دانشگاه آزاد اسلامی با تیم‌سازی نیازهای صنعت را برآورده می‌کند/ لزوم راه‌اندازی کانون‌های دانشگاه و صنعت در صنایع مختلف
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ لاله قلی‌پور- موضوع ارتباط دانشگاه، صنعت و جامعه، همواره در جوامع علمی موردتوجه بوده و موفقیت در ایجاد این ارتباط یکی از شاخص‌های عملکرد موفق دانشگاه‌ها به شمار می‌آید. این مقوله، در حوزه پژوهشی، بر اساس نتایج تولیدات علمی نظیر رساله‌ها، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، مقالات و غیره با الگوها و نظریه‌های متعدد و متنوع و در حوزه سیاست‌گذاری به دلیل رویکردهای مختلف و متغیر در این زمینه، با چالش‌های زیادی مواجه بوده است به همین دلیل، از دیدگاه اجرایی و عملیاتی؛ علی‌رغم اینکه شکوفایی بخش علمی و صنعتی کشور درگرو این تعامل است، هنوز ایجاد این ارتباط به صورتی مؤثر و کارآمد نیازمند کار و کوشش بیشتری است.
در بین مراکز دانشگاهی کشور، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری جهان، بر اساس نگاه حل مسئله‌ای به مشکلات و چالش‌های کشور و توجه به مأموریت گرایی در پژوهش‌های دانشگاهی، گام‌های خوبی در راستای ارتباط دانشگاه با بخش صنعت برداشته است که راه‌اندازی «کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه» یکی از این موارد است در تبیین مأموریت این کانون‌ها می‌توان به چند محور اساسی شامل شناسایی و تعریف موضوعات و برنامه‌های علمی و پژوهشی مشترک؛ برنامه‌ریزی برای گسترش کمی و کیفی تعامل علمی و پژوهشی دانشگاه با صنعت و جامعه؛ شناسایی چالش‌ها، تدوین راهکارها و ارائه پیشنهاد برای رفع موانع توسعه کمی و کیفی روابط و تعاملات دانشگاه با صنعت و جامعه است اشاره نمود.
نیازسنجی و رصد اولویت‌های پژوهشی صنایع، سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی و اطلاع‌رسانی به اعضای هیئت‌علمی به تفکیک رشته‌های تخصصی مربوطه؛ انعقاد قراردادهای پژوهشی و تفاهم‌نامه‌ها با سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی در راستای ارتباط دانشگاه، صنعت و جامعه؛ ایجاد و افزایش تعامل هدفمند و سازنده با مراجع و مؤسسات داخلی و بین‌المللی فعال درزمینهٔ حمایت از اختراعات باهدف استقرار درست و ارتقای کیفی نظام مالکیت فکری در دانشگاه آزاد اسلامی نیز از دیگر زمینه‌های فعالیت این کانون‌ها محسوب می‌شود.
در راستای تشریح اقدامات این کانون با لاله ملک‌نیا، مدیرکل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی در خبرگزاری آنا به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه، بخش اول آن را ازنظر می‌گذرانید.
آنچه در گفت‌وگوی ما با لاله ملک‌نیا می‌خوانید:
*دانشگاه توانمند باید مسئله محور و درگیر مسائل جامعه باشد
*لزوم راه‌اندازی کانون‌های دانشگاه و صنعت در صنایع مختلف
*دانشگاه آزاد اسلامی با تیم سازی، نیازهای صنعت را برآورده می‌کند
*طرح پایش آزاد در جلب اعتماد صنعت به دانشگاه‌ها موفق عمل کرده است
دانشگاه توانمند باید مسئله محور و درگیر مسائل جامعه باشد
آنا: مختصات دانشگاه سازگار شونده با محیط و جامعه با رویکرد آینده‌پژوهی چه چیزهایی است؟
ملک‌نیا: برای ارزیابی مختصات این دانشگاه تحلیل عمیق لازم است. دانشگاه توانمند باید مسئله محور و درگیر مسائل جامعه باشد. به‌بیان‌دیگر، در نگاه اول درک عمیقی از جامعه داشته باشد. اینکه رسالت دانشگاه‌ها صرفاً به آموزش محدود شود، صحیح نیست. نگاه دانشگاه باید معطوف به حل معضلات و رفع نیازهای جامعه باشد. سؤال اینجاست چه زمانی این اتفاق در دانشگاه‌ها رخ می‌دهد؟ باید گفت آن زمان که ارتباط مؤثری با جامعه و صنعت برقرار سازد؛ یعنی بتوانیم درک درستی از پیرامون خود در دانشگاه ایجاد کنیم. اهمیت این نکته برای مدیران دانشگاه دوچندان است؛ یک مدیر موفق ابتدا باید شرایط جامعه را درک نموده و با تکیه بر این درک و شناخت، ارتباط مؤثری را با آن ایجاد نماید تا درنهایت دانشگاه مسئله محور شود. بعضی‌اوقات این نگاه در مدیران وجود ندارد.
