اقتصاد روسیه با سند چشم‌انداز علم و فناوری شکوفا خواهد شد/ گام بلند مسکو برای تبدیل‌شدن به مرکز علمی و فناوری جهان

گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور فدراسیون روسیه در دوازدهم دسامبر سال ۲۰۱۲ وزارت آموزشوپرورش و علوم این کشور را مسئول تهیه سند چشمانداز علم و فناوری روسیه- ۲۰۳۰ کرد. این ابتکار هوشمندانه پوتین در بیستم ژانویه سال ۲۰۱۴ مورد تأکید دیمیتری مدودف، نخستوزیر وقت روسیه هم قرار گرفت تا این پهناورترین کشور و ابرقدرت نظامی جهان با برخورداری از برنامهای مدون در زمینه علمی گامهای محکمتری برای غلبه با رقبای بینالمللی خود بردارد. لازم به ذکر است که فدراسیون روسیه با مساحت اندکی بیش از ۱۷ میلیون کیلومترمربع پهناورترین کشور به شمار میآید. این کشور وسیع که در آسیای شمالی و اروپای شرقی جای دارد با اقیانوس آرام شمالی، اقیانوس منجمد شمالی، دریای خزر، دریای برینگ، دریای ژاپن، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد. اختلافزمانی غربیترین منطقه تا شرقیترین نقطه روسیه در حدود ۹ ساعت است. روسیه به دو بخش اروپایی و آسیایی تقسیم میشود بخشی از روسیه که در قاره اروپا قرار دارد وسعتی در حدود چهار میلیون کیلومترمربع را به خود اختصاص داده و مساحتی در حدود ۲۴ درصد وسعت روسیه را شامل میشود. ۷۷ درصد از جمعیت ۱۴۵ میلیون نفری روسیه در بخش اروپایی زندگی میکنند. روسیه کشوری فدرال با تقسیمات کشوری پیچیده است که شامل ۸۵ واحد فدرال ازجمله ۲۱ جمهوری خودگردان است. روسیه تا پیش از قرن هجدهم یک حکومت نهچندان نیرومند در شرق اروپا بود و مانند امروز پهناور نبود. در آغاز قرن هجدهم میلادی در پی اصلاحاتی که تزار پتر کبیر انجام داد، این کشور به یک امپراتوری پهناور و نیرومند تبدیل شد. در اکتبر سال ۱۹۱۷ انقلاب کمونیستی در این کشور رخ داد و نام کشور به "اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی" تغییر یافت. در سال ۱۹۹۱ شوروی پس از جنگ سردی طولانی با غرب فرو پاشید و فدراسیون روسیه و ۱۲ جمهوری دیگر جانشین آن شدند. این کشور دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد است و با تولید ناخالص داخلی ۱ تریلیون و ۵۷۸ دلار در سال ۲۰۱۷ هشتمین اقتصاد بزرگ جهان شد. یکی از پنج آزمایشگاه بسیار پیشرفته در روسیه استفاده از ۲ هزار فرد و نهاد متخصص برای نگارش سند چشمانداز علمی و فناوری روسیه- ۲۰۳۰ سند آر.اس.تی.اف در سوم ژانویه سال ۲۰۱۴ تصویب شد. در تهیه این سند مدرسه عالی اقتصاد به درخواست وزارت آموزشوپرورش و علوم بیش از دو هزار متخصص روسی و خارجی را ازجمله نمایندگان مراکز تحقیقاتی پیشرو، دانشگاهها، شرکتها، پلتفرمهای فناوری و خوشههای منطقهای نوآورانه به کار گرفت. هدف از این مطالعه شناسایی نویدبخشترین حوزههای علم و فناوری روسیه بود که توانایی ایفای نقش در حل مسائل مختلف اجتماعی و اقتصادی را داشتند و میتوانستند در تحقق مزیتهای رقابتی کشور کمک کنند. سند آر.اس.تی.اف درنهایت باید به کشور این توان را میداد که در گردونه نبرد با چالشها و تهدیدات جهان معاصر پیروز از میدان برون آید. بر اساس این سند روسیه باید در سال ۲۰۳۰ در حوزههای اطلاعات و فناوریهای ارتباطی، بیوتکنولوژی، پزشکی و مراقبتهای بهداشتی، مواد جدید و فناوری نانو، مدیریت محیطزیست، سیستمهای حملونقل و فضایی، بهرهوری انرژی و صرفهجویی در انرژی خودکفا و در سطح بینالمللی پیشتاز باشد. بیش از ۳۸ نویسنده و پژوهشگر در نگارش سند آر.اس.تی.اف شرکت داشتند مدرسه عالی اقتصاد در تهیه سند آر.اس.تی.اف از وزارتخانهها و سازمانهای ذینفع ازجمله وزارت مخابرات و ارتباطات جمعی، وزارت بهداشت، وزارت حملونقل، وزارت دارایی، وزارت توسعه اقتصادی، وزارت صنعت و تجارت، وزارت منابع طبیعی و محیطزیست، وزارت انرژی، آژانس فضایی فدرال روسیه و آکادمی علوم روسیه کمک گرفت. مقامات ارشد روسیه درنهایت انتظار داشتند که سند آر.اس.تی.اف بتواند آنان را در تجزیهوتحلیل چالشهای جهانی در علم و فناوری و توسعه اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی راهنمایی کند تا بتوانند از پس معضل از دست دادن ذخایر استراتژیک معدنی برآمده و در راه یافتن منابع جایگزین، برقراری امنیت تأمین انرژی، غلبه بر تبعات پیری جمعیت، تغییر شیوه زندگی فردی و اجتماعی مردم روسیه و چند مورد مهم دیگر ازجمله جهان بدون کربن به مرحله جدیدی از توسعه فناوری، همراه با تغییر ساختارهای اقتصادی و عوامل رقابتپذیری دست یابند. چالشهایی که جهان معاصر با آنها درگیر هستند ضرورت ایجاد تغییر ساختاری در زمینه علم و نوآوری را علنی ساختهاند. درواقع سند آر.