دیده‌بانی فضای نوآورانه و رفع موانع تجاری‌سازی اولویت دانشگاه آزاد اسلامی است/ ثروت‌آفرینی، ویژگی مهم مقالات علمی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، زهره محمدی؛ در عصر حاضر همگام با افزایش رقابت، پیچیدگی و جهانی شدن پویایی، ظهور نسل جدید دانشگاه‌ها پاسخی به طیف وسیعی از نیازهای متنوع آموزشی و پژوهشی جوامع بشری است. بی شک هر یک از این دانشگاه‌ها مبتنی بر ساختار، هدف را مطابق با راهبردها و برنامه‌هایشان جهت توسعه و دستیابی به رسالت‌های تعیین‌شده که ریشه در سیاست‌گذاری‌های آنها دارد ترسیم کرده‌اند لذا چگونگی طی این مسیرهای مشخص می‌تواند نقشه راهی برای نهادهای علمی و پژوهش از جمله آموزش عالی کشور باشد. دولت‌ها در راستای اهداف خود برای توسعه پژوهش و فناوری انواع مختلفی از سیاست‌ها را مورد استفاده قرار می‌دهند. بی‌شک اولویت‌گذاری در پژوهش و فناوری، گامی مهم در راستای هدفمندسازی تخصیص سرمایه‌های مالی و انسانی، به‌ منظور حل چالش‌های اصلی موجود و یا بهره‌مندی از فرصت‌هاست. ضرورت اولویت‌گذاری موضوعات علم و فناوری به ویژه در(کشورهای در حال توسعه) که منابع محدودتری در اختیار دارند باید بیشتر مورد توجه سیاست‌گذاران دانشگاهی قرار گیرد.

دانشگاه آزاد اسلامی با دیدگاهی استراتژیک در حوزه آموزش عالی، معاونت فناوری و نوآوری خود را از معاونت پژوهش جدا کرده و این اقدام، منطق جالبی برای سه مقوله علم (دانستن حقایق)، فناوری (به کارگیری علم برای حل یک مسئله) و نوآوری (اختراع یا ترکیب چند فناوری برای دسترسی به روش، مدل یا محصولی که پیش از این وجود نداشته) است. این تعاریف، مرزهای بین علم، فناوری و نوآوری را مشخص می‌کنند، فناوری در دل علم تعریف می‌شود، امروزه رویکرد بین‌المللی و جهانی شدن آموزش عالی به صورت یک رویکرد غالب درآمده و نسل جدیدی از دانشگاه‌ها ظهور کرده که چگونگی دستیابی به توسعه پایدار به‌ویژه در ابعاد انسانی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژی از آن انتظار می رود. ظهور جامعه هوشمند و حاکمیت فرهنگ شبکه ای از یک سو اهداف و ماموریت دانشگاه های نسل جدید، از سوی دیگر دست اندرکاران آموزش عالی را نیازمند تغییر نگرش در همه ابعاد می کند.

در راستای بررسی فعالیت های مرکز سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی با وحید ضرغامی مدیرکل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری این دانشگاه به گفت‌وگو پرداختیم.

آنچه در گفت‌وگوی ما با وحید ضرغامی می‌خوانید:

*هموارسازی بستر حرکت فناورانه اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

*فرصت تولید ثروت از مسیر کارآفرینی با استفاده از ظرفیت مقالات کاربردی

*لزوم توجه به دو گزاره تبیین درست و دقیق و همچنین نظارت هدفمند برای اجرایی کردن برنامه های فناوران

*آگاهی بخشی افکار عمومی راهی برای مطالبه عمومی و حمایت از فناوران و نوآوران است

هموارسازی بستر حرکت فناورانه اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

آنا: چه مدتی است در این سمت هستید و در مورد فعالیت‌های این مرکز بفرمایید؟

ضرغامی: مدرک دکتری خود را در رشته نانو فناوری از دانشگاه صنعتی شریف اخذ کرده و قریب به دو سال است که به‌عنوان مدیرکل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به خدمت هستم. در شهریور سال گذشته نیز به‌عنوان قائم‌مقام آقای دهقانی فیروزآبادی معاون معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری منصوب شدم. طی این مدت همکاران ما در اداره کل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی تلاش کرده‌اند تا بر اساس راهبرد تعریف‌شده در معاونت، برنامه‌ها و خط‌مشی خود را تعریف کرده و عملیاتی نمایند که ماحصل و خروجی آن نیز تا به امروز قابل‌سنجش و ارزیابی است.

