پزشک؛ انعکاسی از تجلی خداوند بر روی زمین است/ الزامات «زیست اجتماعی» زیر سایه کرونا و پساکرونا
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، بارها از زمان کودکی تابلوی هوَالشّافی را در بیمارستان و مطب پزشکان دیده‌ایم؛ این صفت به معنای بهبوددهنده/ شفابخش، یکی از صفات خدای متعال است و به این معناست که خداوند درمان را، بر بیماری غالب و مشرف می‌گرداند، اگرچه شفابخش، خداست اما قدرت انجام بعضی کارها را به انسان‌ها واگذار کرده است که درمان بیمار و معالجه‌های پزشکی است و مراجعه به پزشک و خوردن دارو، فقط اسباب و وسایلی برای درمان بیماری‌های جسمی هستند و در هر حال، ایجادکننده اثرها و سبب‌سازِ سبب‌ها پروردگار است و پزشک، انعکاسی از تجلی خداوند بر روی زمین است.
تا همتت ای پزشک باقی است/دستان تو نعمتی الهی است و همان‌طور که در بخشی از متن سوگندنامه پزشکی آمده است: اکنون که با عنایات و الطاف بیکران الهی دوره دکتری پزشکی را با موفقیت به پایان رسانده‌ام و مسئولیت خدمت به خلق را بر عهده گرفته‌ام، در پیشگاه قرآن کریم به خداوند قادر متعال که دانای آشکار و نهان است و نامش آرامش دل‌های خردمندان و یادش شفای آلام دردمندان، سوگند یاد می‌کنم که همواره حدود الهی و احکام مقدس دینی را محترم شمارم، از تضییع حقوق بیماران بپرهیزم و سلامت و بهبود آنان را بر منافع مادی و امیال نفسانی خود مقدم دارم، در معاینه و معالجه حریم عفاف را رعایت کنم.
در تیررس خاطرم هست که سال‌ها پیش کتاب «روزی که در اتاق عمل گریستم» از ایرج محجوب بهروز می‌خواندم، خاطرات خودنوشت پزشکی که روایت‌گر یک دهه حضور مصمم، متعهدانه، خالصانه، پرشور و بااحساس که طی یک دهه با عزمی راسخ و اراده استوار کوشیده تا پیام‌رسان از جان‌گذشتگی و شهامت دوستان و همکارانش در جامعه پزشکی و درمان طی سال‌های جنگ تحمیلی باشد و برای تحقق این مهم از هیچ تلاشی فروگذار نکرده است، آن زمان عمیقاً تحت تأثیر همت مثال‌زدنی پزشکان در جبهه نبرد حق علیه باطل قرار گرفتم.
امروزه نیز پس از قریب به یک سال و نیم از شیوع پاندمی کووید-۱۹ در گفت‌وگو با پزشکان به عنوان قهرمانان عرصه سلامت که برای خدمت‌رسانی و مداوای آحاد درگیر در این سنگر و جبهه، تلاش بی‌وقفه انجام می‌دهند، نیاز به مکتوب کردن این روایت‌ها برای اطلاع نسل‌های آینده از کم و کیف آسیب‌هایی که در سال‌های زیر سایه کرونا و پساکرونا بر جسم و روان آدمی می‌رود، است. در ادامه روایت‌های پزشکان بیمارستان بوعلی دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران را در دوران کرونا و پساکرونا را در ۴ سکانس از نظر می‌گذرانید.
سکانس اول: ترسی از روبه‌رو شدن و درمان مریض بدحال و در کمای عمیق ندارم
خدیجه تهرانی، متخصص مغز و اعصاب با اشاره به اینکه اولین تجربه در خصوص بیماران بدحال را در سال چهارم دستیاری و نزدیک به امتحان برد تخصص داشته است، بیان می‌کند: «نخستین مریض بدحال که به کمای عمیق رفت برادرم بود بعد از حادثه تصادف با خونریزی بسیار زیاد به بیمارستان منتقل شد پزشکان باتجربه اظهار ناامیدی می‌کردند که تا ۴۸ ساعت اگر علائم حیاتی رؤیت نشود تمام است، تا ۱۱ روز در کمای عمیق و تنفس مصنوعی در فاز نباتی بود تمام این شب‌ها بالای سرش علائم را چک می‌کردم پس از گذشت این مدت علائم پدیدار شد به‌طوری‌که نمی‌توانست دستگاه را تحمل کند و خدا را شکر به زندگی بازگشت.»
