ایل شاملو را بیشتر بشناسید +اینفوگرافیک

به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا، ایل شاملو (Shāmlu) یکی از هفت ایل اصلی و قدرتمندترین ایلهای تُرک علوی معروف به قزلباش بودند که درسوریه (شام) میزیستند. این ایل در گذشته با مهاجرت تُرکمانان به آنجا رسیده و سکونت اختیار کرده بودند. ایل شاملو همگام با دیگر ایلهای اغوز به ایران مهاجرت کردند و در تأسیس سلسله صفوی، و به سلطنت رسانیدن شاه اسماعیل صفوی، با دیگر ایلهای اوغوز معروف سهم بهسزایی داشتند. در میان قزلباش، قبایل ترکمن از آناتولی شرقی و آذربایجان ایرانی که به اسماعیل اول کمک کرده بود تا قبیله آققویونلو را شکست دهد از نظر تعداد و نفوذ از همه مهمتر بودند و نام قزلباش معمولاً منحصراً بر آنها اطلاق می شد. برخی از این قبایل بزرگتر تورکمان به چند طایفه تقسیم شدند، از جمله: • استاجلو • روملو • شاملو (قدرتمندترین ایل در زمان شاه اسماعیل اول) • ذوالقدر • افشار • قاجار • تکهلو دلایل قدرتمندی ایل شاملو در زمان شاه اسماعیل صفوی +اینفوگرافیک نقش شاملوها در دورة حکومت شاه اسماعیل به چند محور قابل تقسیم است: فعالیتهای نظامی، تصدّی مناصب و مقامات اداری، دراختیارداشتن حکومت ایالات و عهدهداری لَلَگی شاهزادگان، که در ادامه به تبیین آنها پرداخته میشود. • فعالیتهای نظامی: دولتی که شاه اسماعیل بنیاد نهاد، در آغاز ماهیتی نظامی داشت و ساختار ارتش آن قبیلهای بود. اساس ارتش بر نیروهای ایلی قزلباش قرار داشت که در یاری رهبر خود به هم میپیوستند و در ازای این خدمات نظامی، هر طایفه ایالتی از کشور را به تیول خود درمیآوردند. به سبب ضرورت جنگهای اولیة اسماعیل برای تصرف کشور و بنیاد گذاشتن سلسلة صفویه، یکی از عرصههای فعالیت شاملوها در این عصر، حضور در جنگها و امور نظامی بود. در دوران حکومت شاه اسماعیل در بیشتر نبردهای نظامی، فرماندهی سپاه که نقشی بسیار مهم بود، در اختیار افراد زبده و باتجربه قرار میگرفت و به علت سابقة طولانی شاملوها، بیشتر به افراد این طایفه واگذار میشد. شاه اسماعیل در بسیاری از موارد؛ به خصوص در امور نظامی با این فرماندهان باتجربه مشورت میکرد و نظر آنان را به کار میبست. دلیل این حضور پررنگ در سمت فرماندهی آن بود که این طایفه از لحاظ فعالیتهای نظامی دارای تجارب زیادی بوده و خدمات برجستهای ارائه داده بودند. • فعالیت دیوانی: چون در ابتدای تشکیل دولت صفویه، بنیه نظامی دولت بر روی اتحادیة ایلی قزلباشان استوار بود؛ از اینرو، رؤسای طوایف قزلباش (ایلات ترکمن حامی دولت صفویه) انتظار داشتند که مناصب مهم سیاسی، نظامی و اداری را در دست بگیرند تا از این طریق نفوذ خود را در دولت اِعمال کنند. بنابراین، در سالهای آغازین دولت صفویه، شاه اسماعیل به ناچار و با آگاهی از این مسئله، بیشتر مناصب اداری، سیاسی، نظامی و حتی مذهبی را به امرای قزلباش سپرد. دراین میان، شاملوها که خود را مسؤول به قدرت رسیدن دولت صفویه و نسبت به دیگر طوایف سزاوارتر میدانستند و تشکیل دولت را مرهون تلاشهای خود میدانستند، پاداش خدماتی را که انجام داده بودند، تصدّی مقامات اصلی دولت