنند باعث می‌شود مخاطب آن را پس بزند. اتفاقی که برای فیلم رامین سهراب رخ داد و بسیاری از کسانی که در برج میلاد مشغول تماشای این فیلم بودند، از همان دقایق ابتدایی سالن را ترک کردند، عده دیگری هم که ماندند، به چشم یک تفریح و برای سرگرمی به تماشای فیلم ادامه دادند و برخلاف عرف مرسوم جشنواره، نسبت به سکانس‌های مختلف فیلم با صدای بلند واکنش نشان می‌دادند. حالا این واکنش‌ها گاهی با خنده‌های تمسخرآمیز و گاهی با دست زدن و فریاد کشیدن و هو کردن بود.

شکی در این نیست که سکانس‌های اکشن این فیلم چند سر و گردن از سکانس‌های اکشن دیگر فیلم‌های ایرانی بالاتر است. مبارزه‌های فردی و گروهی که برای قهرمان داستان برنامه‌ریزی شده، اکثرا در حد استانداردهای جهانی هستند و کاملا مشخص است که یک تیم حرفه‌ای و کاربلد آنها را طراحی و اجرا کرده است، اما کاش رامین سهراب روی همین بخش که تخصصش بود تمرکز می‌کرد و فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی را به افراد دیگری می‌سپرد تا ضعف‌های دیگر فیلمش این قدر مشخص و آزاردهنده توی ذوق نزند. این کارگردان در بیش از ۹۰ درصد فیلم، خودش در صحنه‌ها حضور دارد و دقیقا در قامت یک قهرمان همه فن حریف و بزن بهادر (به سبک و سیاق فیلمفارسی‌ها یا آثار پایانی دهه شصت با بازی جمشید هاشم‌پور) از پس هر حریفی برمی‌آید. آن یکی دو باری هم که تا مرز شکست پیش می‌رود، اتفاقی می‌افتد که باز همه چیز به نفع قهرمان پیش می‌رود، دقیقا شبیه به منطق اکثر فیلم‌های اکشن در سراسر جهان.

رامین سهراب زمانی که کودک بوده از ایران رفته و چیز زیادی از سینمای ایران و حال و هوای آن نمی‌داند، به همین دلیل هم او در نشست خبری این فیلم، نسبت به انتقادات تا حدودی گارد گرفت و از اهالی رسانه خواست با او مهربان‌تر باشند تا بتواند سینمای اکشن را در کشور احیا کند. مهم‌ترین ادعای سازندگان فیلم «لایه‌های دروغ» این است که یک فیلم اکشن ساخته‌اند و با این اثر قصد دارند این ژانر را که در سینمای کشور فراموش شده است، زنده کنند. نکته‌ای که حتی پیش از جشنواره نیز در تمام تبلیغات‌شان به آن اشاره می‌کردند و همه جا با جمله «تنها فیلم اکشن جشنواره فجر» این فیلم را معرفی می‌کردند. اما این ادعا قطعا نمی‌تواند منجی یک اثر باشد.

این هیئت انتخاب باید پاسخگو باشد!

قطعا این طرز تفکر و تلاش‌های تیم تولید پروژه (همان تلاش‌هایی که بخشی از آن در تیتراژ پایانی فیلم وجود داشت) قابل تقدیر است، اما رامین سهراب و دیگر دست‌اندرکاران این پروژه باید بدانند که صرف توجه به بخش‌های اکشن نمی‌تواند منجی یک فیلم باشد. هر اثر نمایشی جدا از اینکه به صحنه‌های جذاب و پرکشش برای جلب نظر مخاطب نیاز دارد، باید دارای روندی منطقی برای روایت داستان، دیالوگ‌های درست و بازی‌های خوب باشد. نکاتی که هیچکدام در این فیلم رعایت نشده و حتی بازیگران شناخته شده این فیلم مثل کامران تفتی، ارسلان قاسمی و نادر فلاح هم در آن بسیار ضعیف عمل کرده‌اند.

فیلم «لایه‌های دروغ» به احتمال فراوان به انتخاب اکثر منتقدان و اهالی رسانه بدترین فیلم جشنواره امسال خواهد بود و به همین دلیل مجددا باید سوالی را که در اول متن به آن اشاره کردیم، بپرسیم که اعضای محترم هیئت انتخاب جشنواره با چه متر و معیاری این فیلم را برای حضور در این رویداد انتخاب کردند؟ آنها روی نام چه فیلم‌هایی خط کشیدند تا «لایه‌های دروغ» را در فهرست سودای سیمرغ قرار دهند؟ بنیاد سینمایی فارابی که یکی از سرمایه‌گذاران و حامیان این فیلم است، چقدر تلاش کرد که حتما آن را به جشنواره وارد کند؟ این‌ها سوالاتی که پاسخ به آن‌ها می‌تواند باعث فروکش موج اعتراضات نسبت به این فیلم شود.

انتهای پیام/۴۱۷۳/پ