طرح پایش آزاد به‌عنوان یکی از طرح‌های مطلوب دانشگاه آزاد اسلامی، پروژه‌های موردنیاز صنعت را به‌خوبی پوشش می‌دهد
البته کماکان نگاه تحولی در دانشگاه‌ها باید تداوم یابد و آموزش باید در راستای نیاز جامعه باشد؛ زیرا آموزش صرف، نمی‌تواند مشکل را حل کند و باید در مقطع کارشناسی دوره‌های کارآموزی و مهارت افزایی ایجاد شود. در این خصوص نیز داشتن درک درستی از جامعه و نیازهای آن ضرورت دارد زیرا دانشجوی این مقطع، بعد از پایان تحصیلات باید بتواند در صنعت حضور فعال و کارآمد داشته باشد.
مشکلی که از سوی دیگر وجود دارد عدم اعتماد و مراجعه جامعه و صنعت به دانشگاه برای حل مسائل و مشکلات است. مثلاً در خصوص صنعت خودرو، همچنان در بحث قطعه‌سازی با مشکل مواجه هستیم و نیازمند واردات. این در حالی است که رشته‌های تخصصی بسیاری مرتبط با این موضوع در دانشگاه‌های مختلف ما دایر است و بسیاری از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها در این زمینه صاحب‌نظر و دارای تولیدات علمی فراوان هستند. لیکن باید بتوانیم دانش و اطلاعات علمی را در جامعه جاری و کاربردی کنیم، بنابراین ابتدا بایستی مدیران کلان به بحث مسئله محور بودن دانش و پژوهش اعتقاد راسخ داشته باشند و در گام بعد، این رویکرد در بدنه اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها ایجاد شود البته هنوز بخش بزرگی از اساتید دانشگاه چنین نگاهی ندارند.
لزوم راه‌اندازی کانون‌های دانشگاه و صنعت در صنایع مختلف
آنا: برای مطلوب شدن تعامل دانشگاه با صنعت و جامعه چه راهکاری باید اندیشیده شود؟
ملک‌نیا: در حقیقت یکی از دلایل عدم موفقیت در ارتباط دانشگاه با بخش صنعت اصرار بر اتصال مستقیم این دو حوزه به یکدیگر است. این تفکر در طی سال‌های زیادی وجود داشته و همچنان استراتژی بسیاری از مدیران بر این اساس تعریف می‌شود! این در حالی است که جنس دانشگاه با جنس صنعت متفاوت است. نگاه استاد دانشگاه و نگاه صنعتگر باهم فرق دارد. تفکرات، دغدغه‌ها و اولویت‌های این دو قشر مختلف و متمایز است. با این اوصاف طبیعی است که در ارتباط مستقیم دانشگاه با صنعت با چالش مواجه باشیم. ایجاد ارتباط کارآمد بین این دو حوزه مستلزم وجود بخش‌های واسطه‌ای است. واسطه‌هایی که با دیدگاه هردو حوزه دانشگاه و صنعت آشنا باشد و درک درستی از نیازهای آن‌ها داشته باشد. از سوی دیگر تلاش برای آشنایی بیشتر و نزدیک کردن دیدگاه‌ها و رویکردهای این دو حوزه می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد.
