مأموریت متمایز دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در حوزه اشتغال | نقطه اتصال به دانشگاه‌های کارآفرین کجاست؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و مهارتی در دانشگاه آزاد اسلامی براساس رویکردهای «تدوین استانداردهای آموزشی مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای»، «برنامه‌ریزی گسترش انواع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی بر اساس تقاضای بازار کار»، «توسعه رشته‌ها در قالب خوشه‌های حرفه‌ای، متناسب با آمایش ملی و استانی»، «گنجاندن پرورش روحیه کارآفرینی در تمامی شئون برنامه‌های آموزش» و «آموزش توأمان نظری و عملی برای افزایش توانایی سرمایه انسانی» برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.

بیشتر بخوانید:

۳ تفاوت اساسی آموزشکده‌های فنی‌ و دانشکده‌های مهارت

ضربه به کیفیت بازار کار توسط افراد فاقد مهارت

شکل‌گیری دانشگاه نسل سوم با راه‌اندازی دانشکده‌های کارآفرینی

۱۲۰ دانشکده‌ مهارت و کارآفرینی تا مهر ۱۴۰۰ ایجاد می‌شود

آغاز فرآیند ادغام آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای در اقلید

دوازدهم بهمن ۹۹ با صدور بخشنامه‌ای، نظام‌نامه «نظام آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی» -که به تصویب شورای گسترش دانشگاه رسیده بود - ابلاغ و خرداد ۱۴۰۰ «آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی» به رؤسای استانی و واحدهای ویژه دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ و تأکید شد؛ این آیین‌نامه که به تفصیل دراختیار واحدهای دانشگاهی قرار گرفته، شامل مواردی از جمله مقدمه و تعاریف، تأسیس دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی، اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی، آموزش‌های کوتاه مدت و... است.

واحدهای دانشگاهی براساس بندهای این آیین‌نامه و بنا به مقتضیات سند مأموریت و آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه و شرایط ناحیه‌ای با تأمین امکانات می‌توانند دانشکده مهارت و کارآفرینی تأسیس کنند. در این راستا طبق مصوبه شورای دانشگاه آزاد اسلامی، دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در واحدهای دانشگاهی راه‌اندازی می‌شوند و آموزشکده‌های فنی‌حرفه‌ای سما در این دانشکده ادغام و وظایف جدیدی برعهده می‌گیرند.

معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی هم اعلام کرد که برای اجرایی‌کردن مصوبه شورای دانشگاه علاوه‌بر ظرفیت‌های سایر بخش‌های دانشگاه، آموزشکده‌های سما به دانشکده مهارت و کارآفرینی تبدیل می‌شوند و متولی اصلی اجرای آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی در واحدهای دانشگاهی خواهند بود و مدارس عالی مهارت هم به زیرمجموعه دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی منتقل می‌شوند.

خبرنگار آنا با توجه به نقش مهم مهارت در اشتغال فارغ‌التحصیلان و اقدام دانشگاه آزاد اسلامی در ایجاد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی و آغاز ادغام آموزشکده‌ها طبق بخشنامه از شهریور ۱۴۰۰ با مسئولان دانشگاه و معاونان آموزش‌های عمومی و مهارتی واحدهای دانشگاهی گفت‌وگو کرده است که در این شماره گفت‌وگو با شهلا روزبهانی معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد را می‌خوانیم.

آنا: ایده بازنگری در ساختارهای قبلی نظام مهارت‌آموزی دانشگاه آزاد اسلامی (ادغام آموزشکده‌های فنی و حرفه ای) و تولد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

روزبهانی: ساختار آموزشکده‌های فنی حرفه‌ای که زیرمجموعه سما فعالیت می‌کردند، مشابه واحدهای دانشگاهی و تابع نظام آموزشی مبتنی بر دانش بود و بر خلاف نام آنها مهارت‌آموزی که منجر به آماده‌سازی فارغ‌التحصیلان برای ورود به بازار کار شود، محقق نمی‌شد.