میدانستند. • حکومت ایالات: شاملوها چون در به قدرت رساندن صفویه نقش مهمی داشتند، پس از قدرتگیری شاه اسماعیل از او انتظار داشتند علاوه بر مناصب مهم اداری، حکومت برخی از ایالات مهم را نیز به آنان واگذار کند تا علاوه بر نفوذ سیاسی، نفوذ اقتصادی را هم کسب کنند. • لَلَگی شاهزادگان: یکی دیگر از زمینههایی که شاملوها در آن فعالیت داشتند، منصب اتابکی یا لَلَگی شاهزادگان بود. نخستین کسی که این منصب را برعهده داشت، حسین بیگ از طایفه شاملوها بود. مقام لَله مانند مشاوری زبده و باتجربه از هر لحاظ (امور تربیتی و نظامی) وقتیه شاهزاده خردسال بود، عمل میکرد و همیشه در هر کاری مورد مشورت شخص شاه قرار میگرفت. دوران قاجاریه در زمان حکومت قاجار، بزرگان کشور خود را در اطاعت پادشاه وقت یعنی سلطان آقا محمد خان قاجار در میگذارند. شاملوها هم از این قاعده مستثنا نبودهاند و در اردوکشیهای متعددی شهریاران قاجار را همراهی نمودهاند. در این دوران ایل شاملو هم مانند ایلات دیگر ایران اسکان میگزیند و هر شاخه از این ایل مستقلاً به فعالیت پرداخته و دیگر آن جنبهی تحرک دستهجمعی در رفتارهای جمعی آنها مشاهده نمیشود. این شاخهها در قم، ساوه، قزوین، ملایر، همدان، تویسرکان، زنجان، میاندوآب، مغان، دزفول، اهواز، مشهد، هرات، ترکمنستان، عراق، شامات و ترکیه سکنی گزیدند. خاندانهای سپهری شاملو، علماء شاملو، غیابی شاملو و غیایی شاملو در این دوران بهوجود آمدند. دوران پهلوی در دورهی پهلوی اول و دوم هر کدام از شاخههای ایل شاملو بر اساس محل زندگی و نوع فرهنگی که در آن زیست میکردند، راهی را برای خود برگزیدند. در این دوره برخی از شاخههایی که در ایران بودند به خارج از ایران (یک شاخه به آمریکا، یک شاخه به جنوب فرانسه) کوچ کردند و در آنجا سکنا گزیدند. دوران معاصر امروزه خاندانهای متفاوتی از نوادگان خانهای ایل شاملو در اقصا نقاط ایران، ایالات متحده آمریکا و اروپا به خصوص جنوب فرانسه زندگی میکنند. از این میان میتوان به مرتضی خان سپهری شاملو والی موقوفات عباسقلیخان شاملو در مشهد، ایو فرهاد خان غیایی معمار نیویورکی، ابوالقاسم شاملو منتظر مَقدَم والی حمام بیگلر بیگی و رضا غیابی فعال اقتصادی در شهر تهران اشاره کرد. آشنایی با ایل شاملو +اینفوگرافیک انتهای پیام/ر

صفحه نخست

آناتک

آنامدیا

دانشگاه

علم

سیاست

اقتصاد

فرهنگ‌

ورزش

عکس

فیلم

استانها

بازار

اردبیل

آذربایجان شرقی

آذربایجان غربی

اصفهان

البرز

ایلام

بوشهر

تهران

چهارمحال و بختیاری

خراسان جنوبی

خراسان رضوی

خراسان شمالی

خوزستان

زنجان

سمنان

سیستان و بلوچستان

فارس

قزوین

قم

کردستان

کرمان

کرمانشاه

کهگیلویه و بویراحمد

گلستان

گیلان

لرستان

مازندران

مرکزی

همدان

هرمزگان

یزد

پخش زنده

ایل شاملو را بیشتر بشناسید +اینفوگرافیک

«آقازاده» دشمن محیط زیست ایران را بشناسید

«محمدحسن خان افشار»؛ نقاشی که سخن نمی‌گفت و با قلم و قلمدان جادو می‌کرد

«ما ملت امام حسینیم» به روایت تاریخ/ تاریخچه عزاداری امام حسین (ع) در ایران از آغاز تا امروز

الله‌وردی‌خان؛ سردار شجاع شاه عباس صفوی