آفرینش علم فرآیندی است سخت اما شدنی/ ثبات مدیریت کار نخبگان دانشگاهی را راحت‌تر خواهد کرد

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ زهره محمدی-سرآمدان و نخبگان در هر جامعه و در هر دوره تاریخی، نقشی تعیین‌کننده در مناسبات اداری، فرهنگی، علمی و اجتماعی داشته‌اند. امروزه نقش آن‌ها برجسته‌تر و پررنگ‌تر از قبل شده زیرا جوامع بر اساس نیروی انسانی ماهر، متخصص و نخبه اداره می‌شوند و بهره‌وری آن‌ها همبستگی مستقیم و مثبتی با قدرت و دانش نخبگان و متخصصین آن دارد. به همین منظور، هر جامعه‌ای سیاست‌هایی برای شناسایی، جذب و حمایت از آن‌ها تصویب می‌کند. حمایت همه‌جانبه از جمعیت علمی کشور موجب افزایش نوآوری و اعتلای دانش بومی و به دنبال آن ایجاد کارآفرینی در حوزه‌های تخصصی و تولیدی کشور شده و صفحه‌ای باشکوه از رونق اقتصادی را رقم می‌زند. جامعه نخبگان می‌توانند در تدوین صفحه‌ای جدید از مدیریت پویا و کارآمد در این حوزه نقشی اساسی ایفا نمایند.

با عنایت به بیانات مقام معظم رهبری که در دیدار اخیرشان با نخبگان کشور فرمودند: «نخبگی یک نعمت الهی است، یک موهبت خدایی است و نعمت الهی را باید شکر کرد»، لزوم حمایت از نخبگان و شرکت‌های دانش‌بنیان بیش‌ازپیش مسئولیتی سنگین برای ارکان مدیریتی کشور محسوب می‌شود. دانشگاه آزاد اسلامی در جایگاه و رتبه نخست در ایران، به نیمی از جمعیت دانشجویی کشور خدمات آموزشی و پژوهشی ارائه می‌دهد. رشد مناسب آن در سنوات گذشته حکایت از آینده روشن می‌دهد و نبود این مجموعه دانشگاهی و یا عدم گسترش در نقاط مختلف جغرافیایی کشور؛ دستیابی به اهداف نظام آموزش عالی و سند چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ را غیرممکن می‌سازد. دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بازوی قدرتمند نظام آموزش عالی در تحقق جایگاه برنامه‌ریزی‌شده و حمایت از جامعه نخبگان نقش بارزی ایفا می‌کند.

لذا در راستای بررسی وضعیت نخبگان با شهروز ساویز، عضو مرکز تحقیقات پلاسمای دانشگاه آزاد اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه می‌آید.

آنچه در گفت‌وگوی ما با شهروز ساویز می خوانید :

*دانشگاه آزاد اسلامی و تسهیل مسیر راه نخبگان

*عدم ثبات مدیریت و گرفتن انرژی مضاعف از نخبگان

*دستاوردهای مرکز تحقیقات پلاسمای دانشگاه آزاد اسلامی

*دلایل عدم حمایت سازمان محیط زیست برای استفاده از مشعل های پلاسمایی

*پروژه های در دست اقدام مرکز تحقیقات پلاسما

آفرینش علم و نقش دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق آن

آنا: مقام معظم رهبری در دیدار اخیرشان با نخبگان کشور فرمودند: «امروز کارهای علمی زیادی در کشور می‌شود، امّا این کارها غالباً متفرّعات بر آفرینش علمی دیگران است؛ آنچه نیاز هست و بایستی انجام بگیرد آفرینش علم است؛ باید خلّاق باشید، باید تولید کنید» به نظر شما دانشگاه آزاد اسلامی در این باب چه رویکردی داشته است؟

ساویز: از قدیم گفتند خواستن توانستن است، من به عنوان کسی که در حوزه علم، تحقیقات و فعالیت‌های دانش‌بنیان فعالیت می‌کنم اطلاع دارم، اساس دانشگاه آزاد اسلامی در مدیریت جدید بر مبنای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و اساتید نخبه است تا بتوانند فرآیند دلخواه شان را در بستر دانشگاه ادامه دهند. البته ما در ابتدای راه هستیم. این را باید به سطوح بالاتر برد.