اس.تی.اف در پی سازماندهی دوباره سیاست علم و فناوری برای دستیابی به همگرایی در حوزههای مختلف علمی شکل گرفت. یکی از مهمترین مشکلاتی که روسیه با آن روبهروست یافتن منابع جدید برای رشد اقتصادی است که بدون مدرنسازی گسترده بخش سنتی اقتصاد با استفاده از فناوری بهروز و ایجاد بازارهای فناوری پیشرفته امکانپذیر نیستند. بیش از ۳۸ نویسنده و پژوهشگر در نگارش سند آر.اس.تی.اف شرکت داشتند. "گلنارا عبدالرخمانوا" از دانشکده عالی اقتصاد دانشگاه تحقیقات ملی با ۷۴ مقاله و ۱۱۲ سخنرانی، "میخائیل بلینکین" از دانشکده عالی اقتصاد دانشگاه تحقیقات ملی با ۱۵ مقاله و ۶۷ سخنرانی، "دیمیتری بلوسف" از موسسه فیزیک و فناوری مسکو با ۹۸ مقاله و ۷۸۹ سخنرانی و "الکساندرا چولوک" از دانشکده عالی اقتصاد دانشگاه تحقیقات ملی با ۵۳ مقاله و ۲۱۹ سخنرانی از نویسندگان شناختهشدهای هستند که به نگارش سند آر.اس.تی.اف کمک کردند. بیشتر بخوانید: وزیر دفاع روسیه: تحریمهای غرب در پیشرفت علمی روسیه بیتأثیر است در پیام سالانه رئیسجمهوری روسیه به پارلمان این کشور مطرح شد؛ توسعه سامانههای تسلیحاتی در برابر قدرت موشکی آمریکا/ افزایش قدرت روسیه در قطب شمال پرونده آسیبشناسی روابط ایران و روسیه-۶/مدبر: روسیه طرحی دقیق برای توسعه اقتصادی همپیمانانش دارد سند چشمانداز علم و فناوری روسیه-۲۰۳۰ در ۲۳۴ صفحه و هفت بخش مجزا به رشته تحریر در آمد. این سند از ۵۴ جدول و ۲۲ نمودار برخوردار است و هر بخش آن نیز به زیرشاخههای تخصصی تقسیم شدهاند. بخش اول این سند، درباره فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (آی.س.تی) است. آی.سی.تی ازجمله محرکهای کلیدی تغییر به سمت اقتصاد دانشبنیان است و میتواند به بهبود کیفیت زندگی، کارایی کسبوکارهای خصوصی و مدیریت دولتی، ظهور اشکال جدید سیستمهای آموزشی، ارتباطات و تعامل بهتر بین افراد و دسترسی به اطلاعات متنوع بینجامد. این بخش شامل زیرشاخههای: چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، معماری و سیستمهای کامپیوتر، فناوریهای مخابراتی. فناوریهای پردازش و تجزیهوتحلیل دادههاپایهعنصر، دستگاههای الکترونیکی، رباتیک، مدلسازی پیشبینی، عملکرد سیستمهای آیندهنگر، امنیت اطلاعات و الگوریتمها و نرمافزارها است. سند آر.اس.تی.اف درنهایت باید به روسیه این توان را بدهد که در گردونه نبرد با چالشها و تهدیدات جهان معاصر پیروز از میدان بیرون آید بخش دوم سند، درباره بیوتکنولوژی است. بیوتکنولوژی، در کنار فناوری نانو و فناوری اطلاعات و ارتباطات، از مهمترین و سریعترین ارکان فناوری است. بر اساس پیشبینیهای سازمانهای بینالمللی پیشرو از جمله بانک جهانی، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی موسوم به او. ای.سی.دی و کمیسیون اروپا نرخ رشد بازارهای محصولات بیوتکنولوژی بهطور پیوسته افزایش خواهد یافت. وجود زمینههای علمی عمده و تحولات تجربی این امکان را در چند سال آینده بهطور قابلتوجهی گسترش خواهد داد تا دامنه کاربرد بیوتکنولوژیها در تولید انبوه محصولات با خواص جدید مشخصتر شود. این بخش از سند شامل زیرشاخههای چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، مبانی علمی و روششناختی تحقیقات بیوتکنولوژی، بیوتکنولوژی صنعتی، بیوتکنولوژی کشاورزی، بیوتکنولوژی زیستمحیطی، بیوتکنولوژی مواد غذایی، بیوتکنولوژی جنگلداری، و آبزیپروری است. بخش سوم سند، در خصوص پزشکی و مراقبتهای بهداشتی است. افزایش کیفیت بهداشتی و طول عمر افراد جامعه بهعنوان شاخصی مؤثر برای توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور از اولویتهای اساسی در سیاستگذاری عمومی و امنیت ملی است. پیری جمعیت، افزایش تعداد بیماریهای انکولوژیک، قلبی عروقی و عفونی، نقص عضو و آسیبشناسی مغزی و افزایش شاخصهای مرگومیر مرتبط با این عوامل، عوامل کلیدی در توسعه پزشکی و مراقبتهای بهداشتی هستند. اینها چالشهایی هستند که غلبه بر آنها مستلزم ظهور بازارهای جدیدی هستند که بر اساس نیاز به روشهای جدید تشخیص و درمان و فناوریهای قابلاعتماد نظارتی هدایت میشوند. این بخش از سند شامل زیرشاخههای چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، غلبه بر مصرف گسترده مواد