آنچه که می‌تواند موجب موفقیت دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در دستیابی به اهداف تعیین شده شود؛ باورداشتن لزوم تحول در ساختار نظام آموزشی این دانشکده‌ها و اهتمام به عملیاتی کردن اهداف تعیین شده است.از سوی دیگر تغییر نظام آموزشی در آموزش و پرورش و اجرای نظام ۶-۳-۳ مشکلات جدی برای ادامه فعالیت آموزشکده‌ها و جذب دانشجو ایجاد کرد؛ بنابراین بازنگری در ساختار آموزشکده‌ها و امکان ادامه فعالیت آنها با رویکرد مهارت‌آموزی که با تولد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی رقم خورده، اتفاق بسیار میمونی است که با برنامه‌ریزی اصولی و اجرای درست می‌تواند منشأ تحولی عظیم در تربیت نیروهای ماهر و کارآمد در کشور شود.

آنا: آیا در واحد نجف‌آباد پروژه ادغام صورت گرفته و دانشکده مهارت و کارآفرینی از مهر ۱۴۰۰ دانشجو جذب خواهد کرد؟ اکنون چه تعداد دانشجو در آموزشکده‌های سما مشغول به تحصیل هستند؟

روزبهانی: آموزشکده سمای دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد دارای ۹۰۰ دانشجو در مقطع کاردانی است. پس از ابلاغ شیوه‌نامه تأسیس دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد دانشگاهی نجف‌آباد فعالیت‌های گسترده‌ای را برای عملیاتی کردن این دستورالعمل آغاز کرد.

با توجه به محورهای تدوین‌شده و با تشکیل کارگروه‌های مرتبط اقدامات مهمی ازجمله هماهنگی‌ لازم با واحد دانشگاهی برای انتقال سایت دانشکده به سایت داخلی دانشگاه، پیگیری برای تأسیس رشته‌های جدید مهارتی، اجرای چارت جدید دانشکده و ساماندهی وضعیت پست سازمانی کارکنان دانشکده، ایجاد ارکان جدید در دانشکده مانند مدارس عالی مهارتی، مرکز مهارت‌آموزی و مشاوره شغلی و بسترسازی برای اجرای طرح پویش و عقد تفاهم‌نامه با ارگان‌ها وسازمان‌ها برای همکاری با دانشکده انجام شد.

با تلاش‌های صورت گرفته دانشکده مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد رسماً از اول شهریور ۱۴۰۰ در محل سایت جدید فعالیت خود را آغاز و آماده پذیرش دانشجو در رشته‌های موجود و رشته‌های جدید شده است.

آنا: طرح ادغام آموزشکده‌ها چه چالش‌هایی را برای واحدهای دانشگاهی خواهد داشت؟ چه ملاحظاتی باید در اجرای طرح لحاظ تا این طرح موفق شود.؟

روزبهانی: یکی از نگرانی‌های مهم واحدهای دانشگاهی پس از ابلاغ شیوه‌نامه، ابهاماتی درباره مأموریت دانشکده مهارت و کارآفرینی مبنی بر وضعیت کارکنان آموزشکده‌ها و نادیده‌گرفتن تجارب آنها و موازی بودن برخی فعالیت‌های دانشکده با برخی ادارات درون واحدها و تحمیل هزینه‌های مازاد به واحدهای دانشگاهی بود.

با تدابیری که مسئولان حوزه معاونت آموزش‌های فنی حرفه‌ای سازمان سما اندیشیدند و جلسات توجیهی مجازی که برگزار شد با تشریح اهداف تأسیس دانشکده‌ها، محور فعالیت‌ها و ایجاد ظرفیت درآمدسازی برای واحدها از این طریق موجبات همکاری واحدهای دانشگاهی برای تحقق این مهم فراهم شد.

آنچه که می‌تواند موجب موفقیت دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در دستیابی به اهداف تعیین شده شود؛ باورداشتن لزوم تحول در ساختار نظام آموزشی این دانشکده‌ها و اهتمام به عملیاتی کردن اهداف تعیین شده است.

