وقتی «مرد بازنده» برگ برنده کارنامه بازیگری جواد عزتی می‌شود/ باز هم مهدویان و تلاش برای نمایش فساد شبکه‌ای

گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، علی ترابی ـ «مرد بازنده» برگ برنده دیگری در سابقه بازیگری جواد عزتی است. او که در سال‌های اخیر با بازی در نقش‌های مختلف در ژانر کمدی و آثار درام درخشیده بود، حالا ایفاگر نقش سرهنگی میان‌سال است که در کشاکش یک پرونده مهم و مشکلات شخصی زندگی در تکاپو است.

گریم متفاوت عزتی در این اثر و نوع میمیک صورت و چروک‌های پیشانی در یکسو و توانمندی او در ایفای نقش‌های متفاوت باعث شده تا سرهنگ خسروی شبیه هیچ یک از بازی‌های سابق جواد عزتی نباشد.

عزتی در سال‌های اخیر نسبتا پرکار بوده و همکاری‌های متعددی از «ماجرای نیمروز» تا «زخم کاری» با مهدویان داشته است، همین کافی است تا با اندکی اهمال به ورطه تکرار بیفتد و مخاطب را در یک‌سوم ابتدایی اثر، از ادامه تماشای فیلم دل‌زده کند. این تکرار البته در آنجایی پررنگ‌تر می‌شود که شاید در افزون بر ۸۵ درصد از دقایق «مرد بازنده» تصویر جواد عزتی در قاب دوربین مهدویان قرار دارد، اما خروجی این ریسک نه‌تنها خسته‌کننده و ملال‌آور نیست، بلکه با هنرنمایی سوپراستار سینمای ایران در قامت نقش اصلی فیلم و به مدد فیلمنامه خوب آن، مخاطب تا تیتراژ پایانی از پرده نمایش چشم بر نداشته و مشتاقانه فیلم را دنبال می‌کند.

هرچند در روزهای نخست و پیش از تماشای دیگر آثار حاضر در بخش سودای سیمرغ شاید صحبت کردن درباره برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد کمی زود باشد، اما بدون شک بازی جواد عزتی در «مرد بازنده» یکی از کاندیداهای اصلی دریافت سیمرغ در دوره چهلم جشنواره فیلم فجر است. باید تا روزهای آینده منتظر ماند و دید که آیا بالاخره روند نادیده گرفتن او در جشنواره فجر به پایان می‌رسد و یا همچنان سیمرغ سهم‌ بازی‌های جذاب جواد عزتی نیست.

بازگشت مهدویان به روزهای اوج

اما بازی جواد عزتی تنها نکته قابل توجه «مرد بازنده» نیست. اگر بنا باشد کسی کارهای حالا پرتعداد مهدویان را روی نمودار ببرد و آن‌ها را به لحاظ کیفیت در کنار هم مقایسه کند، «مرد بازنده» می‌تواند شروع حرکت به نقطه‌های فوقانی نمودار و اوج کار آقای کارگردان باشد.

از این منظر اگر به «مرد بازنده» نگاه شود و با فیلم سینمایی پیشین مهدویان یعنی «شیشلیک» مقایسه شود، می‌توان به او امیدوار شد. «شیشلیک» مهدویان آنقدر عریان ذهنیات او را فریاد می‌زد و آنقدر به لحاظ تکنیکی خالی از ظرافت‌های لازم بود که حالا درخشش اندک «مرد بازنده» هم می‌تواند تیترهای بازگشت مهدویان به اوج را روانه رسانه‌ها کند.

ادامه تلاش برای نقد اجتماعی و ساختاری

مهدویان در آثار اخیرش همواره سعی داشته به ساختار موجود در کشور و شرایط جامعه انتقاد کند. گاهی مثل «شیشلیک» خیلی بی‌محابا و شاید بتوان گفت غیرحرفه‌ای این کار را کرده و گاهی مثل «زخم کاری» اندکی متعادل‌تر به جامعه نقد داشته است.

اما از این حیث آنچه وجه تمایز «مرد بازنده» با سریالی مثل «زخم کاری» می‌شود شاید اقتباس آخرین سریال مهدویان از یک رمان معروف باشد. مهدویان در «مرد بازنده» تلاش دارد سرهنگی را به تصویر بکشد که در کشاکش یک پرونده قتل کم‌کم به پیچیدگی یک شبکه گسترده فساد پی می‌برد. البته فیلم بیش از آنکه بخواهد جزئیات این فساد را نمایش دهد سعی دارد بگوید که این فساد یک شبکه در هم تنیده است که پشتیبانی امنیتی قوی هم دارد.

شاید دور از ذهن نباشد اگر کسی مدعی شود «مرد بازنده» سعی دارد آنچه فساد سیستماتیک خوانده می‌شود را نمایش دهد. فسادی که سرشبکه‌اش یک وزیرزاده و نه حتی آقازاده معمولی است و آن قدر قدرت دارد که به‌راحتی دست به هر کاری بزند.

دقت در جزئیات و کنایه‌ها

کارگردان جوان سینمای ایران معمولا در آثارش از جزئیات غافل نیست و سعی دارد در روایتگری از تمام دقایق اثرش به خوبی استفاده کند و اینجا در «مرد بازنده» هم ترک عادت نکرده و تلاش فراوانی برای نشانه‌گذاری کرده است.

جدیدترین اثر مهدویان هم مثل دیگر آثار اخیر او خالی از کنایه نیست. سرهنگ داستان اگرچه در مبارزه با فساد شبکه‌ای مصمم و باانگیزه است، اما در اداره زندگی شخصی‌اش به‌شدت ناتوان است. آنجا که فرزندش از هر فرصتی برای رفتن از ایران حذر نمی‌کند و بی‌مهابا پدر را بی‌عرضه و مقصر در مرگ مادر قلمداد می‌کند.

کنایه دیگر او آنجاست که مقتول اگرچه در راه فعالیت‌های جهادی و خیریه از دنیا رفته، اما در ادامه زوایای دیگری از زندگی پر فراز و نشیبش روشن می‌شود. البته مهدویانِ «مرد بازنده» ظاهرا آموخته که کنایه‌هایش باید مخفی و مستتر در داستان باشد، نه مثل مهدویانِ «شیشلیک» که عریان و واضح گوشه و کنایه می‌زد.

مهدویان هم سراغ پایان باز رفت

داستان «مرد بازنده» اما گویی تمامی ندارد. دندانی که کشیده شد اما درست نشد، پرونده‌ای که قاتلش معلوم شد اما بسته نشد و شبکه‌ای که شناسایی شد اما محکوم نشد. این خلاصه آن چیزی است که «مرد بازنده» سعی دارد به مخاطب بگوید، گویی مبارزه با این فساد شبکه‌ای تمامی ندارد و تنها می‌توان با لبخندی از آن عبور کرد.

انتهای پیام/۴۱۰۴/پ