یکی از دلایل عدم موفقیت در ارتباط دانشگاه با بخش صنعت، اصرار بر اتصال مستقیم این دو حوزه به یکدیگر است
در این راستا انجام چند اقدام ضرورت دارد. اولین اقدام رودررو کردن بخش صنعت و دانشگاه است به همین دلیل، اسم مرکز ما کانون است. اگر کانون‌های دانشگاه و صنعت را به‌درستی و هدفمند ایجاد نماییم و در هر حوزه تخصصی صنعت یک کانون موفق و پویا داشته باشیم تا اساتید دانشگاه نشست‌های متعدد و نزدیک با نخبگان صنعتی داشته باشند این موضوع به همسو شدن رویکردها کمک خواهد کرد و بهره‌برداری متقابل از اندوخته‌های علمی و تجربی طرفین به‌تدریج روی خواهد داد جایی برای این تماس و رویارویی باید وجود داشته باشد و جایی که دانشگاه از صنعت بپرسد و صنعت از دانشگاه؛ تا درنهایت نقاط اشتراکی شکل بگیرد. کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه در واقع یک مرکز مأموریت گرا است و به‌صورت منطقه‌ای و محلی این نیاز را برآورده می‌سازد.
دانشگاه آزاد اسلامی با تیم سازی، نیازهای صنعت را برآورده می‌کند
آنا: اقدامات کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی را در راستای رفع مشکلات صنعت و نیاز جامعه به چه صورت ارزیابی می‌کنید؟
ملک‌نیا: پیش از اینکه در سمت مدیرکل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به فعالیت شوم به بررسی مسائل و مشکلات موجود پرداختم و سپس این مسئولیت را پذیرفتم. یکی از مسائل موجود، عدم ارتباط مؤثر بین دانشگاه، صنعت و چگونگی حل این مسئله بود. اگر ارتباط و تعامل شکل بگیرد، بخش عمده‌ای از مشکلاتی که در حال حاضر وجود دارد، حل می‌شود. اولین راهکار در این راستا راه‌اندازی کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه و سپس شبکه‌سازی این کانون‌ها بود. راهکار دوم استفاده از نخبگان صنعتی در دانشگاه بود در این راستا در کنار مأموریت‌های مطالعاتی اعضای هیئت‌علمی، باید مأموریت‌های صنعتی را نیز تعریف می‌کردیم؛ یعنی استاد ما برای بررسی شرایط و معضلات صنعت به مأموریت برود و با برآورد مسائل، بتواند پروژه ارائه دهد. این اقدام نیز انجام شد و با بازبینی آیین‌نامه مأموریت‌های مطالعاتی بخشی تحت عنوان مأموریت صنعتی در آن گنجانیده شد.
بیشتر بخوانید:
بازدید مدیرکل کانون‌های دانشگاه، صنعت و جامعه دانشگاه آزاد اسلامی از خبرگزاری آنا
واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی از امکانات سامانه الکترونیکی دولت ستاد بهره‌مند می‌شوند
امضای تفاهم‌نامه همکاری میان دانشگاه آزاد اسلامی و شرکت کیمیا گستر ماداکتو
اساتید دانشگاه نباید به پروژه صنعتی به مثابه پروژه پژوهشی نگاه کنند زیرا زمان انجام پروژه دانشگاهی در اختیار اساتید است اما صنعت منتظر استاد نمی‌ماند
در حال حاضر در دانشگاه آزاد اسلامی چندین پروژه صنعتی بزرگ در حال انجام است و دانشگاه هنوز در ابتدای مسیر است؛ اما پتانسیل‌های بسیاری در دانشگاه برای پیمودن این مسیر وجود دارد. لازمه این حرکت روبه‌جلو، تعهد داشتن دانشگاه به صنعت است. دید استاد دانشگاه به پروژه صنعتی نباید به شکل یک پروژه پژوهشی باشد؛ زیرا انجام پروژه پژوهشی، غالباً بدون محدودیت زمانی مشخص، در اختیار اساتید و دانشگاه است؛ اما صنعت منتظر محقق نمی‌ماند.
پروژه صنعتی با سعی و خطا جلو نمی‌رود. صنعت در هر زمان، نیازی دارد که برای برآورده سازی آن نیاز، سرمایه‌گذاری می‌کند تا بتواند گردش مالی بیشتری تولید کند. پس صنعت از تعامل با دانشگاه، به دنبال تولید ثروت بیشتر است و لازم است که نیاز صنعت در زمان مناسب و به شکل مناسب در تعامل با دانشگاه، برآورده شود لذا باید بین فعالیت پژوهشی و پروژه صنعتی تفاوت قائل شد. اساتید باید در چارچوب‌های صنعت حرکت کنند و بدانند صنعت صرفاً به دنبال تأمین نیاز مجموعه خود است.