آنچه موجب نگرانی بوده نبود تغییر نگاه برخی واحدها به مأموریت این دانشکده‌هاست و یکی از چالش‌های جدی در کشور برای اجرای این نظام تحولی همسان دیدن دانشکده مهارت با سایر دانشکده‌ها که مأموریت نظام آموزشی مبتنی بر دانش دارند، است.

به نظر می‌رسد به‌کارگیری مناسب و به‌جای نیروهای کارآمد و باتجربه در پست‌های مرتبط و ایجاد باور تحول‌آفرینی در آنان زمینه‌ساز موفقیت طرح ادغام آموزشکده‌ها و تولد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی خواهد شد.

ایجاد روحیه پژوهشی با وجود پژوهش‌سرای دانش‌آموزی

آنا: اکنون از چه تعداد دانش‌آموز و دانشجو در سما برخوردارید و در مورد ظرفیت‌ها و امکانات دانشکده‌ مهارت و کارآفرینی و دیگر بخش‌های سمای واحد نجف‌آباد توضیح دهید.

روزبهانی: تعداد دانش‌آموزان ثبت نام شده در مجموعه مدارس سما تاکنون ۲ هزار نفر بوده که پیش‌بینی می‌شود تا پایان مهلت ثبت‌ نام افزایش یابد. تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشکده مهارتی نیز بالغ بر ۹۰۰ نفر بوده که امید است با صدور مجوز رشته‌های درخواستی این میزان دوبرابر شود.

مدارس سمای واحد دانشگاهی نجف‌آباد در زمره مدارس شاخص این شهرستان بوده که به‌دنبال اپیدمی کرونا با ایجاد زیرساخت‌های لازم در اجرای آموزش مجازی در استان اصفهان خوش درخشید و حائز رتبه‌های برتر در میان همه مدارس دولتی و غیر انتفاعی شد.

مدارس سما به‌دلیل مجاورت با سایت اصلی دانشگاه امکان بهره‌مندی از امکانات ورزشی، کارگاهی و آزمایشگاهی را داشته و با استفاده از این ظرفیت توانسته‌اند کیفیت بالایی در سطح آموزش در همه سطوح تحصیلی به وجود آورند. مدارس سمای نجف‌آباد در سال‌های اخیر در جشنواره‌های مختلف کشوری و استانی بیشترین رتبه و جوائز را به خود اختصاص داده‌اند.

سال تحصیلی گذشته چهار نفر از دانش‌آموزان مدارس سمای نجف‌آباد در جشنواره نخبگان کشوری رتبه‌های برتر را کسب کردند. وجود پژوهش‌سرای دانش‌آموزی و همکاری با باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان موجب ایجاد روحیه پژوهش میان دانش‌آموزان شده و به همین دلیل هرساله شاهد ثبت اختراع و ابتکار توسط این دانش‌آموزان هستیم. به‌کارگیری معلمان و کادر آموزشی مدارس با دقت و وسواس زیاد و مبتنی بر انتخاب افراد شایسته و توانمند در تعلیم، تربیت و جذاب کردن تحصیل برای دانش‌آموزان صورت می‌گیرد.

دانشکده مهارت و کارآفرینی نیز از همه امکانات و ظرفیت‌های دانشگاه جامع مستقل نجف‌آباد برخوردار بوده و با قرارگرفتن در سایت اصلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد امکان بهره‌بردن از همه امکانات و تجهیزات پیشرفته این واحد دانشگاهی را داراست. ارتقای این دانشکده موجبات همکاری و استفاده از استادان توانمند و صاحب نام دانشگاه را فراهم کرده و قادر به جذب دانشجویان خارجی از طریق سامانه f STUDENT معاونت بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی است.

مجموعه سمای نجف‌آباد نخستین معاونتی بوده که در کشور موفق به اخذ مجوز تأسیس کلینیک مشاوره از اداره کل بهزیستی استان شده و این کلینیک علاوه بر ارائه خدمات مشاوره در زمینه‌های تحصیلی، روانشناختی... به دانش‌آموزان و خانواده آنها به سایر شهروندان نیز ارائه خدمات دارد.