اگر اعتماد لازم به مجموعه دانشگاه آزاد شکل بگیرد اتفاقات بسیار خوبی خواهد افتاد. گاهی افرادی که برای بازدید از دستاوردهای علمی این مرکز مراجعه می کنند، متعجب شده و در اولین کلام می‌گویند: «ما فکر نمی‌کردیم این اتفاق اینجا افتاده باشد!». مطمئن باشید در سال‌های پیش رو خبرهای خوشی از این دانشگاه خواهیم داشت.

دانشگاه آزاد اسلامی در جایگاه بزرگترین دانشگاه خصوصی ایران خیلی زود اقدام به حمایت از طرح های تولید علم کرده و در راستای تحقق آن گام های موثر برداشته است. البته دیدگاه منفعت طلبانه مد نظر نیست بلکه هدف، کمک به حل بهبود و مشکلات کشور است.

یکی از مکان‌های بسیار خوب و ایمن برای ورود یک فرد نخبه به بازار، همان دانشگاه است و بطور واقع محیط صنعت با دانشگاه تفاوت دارد به بیان دیگر پلی در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد شده که نخبگان از طریق آن با یک شیب ملایم وارد صنعت می شوند.

آثار نهایی و اجرایی شدن طرح حمایت از نخبگان

آنا: طرح جدیدی برای حمایت از نخبگان در مجلس مطرح شده که زیرساخت های خوبی برای نخبگان فراهم می کند آیا دانشگاه آزاد اسلامی از قبل دست به کار شده یا منتظر اجرای این طرح می ماند؟

ساویز: من به عنوان کسی که در حوزه علوم ، تحقیقات و فعالیت های دانش بنیان فعالیت دارد اطلاع دارم ، اساس دانشگاه آزاد در مدیریت جدید بر باز کردن مسیر شرکت های دانش بنیان ، اساتید و نخبگان است تا فرآیند دلخواهشان را در بستر دانشگاه ادامه دهند . منتهی ما در ابتدای راه هستیم و البته تا قبل از طرح این موضوع در مجلس ، آیین نامه های خوبی در زمینه سوق دادن اساتید به سمت شرکت های دانش بنیان داشتیم . مطمئن باشید در سال های پیش رو خبرهای خوشی داریم چرا که همواره رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بزرگترین دانشگاه خصوصی ، کمک به حل مسئله در کشور و تلاش در این زمینه بوده است. با تصویب این طرح در مجلس کمک زیادی به این دانشگاه خواهد شد چون دانشگاه آزاد یک بخش خصوصی است و تمامی هزینه‌هایش را خودش تأمین می کند.

دانشگاه آزاد اسلامی در مدیریت جدید بر مبنای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و اساتید نخبه استالبته این خصوصی بودن به دلیل نداشتن منع قانونی در هزینه کرد درآمدها، از یک طرف حُسن محسوب شده و از سوی دیگر باید هزینه‌هایش را به سمت حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان ببرد. به عقیده بنده هر طرحی که در راستای حمایت از نخبگان و تسهیل کننده مسیر حرکت شان باشد ، تضمین کننده آینده کشور خواهد بود.

دانشگاه آزاد اسلامی و تسهیل مسیر راه نخبگان

آنا: در حال حاضر مسیری که نخبگان در دانشگاه آزاد برای ارائه و راه‌اندازی طرح خود طی کنند، تسهیل شده یا این مسیر هم مشکل دارد؟

ساویز: در مقایسه با قبل خیلی بهتر شده، برای مثال پارک‌های علم و فناوری در دانشگاه آزاد اسلامی با نگاه کلان به حمایت از نخبگان برخاسته به گونه ای که طرح‌ها در داخل دانشگاه کانالیزه شده و در راستای اجرا به پارک های علم و فناوری معرفی می شوند، افراد بسیار خبره‌ای که آنجا هستند کمک می‌کنند تا محصول مورد نظر در مسیر درستش هدایت شود.