مخدر، تشخیص مولکولی، پروفایل مولکولی و شناسایی مولکولی، مکانیسمهای پاتوژنز سلولی، فناوریهای سلولی زیست پزشکی، مواد پزشکی زیستتخریبپذیر و کامپوزیت، بیوالکترودینامیک و پرتوپزشکی، و ایجاد پایگاههای داده ژنوم انسانی است. بخش چهارم، در خصوص مواد جدید و نانوتکنولوژی است. در سالهای اخیر، فناوری نانو از هر دو دیدگاه اقتصادی و فنی مقرون بهصرفهتر از بقیه فناوریها شده است. بعلاوه توسعه فناوری نانو باعث تحریک تقاضای فزاینده برای مواد جدید میشود که از یک سو به کاهش منابع طبیعی و از سوی دیگر به ورود فعال فناوری نانو به تولید کالاهایی با ویژگیهای اساسی جدید مشروط شده است. به لطف نانوسیستمها و مواد ایجادشده با استفاده از نانوسیستمها، در آینده نزدیک ممکن است راهحلهای مؤثری برای غلبه بر مشکلات متعدد در صنایعی مانند انرژی، مراقبتهای بهداشتی و تولید مواد غذایی در دسترس قرار گیرد. این بخش از سند چشمانداز عملی و فناوری روسیه - ۲۰۳۰ شامل چالشها و فرصتها، بازارها، محصولات و خدمات بالقوه، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، مصالح ساختمانی و کاربردی، مواد ترکیبی، فناوریهای همگرا، مواد بیومیمتیک و مواد پزشکی، مدلسازی کامپیوتری مواد و فرآیندها، و تشخیص مواد است. بخش پنجم سند، در باره مدیریت محیطزیست است. در عصر جهانیشدن و توسعه سریع علمی و فناوری محیطزیست هرروز آسیبپذیرتر میشود. ذکر این نکته کافی است که تعداد زیادی از چالشهای جهانی پیش روی بشر در آینده نزدیک به محیطزیست مرتبط خواهند بود. استفاده بیحدوحصر از منابع طبیعی باعث برخی تغییرات اقلیمی، گسترش آلودگی محیطهای طبیعی، کمبود منابع آب باکیفیت، و از دست دادن تنوع زیستی خواهد شد. نیاز روسیه به ایجاد شرکتهای علمی و فناوری در زمینه مدیریت زیستمحیطی نهتنها به دلیل فرصتهایی برای تضمین پرهیز از مشکلات فوقالذکراست بلکه باعث میشود که روسیه موقعیت خود در بخشهای سنتی به دلیل سختتر شدن مداوم استانداردهای بینالمللی کیفیت محیطی برای محصولات و فناوریهای تولید را از دست ندهد. این بخش از سند آر.اس.تی.اف دارای زیرشاخههای چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، حفظ محیطزیست و ایمنی محیطزیست، نظارت بر وضعیت محیطزیست، ارزیابی و پیشبینی شرایط اضطراری طبیعی و انسانساز، اکتشاف مواد معدنی و توسعه یکپارچه، منابع معدنی و هیدروکربنی، تحقیق و توسعه اقیانوس، قطب شمال و منابع قطب جنوب است. مجهز شدن روسیه به مدرنترین ابزار تحقیقات علمی بررسی چالشها و فرصتها محور اصلی سند آر.اس.تی.اف هستند بخش ششم سند، در خصوص سیستمهای حملونقل است. توسعه سیستمهای حملونقل تا سال ۲۰۳۰ با ترکیبی کاملاً خاص از زمینههای جهانی و ملی مشخص خواهد شد. چالشهایی که سیستم حملونقل روسیه با آن مواجه است و با علم و فناوری و همچنین مسائل توسعه اجتماعی و اقتصادی مرتبط است بر اساس سند آر.اس.تی.اف مورد بررسی قرار خواهند گرفت. بخش ششم، شامل زیرشاخههای چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، توسعه فضای حملونقل یکپارچه، افزایش ایمنی و بیطرفی زیستمحیطی سیستمهای حملونقل، و سیستمهای حملونقل آینده است. و بخش هفتم، درباره بهرهوری و صرفهجویی در انرژی است. وضعیت صنعت انرژی تا حد زیادی رقابتپذیری کلی را در زمینه اقتصاد، سطح توسعه جامعه و کیفیت محیطزیست در روسیه مشخص میکند. نیاز به حصول اطمینان از توسعه پایدار و کارآمد بلندمدت صنعت انرژی توسط موقعیتهای صادراتی پیشرو در کشور و نقش صنعت در تولید تعریف میشود. درآمدهای بودجهای دولت از سوی این صنعت بسیار جای کار دارد. در ضمن چرخه سرمایهگذاری در بخش انرژی طولانی است. بعلاوه توسعه فناوریهای جدید مستلزم هزینه و زمان زیادی است. بخش پایانی، شامل زیرشاخههای چالشها و فرصتها، بازارهای آیندهنگر، محصولات و خدمات، حوزههای پژوهشی امیدوارکننده، اکتشاف و استخراج کارآمد سوختهای فسیلی، مهندسی حرارت و برق کارآمد و خنثی ازنظر زیستمحیطی، مهندسی انرژی هستهای ایمن، استفاده بهینه از منابع انرژی تجدید پذیر، بیوانرژی آیندهنگر، فرآوری عمیق سوختهای آلی، ذخیرهسازی کارآمد انرژی الکتریکی و حرارتی، نیروی هیدروژن، حملونقل کارآمد سوخت و انرژی، مصرف بهینه انرژی، مدلسازی فناوریها و سیستمهای تولید برق آینده، توسعه یک پایگاه قطعات الکترونیکی پیشرفته برای مهندسی برق و مواد و کاتالیزورهای جدید برای مهندسی برق آینده است. انتهای پیام/۴۱۵۵/پ