ایجاد شرایط لازم برای تدوین استانداردهای آموزشی

آنا: اهداف نظام‌نامه نظام آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟

روزبهانی: نظام‌نامه آموزش فنی حرفه‌ای و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی در راستای ایفای نقش این دانشگاه در زمینه تربیت دانشجوی ماهر و کارآفرین، اواخر سال ۱۳۹۹ به همه واحدهای دانشگاهی ابلاغ شد. مهم‌ترین اهداف این نظام‌نامه ایجاد شرایط لازم برای تدوین استانداردهای آموزشی مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای، توسعه رشته‌های مبتنی بر مهارت‌آموزی در واحدهای دانشگاهی، ایجاد روحیه کارآفرینی در همه ابعاد برنامه‌های آموزشی، گسترش انواع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی بر اساس تقاضای کار و در مجموع ایجاد نظام آموزشی مبتنی بر مهارت دانشگاه‌ها در راستای دست‌یافتن به دانشگاه کارآفرین است.

آنا: آیا تفاهم‌نامه‌ای در حوزه مهارت و کارآفرینی با دیگر ادارات و نهادها منعقد شده است، این تفاهم‌نامه‌ها در چه راستایی است؟

ایجاد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی فرصت مغتنمی برای واحدهای دانشگاهی در راستای جذب دانشجوی بیشتر و تربیت هدفمند آنان و کاهش آمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است.روزبهانی: به‌منظور تحقق اهداف ترسیم شده در ایجاد دانشکده مهارتی تاکنون تفاهم‌نامه‌هایی با ارگان‌ها و سازمان‌های منعقد شده که شامل تفاهم‌نامه با سازمان فنی حرفه‌ای استان برای همکاری در تأسیس مرکز مهارت‌آموزی و مشاوره شغلی، تفاهم‌نامه با فرماندهی مقاومت سپاه شهرستان برای اجرای دوره‌های آموزشی مورد نیاز کارکنان و خانواده آنان، تفاهم‌نامه‌ با فرماندهی لشکر امام حسین(ع) و شرکت قطعه‌سازی دارکوب و اداره آموزش و پرورش شهرستان می‌شود.

آنا: در محورهای فعالیت دانشکده مهارت و کارآفرینی دوره‌های کوتاه‌مدت نیز دیده شده است، منظور از این دوره‌ها چیست و آیا اقدامی کرده‌اید؟

روزبهانی: منظور از دوره‌های کوتاه‌مدت، دوره‌های مهارتی است که در بازه زمانی کمتر از دوره تحصیلی موجب توانمندسازی افراد شده و حداقل یک مهارت کاربردی را فراگیرند. این دوره‌ها دارای سرفصل‌های تعریف شده مبتنی بر اخذ مهارت هستند که برخی از آنها توسط سازمان فنی حرفه‌ای و برخی دیگر در دفتر توانمندسازی دانشگاه ارائه شده است. شرکت‌کنندگان در این دوره‌ها در پایان دوره گواهی مرتبط با دوره دریافت خواهند کرد.

تاکنون تعداد قابل توجهی دوره کوتاه مدت توسط دانشکده مهارتی واحد دانشگاهی نجف‌آباد برنامه‌ریزی و اجرا شده که با شیوع اپیدمی کرونا اغلب در قالب دوره‌های آنلاین و مجازی اجرا می‌شوند.

آنا: فعالیت‌ مدارس سما در زمینه مهارت و کارآفرینی به چه شکلی است و آن را چگونه ارزیابی می‌کنید.

روزبهانی: رویکرد اتخاذشده برای مدارس سما در واحد دانشگاهی نجف‌آباد رویکرد مهارت‌آموزی بوده که این رویکرد از سطح پیش دبستانی متناسب با آموزش‌های مورد نیاز این مقطع تا دبیرستان برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. در این راستا در نظر داریم با نخستین مدرسه کارآفرینی کشور که در اصفهان ایجاد شده تفاهم‌نامه همکاری برای تبدیل مدارس سما به مدارس مهارت و کارآفرینی منعقد شود.