تهرانی ادامه می‌دهد: «بعد از این اتفاق و با توجه به تجربیاتی که کسب شد، هرگز ترسی در درمان مریض‌های بدحالی که در کمای عمیق بوده و هیچ امیدی برای بازگشت به زندگی در مورد آن‌ها نبود، نداشتم و با مراقبت ویژه همه آن افراد به زندگی بازگشتند عمیقاً می‌گویم که نجات جان انسان‌ها که از کمای عمیق بازمی‌گردند، لذت‌بخش‌ترین حس دنیا است.»
بیشتر بخوانید:
ارائه روشی برای شناخت و پیشرفت سرطان توسط محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر
ایمنی‌شناسی ویروس هزارچهره کرونا
وی در مورد روایت‌های تلخ و شیرین دوران شروع پاندمی کرونا نیز اظهار می‌کند: «با ورود اپیدمی کرونا در اوایل بهمن‌ماه سال ۹۸ تمام مدت در بیمارستان بوعلی حضور داشتم و تقریباً هر روز همکاران پزشک بخش‌های مختلف به‌صورت پشت سرهم مبتلا به کووید-۱۹ می‌شدند که نگرانی‌های بسیاری را در پی داشت، نخستین مورد فوتی‌ها هم متعلق به یکی از پزشکان که از اقوام نزدیک بودند، مربوط می‌شد.
این متخصص نورولوژی در ادامه خاطرنشان می‌کند: «به گفته یکی از پزشکان همکارم، کووید-۱۹ عروس هزارچهره است و یک زمانی سیستم تنفسی، و یا سیستم گوارش و یا در بعضی مواقع سیستم عصبی را هدف قرار می‌دهد، در مورد هدف قرار دادن سیستم عصبی و تظاهرات شایع عمدتاً سردرد، خونریزی مغزی، سکته مغزی، تشنج، گلین باره و ... هستند که عمدتاً سردردها به درمان پاسخ می‌دهند و البته به این علت که مغز بیشتر مورد تهاجم قرار می‌گیرد شایع‌ترین علائم ابتلا مربوط به سرگیجه و سردرد است.»
تهرانی عنوان می‌کند: «تظاهرات دیگر در موج ۵ با حالت گیجی و منگی و تنها با یک سردرد شدید شروع می‌شود که متأسفانه یک روز بعد از ابتلا به این علامت مریض فوت می‌کند، در فرم دلتا، عوارض عروقی به‌شدت قابل مشاهده است، ۳ روز پیش بیماری ۷۰ ساله با التهاب شدید و بیرون‌زدگی چشم چپ و سابقه ابتلا به کووید-۱۹ ف ابتدا به چشم پزشکی و سپس به بخش مغز و اعصاب، مراجعه کرد و پس از عکس‌برداری از عروق مغز در سینوسش، لخته خون رؤیت شد و عارضه کووید-۱۹ بود و بلافاصله اقدام لازم ضد لخته برای این شخص، انجام شد.»
وی در پایان با اشاره به اینکه مرگ‌های ناگهانی تظاهرات مغزی فرم دلتا را شدیدتر کرده است، می‌گوید: «جهش‌های متفاوت این ویروس نگرانی‌های شرکت‌های تولید واکسن و پزشکان را به‌شدت گمراه و نگران می‌کند اما در حال حاضر تنها راه برای جلوگیری از این جهش‌ها واکسیناسیون همگانی است.»