صفحه نخست

آموزش و دانشگاه

علم‌وفناوری

ارتباطات و فناوری اطلاعات

سلامت

پژوهش

علم +

سیاست

اقتصاد

فرهنگ‌ و‌ جامعه

ورزش

عکس

فیلم

استانها

بازار

اردبیل

آذربایجان شرقی

آذربایجان غربی

اصفهان

البرز

ایلام

بوشهر

تهران

چهارمحال و بختیاری

خراسان جنوبی

خراسان رضوی

خراسان شمالی

خوزستان

زنجان

سمنان

سیستان و بلوچستان

فارس

قزوین

قم

کردستان

کرمان

کرمانشاه

کهگیلویه و بویراحمد

گلستان

گیلان

لرستان

مازندران

مرکزی

هرمزگان

همدان

یزد

هومیانا

پخش زنده

اقتصاد روسیه با سند چشم‌انداز علم و فناوری شکوفا خواهد شد/ گام بلند مسکو برای تبدیل‌شدن به مرکز علمی و فناوری جهان

الزام استفاده از مصالح استاندارد در ساخت‌وسازهای پایتخت

دست تقریباً خالی آمریکا در تقابل با روسیه، چین و ایران/ تهران با وجود احاطه علمی برنامه‌ای برای تولید تسلیحات اتمی ندارد