اداره کل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی در حقیقت ابتدا شاخص های مختصات بردار مأموریت‌ها و برنامه‌های معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری را تعریف، هدایت و مدیریت می‌کند. هدف‌گذاری اصلی در حوزه سیاست‌گذاری، تسهیل گری فرآیند تولید ثروت از علم است و تلاش شده تا سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و برنامه‌های معاونت برمدار حرکت فعالانه در مسیر تحقق این مهم باشد. دیده‌بانی فضای فناورانه و نوآورانه کشور و تلاش برای رفع موانع تجاری‌سازی محصولات برآمده از پژوهش و تخصص در دستور کار اداره کل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی است.

در این راستا آیین‌نامه‌های حمایت از اعضای هیئت‌علمی فناوری دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین حمایت از دانشجویان فناوری اعضای هیئت‌علمی تدوین شد تا بستر برای حرکت فناورانه اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی به‌طور کامل هموار شود. از سوی دیگر، نظارت نیز یکی از کنش‌های ماهوی این اداره کل است. نحوه عملیاتی شدن سیاست‌های مدون ابلاغی، در قالب پایش مستمر و دقیق رصد می‌شود تا گره‌ها و موانع موجود بر سر راه تحقق اهداف از پیش طراحی‌شده شناسایی‌شده و گام‌های عملیاتی برای آماده‌سازی فضای کارآفرینی فناوران فراهم شود.

فرصت تولید ثروت از مسیر کارآفرینی با استفاده از ظرفیت مقالات کاربردی

هدف‌گذاری اصلی در حوزه سیاست‌گذاری، تسهیل گری فرآیند تولید ثروت از علم است و تلاش شده تا سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و برنامه‌های معاونت برمدار حرکت فعالانه در مسیر تحقق این مهم باشد

آنا: چه شاخصه‌هایی باید مدنظر قرار گیرد تا مسیر تولید ثروت از علم در دسترس قرار گیرد؟

ضرغامی: اساساً برای تولید ثروت از دانش و علم، نباید بر روی صرفاً چاپ مقالات متوقف شد. تولید مقاله حتی در کلاس آی.اس.آی اگر به‌عنوان هدف‌گذاری اصلی در بین دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی بدل شود، مسیر خلق فرصت‌های اقتصادی از مسیر به‌کارگیری شاخصه‌های علمی متوقف خواهد شد.

نشر پایان‌نامه و مقاله‌های علمی بستری است برای رسیدن به اهدافی بزرگ‌تر. مادامی‌که یک مقاله نتواند ثروت آفرینی کند به سرنوشت هزاران مقاله‌ای دچار خواهد شد که امروز در کتابخانه‌های بزرگ کشور فقط خاک خورده و بلااستفاده هستند. کار دانشجو یا عضو هیئت‌علمی در دانشگاه آزاد اسلامی با چاپ مقاله تازه آغاز می‌شود. برای اینکه فرصت تولید ثروت از مسیر تولید و کارآفرینی مهیا گردد، می‌بایست نهایت استفاده از ظرفیت‌های فراهم‌شده از سوی معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی برای فعالیت اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان مهیا شود.

بیشتر بخوانید:

«دیپلماسی علمی» در پازل گسترش روابط بین‌المللی/ آموزش، ‌بُعد ‌چهارم‌ سیاست خارجی را ترسیم می‌کند

دانشگاه آزاد اسلامی از حافظه‌محوری فاصله می‌گیرد/ سرمایه‌گذاری روی مهارت‌آموزی دانشجویان

هنر دیپلماسی علمی در روابط بین‌الملل چیست؟ / نقش دانشگاه‌ها در سیاست‌گذاری‌های امنیتی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای

لزوم توجه به دو گزاره تبیین درست، و دقیق و همچنین نظارت هدفمند برای اجرایی کردن برنامه های فناوران

آنا: اداره کل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی تا چه میزان به اهداف خود دست پیداکرده است؟

ضرغامی: حدود دو سال از تأسیس معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری و به‌ تبع آن اداره کل سیاست‌گذاری و نظارت راهبردی می‌گذرد. ما می‌توانیم مدعی باشیم که هر آیین‌نامه در بستر تسهیل‌گری و توسعه‌گری برای کارآفرینی فناوران و نوآوران مهیا شده و امروز دانشجو یا عضو هیئت‌علمی فناور دانشگاه آزاد اسلامی دغدغه خلأ قانونی و بخشنامه‌ای ندارد؛ اما تکنیک‌های تسهیل گری به ما می‌گوید برای توفیق نهایی در هر عرصه نیاز به‌ مرور تجارب و پایش مستمر و دقیق است.

