طرح «پایش آزاد» مرجعی پژوهشی برای حل مسائل کشور است/ افزایش توان اقتصادی با کاربردی شدن پژوهش‌ها
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ لاله قلی‌پور- با ورود به هزاره سوم، نظام آموزشی مانند سایر نهادها درگیر تحولات عظیمی گردید و با انفجار دانش و اطلاعات روبه‌رو شد و پژوهش به‌عنوان موتور محرکه توسعه همه‌جانبه کشورها شناخته شد و ارزیابی کارنامه علمی هر کشور بر اساس میزان ارائه مقالات، تعداد نیروی محرک و حجم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیقات دانشگاهی است. انجام هر پژوهش با محوریت حل مسائل ملی از خصوصیاتی همچون بزرگ‌مقیاسی، پیچیدگی و چندوجهی بودن، تأثیرپذیری از محیط‌های بیرونی، انسان‌مداری و تغییر سریع برخوردار بوده که باید از طریق شبکه‌ای از نخبگان علمی و پژوهشگران در عرصه‌های مختلف اجتماعی به آن پرداخته شود.
مقام معظم رهبری نیز در دیدار اساتید، پژوهشگران و نخبگان دانشگاه‌ها بر هدفمندی پژوهش‌ها تأکید فرمودند و رسیدن به مرجعیت علمی و حضور در جمع سرآمدان علم و فناوری، دوم حل مسائل کنونی و آینده کشور را خروجی پژوهش‌های علمی عنوان کردند. بر اساس فصل هفتم سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز ساماندهی نظام موضوعات پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و فرایند راهنمایی کارآمد برای رفع نیازهای مادی، معنوی جامعه اسلامی و الزام هدایت رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژه‌های مسئله‌محور و موردنیاز جامعه مبتنی بر ارزش‌های اسلامی در بخش‌های صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی موردتوجه قرارگرفته است.
با توجه به تغییر مأموریت دانشگاه آزاد اسلامی از سال ۱۳۹۶ برای تبدیل به دانشگاه‌های نسل سه و چهار به‌عنوان دانشگاه‌های کارآفرین و حل مسئله، موضوع تدوین نظام موضوعات به‌عنوان نخستین گام، مطرح شد و طرح «پایش آزاد» (پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای) باهدف رفع نواقص مربوط به پژوهش‌های تحصیل تکمیلی دانشگاه و قرار دادن این ظرفیت عظیم در خدمت حل مسائل ملی کشور و ایجاد همگرایی و هم‌افزایی میان نتایج این پژوهش‌ها، راه‌اندازی شده است.
طرح «پایش آزاد» به‌عنوان یک مرجع پژوهشی بر تحقیقات مسئله‌محور متمرکز است
ازآنجاکه طرح نظام موضوعات به‌عنوان یک مرجع پژوهشی، متمرکز بر تحقیقات مسئله‌محور است. به گفته علیرضا شهاب لواسانی، مجری برنامه علمی کشاورزی و امنیت غذایی دانشگاه آزاد اسلامی نظام موضوعات به‌طور هدفمند به شناسایی و ارزیابی چالش‌های بخش‌های مختلف ازجمله صنایع، کشاورزی، علوم انسانی و علوم پزشکی پرداخته و متناظر با هر چالش هدف غایی برای نائل شدن به حل هر چالش تدوین می‌کند.
در این طرح تعداد زیادی از تزها بر اساس نیازهای اصلی کشور و جهت‌دار انجام‌شده است. لیلا صاعدی، رئیس شورای علوم پایه برنامه مدیریت بحران و مخاطرات طبیعی واحد تهران شرق معتقد است «نظام موضوعات باعث شده با وجود پراکندگی جغرافیایی این دانشگاه در سراسر کشور امکان پایش اطلاعات در کمترین زمان ممکن وجود داشته و با توجه به مأموریت علمی تعریف‌شده در هر واحد دانشگاهی می‌شوند.» وی معتقد است «راه‌اندازی این طرح، تدوین تزها بر اساس نیازهای اصلی کشور و جهت‌دار را در پی داشته است.»