از طرف دیگر دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه مدام در حال پایش بوده و حتی خودشان به سراغ نخبگان دانشگاه رفته و سعی بر حل مشکلات آنان دارند. قطعاً کمبودهایی وجود دارد ولی این مسئله با وجود سیستم انتقادپذیر فعلی قابل حل است.

مدیران دانشگاه، نخبگان را سرمایه های اصلی کشور دانسته که آینده‌ سازند. اما یکی از مشکلات اساسی عدم ثبات مدیریتی است. وجود ثبات مدیریتی اتفاقات خوبی رقم خواهد می زند. در حال حاضر فعالیت های دانشگاه روی یک ریل قرار داده شده و ای کاش از این ریل خارج نشود.

عدم ثبات مدیریت و گرفتن انرژی مضاعف از نخبگان

آنا: منظور شما از عدم ثبات مدیریت و مشکلات ناشی از آن چیست؟

ساویز: به نظرم باید به قابلیت افراد نگاه کرد. در واقع، سیستم‌های پایین‌دستی متحمل زحمات زیادی شده تا خودشان را به مدیر بالادستی بشناسانند و این انرژی زیادی از آنها می‌برد. وقتی قابلیت‌ها شناسایی شد، مدیریت هم بر مبنای آن قابلیت‌ها یکسری مزیت‌ها برای آنها در نظر می‌گیرد که با تغییر مدیریت تمامی این زحمات از بین رفته و دوباره باید انرژی زیادی گذاشته شود تا این پل‌ها مجددا ایجاد شود. حقیقتا نخبگان از این بابت بسیار متضرر شده‌اند.

به عنوان مثال در حال توضیح دادن کتابی به شخص دیگری هستید وقتی به آخرین صفحه رسیده و به نتیجه نزدیک می شوید، به یک باره شخص مخاطب شما می‌رود و دوباره مجبور به توضیح آن برای شخص بعدی هستید. این کاری سخت و انرژی‌بر است.

وقتی شما به یک پله‌ای می‌رسید باید یک پله بالاتر بروید نه اینکه دوباره برگردید و باز همان پله را بالا بروید. یک زمانی شما در اوج هستید و دوباره به حاشیه رانده می‌شوید و باز باید همان مسیر را از ابتدا طی کنید که این بسیار اذیت‌کننده است. البته فعلاً خوشبختانه به یک ثباتی رسیده‌ایم و ما خواستار ادامه این ثبات هستیم .

دستاورهای مرکز تحقیقات پلاسمای دانشگاه آزاد اسلامی

آنا: شما در مرکز تحقیقات پلاسمای دانشگاه آزاد اسلامی چه دستاوردهایی داشته اید؟

ساویز: فعالیت اصلی من در زمینه پلاسما است. ابتدا به ساکن در سال ۸۸ از بحث پلاسمای گرم شروع کردم و تجهیزات تولید این نوع پلاسما، معروف به مشعل‌های پلاسمایی بود. در داخل کشور تکنولوژی مشعل‌های پلاسمایی را نداشتیم. جسته گریخته کارهایی انجام شده بود اما تولید یک محصول صنعتی که نیازهای داخلی کشور را پوشش دهد وجود نداشت.

تز دکتری من همین تئوری بود و تصمیم گرفتم آن را عملی کنم بنابراین روی همین موضوع متمرکز شدم. از سال ۸۸ فقط روی ساخت و تکنولوژی این نوع مشعل‌های کاربردی فعالیت کردم زیرا کشوری که بتواند تجهیزاتی با قابلیت ایجاد دمای بالا تولید کند، می‌تواند در صنایع مختلف از آن بهره ببرد. تا سال ۹۴ تکنولوژی ساخت مشعل‌ها را بدون داشتن کوچکترین نمونه‌ که بخواهیم مهندسی معکوس کنیم به دست آوردم.