امروز با وجود اینکه تمام بسترها فراهم است اما از دو گزاره تبیین درست و دقیق و همچنین نظارت هدفمند نباید غافل شد تا فناوران بتوانند به‌راحتی برنامه‌های مطلوب خود را به مرحله اجرا برسانند. از دو گزاره تبیین درست و دقیق و همچنین نظارت هدفمند نباید غافل شد تا فناوران بتوانند به‌راحتی برنامه‌های مطلوب خود را به مرحله اجرا برسانند

آگاهی بخشی افکار عمومی راهی برای مطالبه عمومی و حمایت از فناوران و نوآوران است

آنا: در مورد نحوه نظارت بر اجرای سیاست‌های ابلاغی و پیگیری اجرای آن‌ هم بفرمایید؟

ضرغامی: نظارت بر اساس پایش مستمر واحدها از طریق گزارش‌های دریافتی از استان‌ها و سفرهای استانی صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، بخش رسانه معاونت تحقیقات، فناوری و نوآوری نیز به‌صورت متوالی ضمن تهیه گزارش از عملکرد بخش‌های مرتبط با این معاونت، تلاش برای ارتباط بخشی میان دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی فناور با مختصات مهیا شده در معاونت را در دستور کار قرار داده‌اند. به‌طور مثال احصا عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌ها و واحدهای فناور تحت حمایت مراکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی که متشکل از دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی فناور هستند یکی از اقدامات است.

بر این اساس هم مدیران در جریان روند حرکتی شرکت‌های تحت حمایت مراکز رشد قرار می‌گیرند و خلأها شناسایی می‌شود و هم افکار عمومی در جریان آخرین اخبار و اطلاعات مرتبط به حوزه فناوری و نوآوری قرار می‌گیرند. همین آگاهی بخشی افکار عمومی خود می‌تواند به مطالبه عمومی برای حمایت هر چه بیشتر از فناوران و نوآوران مبدل شود.

آنا:چه بندهایی از آیین‌نامه تسهیل‌گر که در بالا اشاره کردید شاخص در این موضوع هستند؟

ضرغامی: دانشجویان و دانش آموختگان فعال در زمینه فناوری به دو گروه دانشجویان و دانش آموختگان فناور دارای مالکیت فناورانه و فاقد مالکیت فناورانه تقسیم شده و و شاخص های احراز هر کدام به این شکل است که:

الف) یک دانشجو یا دانش آموخته در صورت دارا بودن یکی از شاخصه های زیر دانشجو یا دانش آموخته فناور دارای مالکیت فناورانه شناخته شده و مشمول دریافت حمایت های مرتبط مندرج در این آیین نامه می شود:

۱- عضویت در هیئت مدیره واحد یا شرکت فناور

۲-ارائه محصول فناورانه و دانش بنیان از اجرای پایان نامه دانشجویان تحصیلات تکمیلی که تأمین کننده کفایت علمی لازم برای دفاع از رساله تحصیلات تکمیلی باشد، با تأیید شورای مدیریت فعالیت های دانش بنیان واحد دانشگاهی ذیربط.

۳- ثبت اختراع در مراجع ذیصلاح که دانشگاه در مالکیت آن سهیم باشد.

ب) دانش جو یا دانش آموخته فعال در زمینه فناوری فاقد مالکیت فناورانه

دانشجویانی که بطور عمده در فعالیت‌های آموزشی، امور ترویج فناوری شامل فن‌بازارها، نمایشگاه‌ها و رویدادهای استارت‌آپی و تمامی امور مبتنی بر فناوری، سخنرانی‌ها در زمینه کارآفرینی، نوآوری و تجاری سازی، تهیه محتواهای فناورانه و ... فعالیت کرده و فاقد فعالیت فناورانه هستند، مشمول موارد حمایتی مرتبط در این آیین نامه می شوند.

گفتنی است؛ شاخص های حمایتی از فعالیت های فناورانه دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاه آزاد اسلامی طبق جدول‌ها زیر است:

انتهای پیام/۴۱۰۶/پ