قدرت‌الله محمدی، عضو هیئت‌علمی واحد تهران جنوب اجرای مطلوب طرح پایش را مأموریت تمامی واحدهای دانشگاهی می‌داند «طرح نظام موضوعات باید در راستای اهداف رهبر معظم انقلاب در رابطه با پژوهش‌های حل و جلوگیری از وابستگی به دیگر کشورها در دستور کار مؤسسات آموزش عالی و دانشگاه‌های کشور قرار بگیرد.»
نظام موضوعات با تشکیل تیم‌های تحقیقاتی برای حل مسائل صنعتی کشور ایجادشده است
به گفته لواسانی، نظام پایش آزاد برای هدفمند شدن پژوهش‌های دانشگاهی پا به عرصه وجود گذاشت «این نظام بر مبنای چالش‌های اساسی کشور و همگرایی با پژوهش‌های مسئله محور بوده و به همین دلیل به معنای دقیق، پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای، است.» وی یکی از آثار مثبت این طرح در بلندمدت را در اختیار قرار دادن آرشیوی از مطالعات علمی هدفمند به صاحبان صنایع عنوان می‌کند که با توجه به رصد توانایی‌ها و ظرفیت‌های علمی و عملی موجود در دانشگاه، ترغیب به همکاری شوند.
قدرت‌الله محمدی نیز با اشاره به فرمایش رهبر معظم انقلاب که سال جاری را سال پشتیبانی و مانع‌زدایی نامیدند، طرح پایش را برای افزایش تولید به دلیل همراهی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه و افراد متخصص در این طرح مؤثر می‌داند. «نظام موضوعات در راستای حمایت از پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی و با تلاش و پیگیری باشگاه پژوهشگران جوان، قراردادی با شرکت مالی متعدد منعقدشده که با تشکیل کمیته‌های تخصصی و بررسی موضوعات مطرح بر روی سامانه پژوهشیار لحاظ شده است.»
کاربردی شدن پژوهش‌ها، زمینه افزایش توان اقتصادی را فراهم می‌کند
برنامه پایش آزاد با در نظر گرفتن فقدان یک منظومه پژوهشی یکپارچه و منسجم در دانشگاه، قصد هدفمند کردن پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی در واحدهای دانشگاهی را دارد و در این راستا، حل مسئله و چالش‌های موجود در کشور در حوزه‌های مختلف شامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از موجودیت دانشگاه و پتانسیل اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی امکان‌پذیر است.
بیشتر بخوانید:
- طرح «پایش آزاد» برخاسته از نگاه مسئله‌محوری به چالش‌های کلان کشور است
- مزایای طرح پایش برای دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟
- طرح پایش آزاد فرصت پژوهش را برای همه فراهم می‌کند
این برنامه در نبود یک منظومه پژوهشی یکپارچه و منسجم در دانشگاه‌ها با هدف هدفمند کردن پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی در واحدهای دانشگاهی راه‌اندازی شد و هدفمندی و حل مسائل دستگاه‌ها، نهادها و صنایع ایجاد ثروت می‌کند، عبادتی دراین‌باره می‌گوید «این رویکرد هم برای دستگاه‌های اجرایی و نهادهای سیاست‌گذاری مفید بوده و هم زمینه ارائه خدمات بیشتر از طریق دانشگاه را ایجاد کرده و با کاربردی شدن پژوهش‌ها، زمینه افزایش توان اقتصادی را نیز فراهم کرده و بانک اطلاعات پایه‌ای بزرگی را ایجاد می‌کند.»
حل مسئله و چالش‌های موجود در کشور در حوزه‌های مختلف شامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی با استفاده از موجودیت دانشگاه و پتانسیل اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی امکان‌پذیر است
مهراندخت نکاوند، مجری مدیریت جامع مراقبت و سلامت در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران نیز نقش این طرح را در برطرف کردن چالش‌های اساسی کشور مهم ارزیابی می‌کند «با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاه مسئله‌محور شناخته می‌شود، این طرح علاوه بر درآمدزایی به رشد اقتصادی نیز کمک می‌کند.»