حرکت مدارس به این سمت موجب نهادینه شدن روحیه کارآفرینی میان دانش‌آموزان شده و آنان را برای انتخاب صحیح مسیر شغلی و تحصیلی خود آماده می‌کند.

بیشتر بخوانید:

توسعه مهارت‌آموزی با پیوند دانشگاه و بازار کار

تربیت نیروهای متخصص برای ورود به صنعت و بازار کار

توجه ویژه به اشتغال دانش‌آموختگان در مدارس عالی مهارت

نبض بازار کار در دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی می‌زند

توسعه کارآفرینی مستلزم طراحی نظامی جامع

آنا: بایدها و نبایدهای حوزه مهارت، کارآفرینی و اشتغال سما را چه چیزهایی می‌دانید؟

روزبهانی: مهم‌ترین اتفاقی که باید در مجموعه سما رخ دهد، همفکری و هم‌راستایی همه ارکان آن از سطح سازمان تا تک تک مدارس کشور و مکلف کردن خود به برآورده ساختن یکی از نیازهای اساسی کشور در زمینه تربیت نیروی ماهر و توانمند است.

یکی از نبایدهای این حوزه پرهیز از سطحی‌نگری و رفع تکلیف برای ارتقای دانشکده‌های مهارتی بوده و متمایز دانستن مأموریت دانشکده از سایر دانشکده‌ها نقش مهمی در موفقیت آن خواهد داشت.

مدارس مهارتی بازوی کمکی برای تحقق اهداف تأسیس دانشکده مهارت و کارآفرینی

آنا: دانشگاه مدتی است به راه‌اندازی مدارس عالی مهارت هم اقدام کرده است. مأموریت این مدارس با مأموریت دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی تداخلی ندارد؟ و آیا واحد متبوع شما مدرسه عالی مهارتی راه‌اندازی کرده است؟ لطفا مأموریت آن را تشریح کنید.

روزبهانی: مدارس مهارتی یکی از ارکان دانشکده و بازوی کمکی برای تحقق اهداف تأسیس دانشکده مهارت و کارآفرینی است. مهم‌ترین اهداف این مدارس شامل برقراری ارتباط متقابل بین تحصیل و اشتغال افراد، افزایش سطح توانمندی افراد برای ورود به بازار کار، شناخت کسب و کارهای نوین و گسترش دانش مهارتی مورد نیاز آنها، توسعه مهارت‌های سطح بالا برای صنایع و فناوری‌های جدید و ارتقای کیفیت مدیریت و توانمندی مدیران و رهبران سازمان‌های آموزشی، فرهنگی و صنعتی می‌شود.

پرهیز از سطحی‌نگری و رفع تکلیف برای ارتقای دانشکده‌های مهارتی ضروری بوده و متمایز دانستن مأموریت دانشکده مهارت از سایر دانشکده‌ها نقش مهمی در موفقیت آن خواهد داشت.دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد تاکنون برای راه‌اندازی چهار مدرسه عالی مهارتی اقدام کرده که برای مدرسه عالی سلامت با مأموریت ارتقای سلامت، بهداشت عمومی و افزایش کیفیت زندگی مردم و مدرسه عالی مهارتی ساخت و تولید با مأموریت تربیت نیروهای ماهر و توانمند مورد نیاز صنایع مجوز اخذ شده است.

پروپوزال مدرسه عالی کسب و کارهای خانگی با مأموریت آموزش کسب و کارهای خانگی به عموم مردم و برقراری زنجیره بین ایجاد اشتغال و بازار کار و بازار فروش مهارت‌آموزان در سازمان در دست بررسی بوده و مدرسه عالی مشاوره و سبک زندگی نیز در دست بررسی است.

آنا: و کلام آخر....

روزبهانی: باید توجه داشته باشیم که ایجاد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی فرصت مغتنمی برای واحدهای دانشگاهی در راستای جذب دانشجوی بیشتر و تربیت هدفمند آنان و کاهش آمار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است. در واقع این دانشکده‌ها می‌توانند حلقه اتصال دانشگاه به دانشگاه‌های کارآفرین و اثر گذار در جامعه و سرنوشت شغلی فرزندان باشد.

انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/