سامانه جامع تجارت تسهیل کننده یا سدی بر سر راه تجارت؟

به گزارش خبرنگار حوزه کشاورزی، صنعت و تعاون گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، سامانه جامع تجارت در راستای اجرای برنامه دولت الکترونیک و بهبود فضای کسب‌وکار که مصوب سال ۱۳۹۰ است، شکل گرفت. در بیانی ساده‌تر می‌توان این سامانه را واسطه‌ای برای تسهیل رابطه تجار و بازرگانان با نهادهای ذی‌ربط نامید. سامانه جامع تجارت در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید و پس از بررسی‌ها و تصویب آیین‌نامه ماده‌های ۵ و ۶ قانون به مرحله اجرا رسید. در ابتدا چند گروه کالایی در این سامانه امکان ثبت داشت اما پس از گذشت زمان تمامی گروه‌های کالایی را در برگرفت.

شیرازیان رئیس سامانه جامع تجارت درباره هدف اصلی ایجاد سامانه جامع تجارت بیان می‌کند« ایجاد درگاه واحد برای بازرگان و فعالان تجاری که با رصد و رهگیری کالاها در این سامانه، دیگر شاهد عرضه خارج از شبکه، افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، کمبود کالا در سطح عرضه نخواهیم بود».

کارت بازرگانی عامل مخرب اقتصاد است

درگذشته برای بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی کارت بازرگانی صادر می‌شد اما یکی از دلایل راه‌اندازی جامع تجارت، نظارت بر صدور این کارت‌ها و اعطا آن به افراد خوش‌سابقه و شایسته است. ازجمله مشکلات کارت بازرگانی می‌توان به مواردی همچون عدم پرداخت مالیات توسط واردکننده با استفاده از کارت بازرگانی‌های مختلف و ایجاد بدهی برای صاحب آن کارت‌ها اشاره نمود.

سامانه جامع تجارت با ۲۲ نهاد در ارتباط است

در حقیقت سامانه جامع تجارت بستری است که از طریق آن می‌توان کارت‌های بازرگانی، ثبت سفارش و عملیات ارزی اجرایی را کنترل و ساماندهی کرد. این سامانه بخش‌های مختلفی دارد و حداقل با ۲۲ نهاد در ارتباط است و باید میان همهٔ آن‌ها هماهنگی و یکپارچگی به وجود آورد. از بخش‌های مختلف این سامانه می‌توان به  سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا، سامانه شناسه کالا، سامانه سنجش اعتبار و رتبه‌بندی اعتباری، پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما، سامانه جامع حمل‌ونقل و سامانه جامع امور گمرکی اشاره کرد.

محمد شیرازیان مدیر سامانه جامع تجارت می‌گوید« سامانه جامع تجارت متضمن همه فرآیندهای تجارت خارجی و داخلی است، به‌نحوی‌که بازرگان از فرآیند اخذ و صدور کارت بازرگانی، ثبت پرونده، استعلام ضوابط کالایی، ثبت سفارش، تخصیص و تأمین ارز و تشریفات گمرکی را در این سامانه انجام می‌دهد. در حوزه تجارت داخلی هم انتقال مالکیت مکان، سفارش و حمل هم در این سامانه انجام می‌گیرد».

ثبت سفارش باید در سامانه جامع تجارت انجام گیرد

در سال ۱۳۹۷ سازمان توسعه و تجارت ایران همه را مکلف کرد که برای ثبت سفارش کالای خود باید در سامانه جامع تجارت این اقدام را انجام دهند. منظور از ثبت سفارش سندی است که مجوز ورود کالا به کشور را برای ترخیص کالا از گمرک صادر می‌کند.

شفافیت بزرگ ترین مزیت سامانه جامع تجارت است

از مزایایی که می توان برای ایجاد این سامانه متصور شد شفافیت تجاری، عدم حضور در ادارات و ازبین رفتن سیستم سنتی کاغذی و تسریع در امور اظهار و ترخیص کالا است.

