راهبرد اجماع‌سازی آمریکا در مذاکرات وین چگونه خنثی شود؟/ کاخ سفید نیازمند عبور از برجام
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا- محمدحسن دهقانی؛ همزمان با آغاز دور جدید مذاکرات وین در روز جاری در دولت سیزدهم که با شعار عمل‌گرایی و رویکرد انقلابی از مردم رأی اعتماد گرفت، لزوم بررسی نتیجه مذاکرات گذشته و اهداف طرف‌های غربی از پیشنهاد شروع مجدد مذاکرات هسته‌ای فعلی لازم و ضروری است.
همچنین بیان و بررسی سناریوهای قبلی و فعلی و به‌تبع آن راهبردهای پیش روی کشور، می‌تواند نحوه مواجهه دستگاه سیاست خارجی کشورمان را با مسائل پیش رو تعیین کند. ابتدا با بررسی اهداف پیدا و پنهان برنامه اقدام مشترک (برجام) نقاط تاریک و روشن آن را از نگاه راهبردی را بررسی می‌کنیم.
به‌طورکلی، برای به نتیجه رسیدن برجام در دولت قبل دو کارویژه اصلی تعریف شد. اول آنکه اساساً رسیدن به توافقی موفق در عرصه بین‌المللی تنها به جهت کارکرد داخلی آن یعنی پیروزی در رقابت‌های انتخاباتی طراحی و اجرا شد و به‌نوعی به‌عنوان ایده حکمرانی جهت پیروزی در کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری مورداستفاده قرار گرفت.
دوم آنکه در نقطه دیگر، برای طرف‌های مقابل نگاهی وجود داشت که خواستار رسیدن به توافق خوب و اصطلاحاً برد- برد نبوده، بلکه تنها می‌خواستند «مدیریت برجامی» خود را به ایران اعمال کنند. یعنی با القاء خواسته‌های خود و اعطای امتیازهای کوچک و همچنین فشار به انجام تعهدات، به دنبال قرار دادن تهران در مسیر طراحی‌شده خود بوده و مکانیسم ماشه را با اهرم فعال کردن دوباره تحریم‌ها همانند چماق بالای سر ایران دائماً فعال نگه دارند.
دوران جدید عمل‌گرایی در روابط دو یا چندجانبه
در واقع، هدف اصلی غرب بازداشتن ایران از مسیر پیشرفت در صنعت هسته‌ای بود که با طراحی زیرکانه خود مذاکره‌کنندگان را به حرکت در مسیر دلخواه خود وادار کردند. در این خصوص نیز متأسفانه عده‌ای در داخل به‌صورت خواسته یا ناخواسته در نقشه راه آنان قرار گرفتند و با ترجیح منافع ملی به منافع شرکای غربی به مردم و کشور صدمات جبران‌ناپذیری وارد آورده‌اند.
هدف اصلی غرب بازداشتن ایران از مسیر پیشرفت در صنعت هسته‌ای بود که با طراحی زیرکانه خود مذاکره‌کنندگان را وادار به حرکت در مسیر دلخواه خود کردند
برای اثبات این مدعا باید به اجرای تعهدات طرف‌ها در توافق برجام اشاره کرد که ابتدا ایران با سرعت و بدون رعایت سیاست گام‌به‌گام، تعهدات خود را اجرا و سپس منتظر اجرای تعهدات آنان شد اما با گذشت ۵ سال از این توافق هنوز هیچ‌کدام از تعهداتشان را اجرا نکرده و تنها زیان‌دیده این ماجرا، ایران بوده است. بر اساس مطالب ذکرشده، به بررسی ابعاد دور جدید مذاکرات در ۸ آذرماه می‌پردازیم:
دولت جدید با انتصاب تیم مذاکره‌کننده تازه‌نفس و دارای سابقه مذاکراتی می‌خواهد علاقه خود را به ادامه و انجام مذاکره تا حصول به نتیجه‌ای مشخص نشان دهد تا با رفع کامل تحریم‌ها قدری از مشکلات اقتصادی مردم کاسته شود. در این خصوص حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در طول مدت کم تصدی خود بارها اعلام کرده که ایران هیچ‌گاه مذاکره را برای رسیدن به فنجان قهوه انجام نداده و در دوران جدید به دنبال عمل‌گرایی در روابط دو یا چندجانبه است.