دانشگاه آزاد اسلامی به اهداف نسل سوم و چهارم دانشگاه نزدیک می‌شود
در حال حاضر امکان بهره‌مندی دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی برای انجام تحقیقات هدفمند پیرو عملیاتی شدن طرح پایش و امکان حضور دانشجو در صنعت فراهم‌شده است. سید وحید سادات‌پور کاشانی، مجری برنامه صنعت و تجارت در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس با اعتقاد به اینکه این امر ضمن کسب تجربه کار در صنعت و انجام پژوهش هدفمند زمینه‌ساز جذب دانشجویان در صنایع نیز شده می‌گوید «ارتباط اساتید با صنعت آثار مثبتی برای حل مشکلات صنعت را فراهم کرده و بی‌شک در راستای ارتقای توانمندی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه نیز اثرات مثبتی در پی داشته و در آینده نیز زمینه‌ساز انعقاد قراردادها و طرح‌های برون دانشگاهی می‌شود.»
سکینه حسین‌آبادی، مجری برنامه مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق نیز معتقد است شناخت بیشتر دانشگاه آزاد اسلامی توسط جامعه، صنعت و افزایش و ارتقای ارزش برند علمی و پژوهشی این دانشگاه توسط جامعه و صنعت را در برداشته، افزایش منابع غیر شهریه‌ای از طریق ارتباط با صنعت را محقق می‌کند «نزدیک‌تر شدن دانشگاه آزاد اسلامی به اهداف نسل سوم دانشگاه یعنی مسئله محور بودن و در خدمت جامعه بودن، تجهیز و توانمندی امکانات دانشگاه در راستای نیازهای جامعه، توانمندسازی اساتید و دانشجویان در راستای نیازهای واقعی جامعه و پیش رفتن به سمت فناور شدن و نوآور شدن نیروی انسانی دانشگاه را به دنبال دارد.»
«طرح پایش آزاد با تشکیل تیم‌های تحقیقاتی برای حل مسائل صنعتی کشور ایجادشده است.» محمد ناصرمقدسی، عضو هیئت‌علمی واحد علوم و تحقیقات اینکه دانشگاه آزاد اسلامی، گام‌های خوبی در راستای اتصال دانشگاه‌ها و صنایع برداشته است را قابل‌قبول می‌داند ولی با توجه به نوپا بودن آن را نیازمند تکمیل شدن می‌داند.
طرح «پایش آزاد» تدوین تزها بر اساس نیازهای اصلی کشور و جهت‌دار را در پی داشته استبه گزارش آنا، مسئله‌محوری و علت‌یابی باید اساس کار پژوهشگران باشد تا بتوانند راهکارهای مناسب را به جامعه، تولیدکنندگان و صنعتگران ارائه کنند لذا باید دانشگاه‌ها به دانشجویان طرح سؤال را بیاموزند و به آن‌ها آموزش دهند که با مسئله محوری می‌توانند در رفع چالش‌ها مؤثر باشند. نمونه موفق آن طرح پایش آزاد در دانشگاه آزاد اسلامی است البته مشابه این طرح در دولت سیزدهم نظام ایده‌ها و نیازها «نان» نام دارد که از سوی محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم و با تشکیل تیم راهبردی و اجرایی برای تحلیل و بررسی نیازمندی‌های کشور، طراحی اولیه شد که این نظام برای همرسانی نیازها و ایده‌ها در سطح جامعه طراحی‌شده است و با همسوسازی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ارشد و دکتری به کاربردی کردن و توسعه تحقیقات نیاز محور و باهدف ارتقای بهره‌وری و استفاده حداکثری از توان نخبگان خواهد پرداخت.
انتهای پیام/۴۱۶۷/پ
انتهای پیام/