بیشتر بخوانید:

• ثبت اطلاعات در سامانه های تجارت و جامع انبارها الزامی است


• بررسی افزایش صادرات غیر نفتی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت


• نظارت بر بازار تامین و توزیع کالا در سایه سامانه جامع تجارت

اختلافات گمرک و سامانه جامع تجارت حل نشده است

موضوعی که بسیار مشهود است و امور تجاری کشور را در معرض مشکلات جدی و اساسی قرار داده اختلاف گمرک و سامانه جامع تجارت است. از سال 1395 پس از افتتاح و راه‌اندازی بخش خارجی مدیران سامانه جامع تجارت از گمرک پیگیری می‌کردند تا اطلاعات ثبت‌سفارش را از سامانه جامع تجارت دریافت کنند اما این امر محقق نشد و تا سال 1398 کشمکش و درگیری‌ها ادامه یافت.

محل اختلاف دیگر سامانه ثبتارش بود. سرویسی که در اختیار گمرک قرار گرفته بود به دلیل تغییرات پیمانکار پشتیبانی نمی‌شد و این سامانه به صورت غیررسمی در اختیار گمرک قرار گرفته بود. بر همین اساس به گمرک ابلاغ شد هرچه سریع‌تر اطلاعات موردنظر خود را از سامانه جامع تجارت دریافت کند اما باز نتیجه‌ای حاصل نشد.

سامانه تجارت نتوانست رضایت تجار را جلب کند

باتوجه به مزایای ذکر شده برای این سامانه اما هنوز معایب فراوانی دارد و بازرگانان و تجار از این ناهماهنگی بخش‌های مختلف و پیچیدگی موجود در این سامانه بسیار ناراضی هستند. به گفته مدرس خیابانی سرپرست اسبق صمت و بسیاری از مسئولان این وزارتخانه سامانه تجارت قرار بود میان سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا، سامانه شناسه کالا، سامانه سنجش و اعتبار و رتبه‌بندی، پرتال ارزی با نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما، سامانه جامع حمل و نقل و سامانه جامع امور گمرکی ارتباط برقرار کند اما به عقیده بسیاری از تجار این امر مهم اتفاق نیافتاده است.

پس از رونمایی از سامانه تجارت و اعلام استقلال گمرک از این سامانه، سردرگمی‌های بسیاری برای تجار فراهم شد و در سال ۹۸ حدود ۱۵ روز هیچ اموری انجام نمی‌گرفت. از مشکلات دیگر این سامانه پیگیری‌های تلفنی مراجعه کنندگان است.   جمال رازقی جهرمی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز می‌گوید« سایت کار خود را به درستی انجام نمی‌دهد و افراد برای پیگیری کار مجبورند با کارشناسان تماس بگیرند. این امر مسبب دردسرهای بسیاری برای بازرگانان است و مجبور می‌شوند شخصی را استخدام نمایند تا این امور تلفنی را فقط پیگیر باشد».

تعدد سامانه‌ها و پایدار نبودن آن‌ها در دولت‌های مختلف از چالش‌های بزرگ تجار است. بسیاری از آن‌ها معتقدند که سامانه‌های مختلف وظایف بسیار مشابهی نسبت به یکدیگر دارند و در مسائل بسیاری یکدیگر را هم نقض می‌کنند.

تسهیل امور بازرگانان ضروری است

وجود چنین سامانه‌ای که بتوان شفافیت را گسترش داد و با با قاچاق کالا، احتکار، رانت، فساد اداری، امضاهای طلایی و تبعیض اقتصادی مبارزه کردبسیار گام مثبت و رو به جلویی است. اما در شرایط تحریم و پیچیدگی‌های بازرگانی و تجاری موجود در مراودات با سایر کشورها و نیاز مبرم و ضرورری به بعضی از کالاها اقدامی درست و با برنامه را می‌طلبد. این موضوع که تجار و بازرگانان دچار سردرگرمی شوند و از پیچیدگی‌های ساختاری رها نشوند قابل قبول نیست و انتظار می‌رود نهادها و بخش‌های ذی ربط به این اختلافات و بروکراسی‌های ایجاد شده در میان خود به زودی پایان دهند تا موانع تجاری برداشته شود.

انتهای پیام/