همچنین طرف دیگر مذاکرات یعنی آمریکا که در طول ریاست جمهوری بایدن همواره با ارائه پالس‌هایی، دائماً به دنبال ازسرگیری مذاکرات با اهدافی تازه و گسترش حوزه اختیارات خود ذیل برجامی جدید است دیده می‌شود.
برای طرف‌های مقابل نگاهی وجود داشت که خواستار رسیدن به توافق خوب و اصطلاحاً برد- برد نبوده، بلکه تنها می‌خواستند "مدیریت برجامی" خود را به ایران اعمال کنند
این در حالی است که جامعه جهانی هنوز فراموش نکرده دولت ایالات‌متحده در دوران ترامپ با بدعهدی‌های فراوان، پرچم‌دار بی‌اعتمادی و نقض عهد در دنیا شده است. همچنین واشنگتن بر اساس ملاحظات قانونی داخلی خود علی‌القاعده نمی‌تواند به‌سادگی به توافقی تازه دست پیدا کند.
بن‌بست قانونی و حقوقی برجام در آمریکا
در ماه می ۲۰۱۵ توسط کنگره آمریکا لایحه‌ای به تصویب رسید (Iran nuclear review act) که بر اساس آن به این نهاد تقنینی این حق داده می‌شود تا هرگونه توافق حاصل‌شده در ۱+۵ را بررسی کند.
بر اساس نظر بسیاری از حقوقدانان آمریکایی با توجه به این قانون (act) توافقی که بایدن با ایران انجام می‌دهد، باید در کنگره بررسی و تصویب شود تا قابلیت اجرایی پیدا کند. البته در این خصوص اختلافات حقوقی نیز در بین نخبگان آمریکایی وجود دارد.
از مجموع شرایط فعلی می‌توان نتیجه گرفت که سرنوشت توافق با دولت بایدن می‌تواند دقیقاً به سرنوشت توافق با دولت اوباما دچار شده و غیر از صرف هزینه و وقت زیاد، به‌احتمال‌زیاد نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت.
به‌طورکلی بر اساس اهداف و شرایط موجود و با توجه به تجربه حاصل‌شده در دوره قبل از مذاکرات، برای جمهوری اسلامی ایران دو مسیر قابل پیش‌بینی است. اول آنکه دولت بخواهد با عنایت به تجربیات توافق قبلی توافقی حاصل و از رهگذر آن با رفع کامل تحریم‌ها وعده حل مشکلات اقتصادی داده‌شده در انتخابات را محقق کرده و مقداری از مشکلات مردم را کمتر کند.
آمریکا بر اساس ملاحظات قانونی داخلی خود علی‌القاعده نمی‌تواند به‌سادگی به توافقی تازه دست پیدا کند
دوم آنکه، تیم مذاکره‌کننده با مواجهه هوشمندانه خود برای خنثی‌سازی استراتژی «اجماع‌سازی» جهانی علیه ایران که در دولت بایدن پیگیری می‌شود، تلاش کند. درواقع، راهبرد فعلی ایالات‌متحده این است که به اجماع جهانی سال ۲۰۱۳ رسیده و درنهایت به توافق ۲۰۱۵ دست یابد. به این مفهوم که ایالات‌متحده در تنظیم سیاست‌های خود به‌طورکلی از توافق برجام عبور کرده و نیاز به توافق جدیدی دارد که حاوی مسائل مختلفی همچون موضوع موشکی، منطقه‌ای و در نهایت براندازی است.
امید است تیم مذاکره‌کننده ایرانی با تدوین استراتژی هوشمند ضمن جلوگیری از اجماع‌سازی جهانی علیه ایران در مواجهه با ۱+۵ بر اساس راهبرد تولید قدرت، این دور از مذاکرات را به نفع مردم ایران به اتمام برساند.
انتهای پیام/۴۱۰۶/پ
انتهای پیام/