صرفاً با دانش فنی خودمان که به جرات می گویم شاید با روزی ۱۶ تا ۱۷ ساعت کار شبانه‌روزی به این توفیق رسیدیم. البته مشکلات زیادی وجود داشت. شاید طی آن ۶ تا ۷ سالی که روی این موضوع کار می‌کردیم، تعداد روزهایی که موفق بودیم و به نتیجه می‌رسیدیم، انگشت‌شمار بود و اکثر روزهایی که صبح تا شب کار می‌کردیم، بدون کوچک‌ترین نتیجه‌ای، با شکست همراه بود. اصل موفقیت هم همین داشتن پشتکار است. یکی از کاربردهای اصلی‌ این تکنولوژی، امحای پسماندهای خطرناک است که در این مرحله موضوع «اعتماد» مطرح می شود.

وقتی با معاونت علمی و فنی ریاست جمهوری به ریاست آقای ستاری، صحبت کردیم به ما اعتماد کردند و طرحی را تحت عنوان «طرح ملی امحای پسماندهای خطرناک با تکنولوژی پلاسما» به ما دادند. در ادامه تحقیقات از سال ۹۴ شروع و تا اوایل سال ۹۸ این طرح به اتمام و تایید معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری رسید.

علیرغم اتمام طرح، به دنبال کارایی و اتصال این تکنولوژی به صنعت بودیم تا رسالت به پایان برسد. برای دریافت بهترین نتیجه نزدیک به ۴۰ تا ۵۰ نوبت این سیستم بازطراحی شد تا به آن چیزی که می‌خواهیم برسیم. تشکیل دانش فنی و آفرینش علم فرآیند آسانی نیست. صفر تا ۱۰۰ تکنولوژی مشعل های پلاسمایی و محصول مرتبط با آن بومی است

بیشتر بخوانید:

• شبکه ملی و فراملی دانشگاه آزاد اسلامی باید در خدمت هنرِ فکر و دست جوان ایرانی باشد


• نگرش نگاه واقع‌گرایانه مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای رفع مشکل نخبگان


• عملیاتی‌سازی اهداف علمی گام دوم انقلاب در دانشگاه آزاد اسلامی/ نسل چهارم دانشگاهی شکل می‌گیرد

کاربرد تکنولوژی مشعل‌های پلاسمایی

آنا: از تکنولوژی ساخت شما در حال حاضر کجا استفاده شده است؟

ساویز: دانش مشعل های پلاسمایی در کل خاورمیانه هم وجود ندارد و معدود کشورهایی این تکنولوژی را در اختیار دارند. زیرا وقتی شما با دمای بالای ۱۸۰۰ یا ۲۰۰۰ درجه سروکار دارید، کنترل فرایندها و بهره‌برداری از آن سیستم بسیار سخت است.

هم اکنون در جایگاهی ایستاده‌ایم که به جرئت می‌توانم بگویم نمونه‌ ساخته شده، کاملا مشابه نمونه‌های خارجی است. در حال حاضر برای اخذ مجوزهای آن تلاش می‌کنیم. با بیمارستان فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی برای امحای پسماندهای شیمیایی همکاری می‌کنیم.

خوشبختانه وزارت بهداشت هم استقبال خوبی از این محصول در راستای امحای زباله های خطرناک بیمارستانی داشته است. این سیستم نیاز دائمی به خدمات پس از فروش داشته و کشورهای خارجی حاضر به ارائه این خدمات به خریداران نیستند بنابراین هر کشوری باید بومی خودش را داشته باشد. مشکل اساسی ما با محیط زیست است که می‌گوید شما در داخل بافت شهری نمی‌توانید زباله‌سوز احداث کنید. دانش مشعل های پلاسمایی در کل خاورمیانه هم وجود ندارد و معدود کشورهایی این تکنولوژی را در اختیار دارند

دلایل عدم حمایت سازمان محیط زیست برای استفاده از مشعل های پلاسمایی

آنا: چرا سازمان محیط زیست به جای حمایت از طرح شما، مخالفت می کند؟

ساویز: سازمان محیط زیست بر مبنای ماده ۷۰ استفاده از زباله‌سوزهای نسل قدیم با تکنولوژی‌های بسیار قدیمی و آلودگی بسیار زیاد را منع و استفاده از این تکنولوژی در بافت شهری را نمی دهد. مشکل اینجاست که استفاده از این دستگاه که ساخت آن با تکنولوژی روز دنیا برابری می کند را هم جزو همین قانون قرار داده‌اند. وزارت بهداشت بی خطربودن آن را تایید کرده و به ما مجوز امحای پسماندهای شیمیایی دارویی که در اکثر بیمارستان‌ها دپو می‌شود را به ما داده‌اند.