یکی از اهداف اداره کل کانون‌های صنعت، جامعه و دانشگاه، جلب اعتماد هر چه بیشتر صنعت است. این اعتماد می‌تواند زمینه‌ساز مشارکت هر چه بیشتر دانشگاه در رفع نیازهای فناورانه صنعت بوده و مسیر را برای انجام مگا پروژه‌ها توسط اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی هموارتر سازد. البته لازم میدانم بیان کنم پیرو تجربیاتی که در بازدیدهای فراوان از صنایع مختلف داشته‌ایم، غالب آن‌ها از انجام کار با اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی ابراز رضایت می‌کنند و حقیقتاً به توانمندی اساتید این دانشگاه اذعان دارند. دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به نیروی انسانی و تجهیزات آزمایشگاهی که در اختیار دارد با تیم‌سازی مناسب نیازهای صنعت را برآورده می‌کند.
هدف دیگر، کنترل کیفی است که لازمه آن ارتقای آزمایشگاه‌ها و استانداردسازی آن است. آزمایشگاه‌ها یکی از حلقه‌های ارتباط صنعت با دانشگاه هستند و می‌توانند در تعامل سازنده بین این دو بخش، نقش بسیار مهمی ایفا نمایند در شرایط فعلی، صنعت و دانشگاه هر ۲ دریافته‌اند که برای پیشرفت به یکدیگر نیاز دارند و لازم است با شناخت هر چه بیشتر توانایی‌ها و پتانسیل‌های دانشگاه توسط صنعت و در مقابل آن شناخت هر چه بیشتر نیازهای صنعت توسط دانشگاه، ارتباط مؤثر و کارا بین دو بخش، شکل‌گرفته و تقویت شود.
طرح پایش آزاد در جلب اعتماد صنعت به دانشگاه‌ها موفق عمل کرده است
آنا: طرح پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا همه نیازهای صنعت در این طرح دیده‌شده است؟
صنایع به دانشگاه‌ها نیاز دارند، صنعت هم به این نتیجه رسیده که باید تعامل سازنده با دانشگاه داشته باشد
ملک‌نیا: در حال حاضر، این دانشگاه‌ها هستند که نیاز صنعت را تعریف می‌کنند در این راستا، طرح پایش آزاد به‌عنوان یکی از طرح‌های بسیار خوب دانشگاه آزاد اسلامی، پروژه‌های موردنیاز صنعت را به‌خوبی پوشش می‌دهد و تا حدی در جلب اعتماد صنعت به دانشگاه، موفق عمل کرده است اما ضرورت دارد، صنعت نیز با تعریف پروژه‌های مشترک، این موفقیت‌ها را تداوم ببخشد در این طرح، نظام موضوعات در هر حوزه در ابتدا توسط اعضای هیئت‌علمی نوشته شد و با تکمیل آن مقرر گردیده بود که همه نیازهای صنعت در این طرح دیده شود. قرار بود اساتیدی که پژوهش تخصص آن‌ها است، موضوعات را ارائه دهند ولی آیا این موضوعات دقیقاً همان مشکلاتی است که صنعت با آن درگیر است؟
در ادامه برای تکمیل این طرح از نخبگان صنعت نیز برای ارائه و تکمیل موضوعات استفاده شد و این راهکار نتیجه مطلوبی در بر داشت. عملکرد این طرح در نظام موضوعاتی که صنایع نیز درگیر آن شدند، حدود ۸۰ درصد موفق بوده است اما قطعاً نظام موضوعاتی که فقط با نظر اساتید دانشگاه نوشته‌شده باشد، نمی‌تواند تمام نیازهای صنایع را پوشش دهد و صنعت نیز همچنان در ارائه نظام موضوعات باید در این طرح مشارکت داشته باشد درواقع این نکته یکی از دغدغه‌های مجری طرح پایش آزاد دانشگاه است و در جلسات مشترک به آن اشاره می‌شود.
انتهای پیام/۴۱۶۷/پ
انتهای پیام/