در حال حاضر تنها بیمارستانی که در کل کشور پسماند شیمیایی دارویی دپو شده ندارد، بیمارستان فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی مرکز است که به صورت پایلوت به آن بیمارستان خدمات می‌دهیم. کارشناسان محیط زیست با مزایای این تکنولوژی آشنا بوده و همه آنها بدون استثناء از کشورهای دارای این فناوری بازدید داشته اند.

در بحث زباله‌های بیمارستانی باید حداقل جابه‌جایی را داشته باشیم و بهترین حالت امحای آن در همان محیط تولید این زباله ها است. ما می‌توانیم با یک مکانیزم بسیار کوچک‌تر از نمونه‌های خارجی و بسیار ارزان‌تر این کار را شروع کنیم. چون می‌دانیم بیمارستان‌ها مشکل جا دارند و سعی کردیم از خروجی این سیستم برای تأمین انرژی حرارتی بیمارستان استفاده کنیم.

کاربرد مشعل‌های پلاسمایی در صنعت فولاد

آنا: دستگاه شما در صنایع فولاد هم کاربرد دارد؟

ساویز: بله یکی از موارد کاربرد این دستگاه امحای پسماندهای خطرناک است اما هر صنعتی که نیاز به دمای بالا داشته باشد، برای مثال در صنایع ذوب فلزات، شیشه، فولاد یا صنایع دیگر می‌توان آن منبع‌هایی که به قیمت بسیار گزاف از خارج از کشور وارد می‌شود را با این سیستم جایگزین کرد.

ما همان زمان اعلام کردیم که این آمادگی را داریم که هر صنعتی که این تکنولوژی توانایی کاربرد در آن را داشته باشد، به راحتی می‌تواند با راه‌اندازی یک R&D کوچک به این نتیجه برسد که آیا ما می‌توانیم با این تکنولوژی کار آنها را انجام دهیم یا نه. این تکنولوژی کاربردهای فراوان دیگری هم دارد از جمله، صنایع هواپیمایی، موتورهای هواپیما؛ صنایع توربین، پره‌های توربین؛ که تمام اینها باید با موادی که مقاوم در برابر حرارت هستند پوشش‌دهی شوند. آنجا هم باز مشعل و دمای بالا نیاز است تا این اتفاق بیفتد.

پروژه‌های در دست اقدام مرکز تحقیقات پلاسما

آنا: در حال حاضر بر روی چه پروژه‌های فعالیت می کنید؟

ساویز: حوزه دیگری که یک تکنولوژی منحصربه‌فرد است، تولید مواد اولیه است. یکی از مشکلات اساسی ما در تمام صنایع، مواد اولیه است. نانوذراتی را داریم با کمک تکنولوژی پلاسمای حرارتی در این زمینه تولید می‌کنیم و تمام این زمینه‌هایی که نام برده شده به نام دانشگاه آزاد اسلامی ثبت اختراع کرده‌ایم و قصد داریم نانوذرات را به صورت صنعتی با تکنولوژی پلاسما تولید کنیم.

کارهایی هم در این زمینه انجام شده و بعضی‌هایش دارد نیمه‌صنعتی تولید می‌شود و نیازمند سرمایه‌گذاری است که مثل زباله‌سوز بتوانیم آن را عملی کنیم. در این پروژه از ارزان‌ترین مواد اولیه می‌توانیم گران‌ترین محصول را تولید کنیم و ارزش افزوده خیلی بالایی را ایجاد کنیم.

روش نوینی که معدود کشورهایی به آن دست یافته‌اند. علاوه بر موارد فوق، روی بحث شیرین‌سازی آب با تکنولوژی بومی هم کار می‌کنیم. تکنولوژی‌هایی در دنیا وجود دارد و ما سعی می‌کنیم آنها را به‌گونه‌ای تغییر داده و متحول کنیم که وابستگی به سایر کشورها وجود نداشته باشد.

انتهای پیام/پ