سکانس دوم: در برابر ازخودگذشتگی‌های بی‌نظیر همکارانم، احساس ضعف می‌کنم
فرحناز پاشا فوق تخصص کلیه و متخصص داخلی نیز ضمن تبریک به مناسبت فرارسیدن بزرگداشت ابوعلی سینا که مایه افتخار جامعه پزشکی است و نام خیلی از مراکز درمانی به اسم این طبیب و دانشمند برجسته مزین است، خاطرنشان می‌کند: «در این یک سال و نیم از شیوع ویروس همه‌گیر کووید-۱۹ شاهد انجام حداکثری تعهد همکارانم در کاهش آلام و درد و رنج مبتلایان بوده‌ام و این در حالی است که رشته‌های مرتبط و غیرمرتبط همه درگیر شده‌اند به‌طوری‌که بیماران کلیوی مزمن و دیالیزی و گروه‌های پرخطر نیز با ابتلا با این ویروس بر نگرانی‌های متخصصان افزودند.»
وی ادامه می‌دهد: «به‌شخصه در برابر ازخودگذشتگی‌های همکارانم در مبارزه با کرونا و بازگرداندن سلامت به بسیاری از مبتلایان کرونا، احساس ضعف کرده‌ام همکارانی که در این مدت می‌توانستند ساعات شیفت و ویزیت کمتری داشته باشند و حتی در موارد عدیده‌ای خانواده‌هایشان مبتلا شده‌اند و در بعضی موارد اعضای خانواده خود را از دست داده‌اند و یا اینکه خودشان مبتلا شده‌اند و پس از گذراندن مدت زمان بستری و در دوره نقاهت برای خدمت‌رسانی به بیمارستان محل خدمت خود بازگشتند، فرد فرد این پزشکان، انعکاسی از تجلی خداوند بر روی زمین هستند.»
پاشا با اشاره به اینکه گرامیداشت روز پزشک، تنها برای عرض تبریک نیست، تشریح می‌کند: «این روز حاوی اثرات عاطفی خوبی برای جامعه پزشکی است و باعث می‌شود فرد هدفمندتر به خدمت‌رسانی عرصه سلامت اقدام کند و هدف دیگر همدردی و همراهی مردم با کادر سلامت و درمان در رعایت پروتکل‌های بهداشتی بوده و ضربان قلب ما درگرو ماسک زدن هم‌وطنان است.»
این فوق تخصص کلیه در پایان خاطرنشان می‌کند: «۵۰ درصد نقش پزشک به معالجه و ارتباط با بیمار و ۵۰ درصد به تعهدات او در قبال جامعه مربوط است و مبنا این نیست که پزشک فقط وظیفه معالجه بیمار را بر عهده دارد بلکه علاوه بر آن با برقراری ارتباط مؤثر با مراجعانش و در ۵۰ درصد باقیمانده تعهداتی در قبال جامعه انجام می‌دهد که از حیطه وظایفش خارج است اما بسته به شرایط موجود جامعه بر اساس احساس مسئولیت اجتماعی، این وظایف را انجام می‌دهد که در پزشکان جوان انجام این موضوع بسیار پررنگ و مایه خرسندی است.»
سکانس سوم: یک هفته پس از شیوع کووید-۱۹ به آن مبتلا شدم/ نباید در مبارزه با کرونا روحیه‌ات را ببازی
حامد شفق، فوق تخصص گوارش اطفال نیز با اشاره به اینکه تنها یک هفته پس از شیوع اپیدمی کرونا به آن مبتلا شد، خاطرنشان می‌کند: «بعدازظهر روزی که جلسه آموزشی در مورد کرونا و عوارض آن در بیمارستان برگزار شد، علائم ابتلا در بدنم بروز کرد و پس از ۷ روز بستری و دوره ۴۰ روزه نقاهت به علت بی‌اشتهایی با کاهش وزن شدید مواجه شدم.»
وی ادامه می‌دهد: «تعدادی از دوستان و همکاران در طول دوره درمان در حالی که روند بهبودی را طی می‌کنند اما پس از یک هفته به دلیلی مسائل انعقادی، دچار مشکل تنفسی می‌شوند و البته چون روحیه خود را می‌بازند، امکان بازگشت به زندگی برای آن‌ها بسیار سخت است.»
شفق می‌گوید: «اوایل بروز پاندمی پزشکان بیشتری درگیر شدند و علاوه بر درگیری منجر به فوت این عزیزان می‌شد نظیر استاد خودم در دانشگاه تهران و هم‌چنین استادی از دانشگاه خوارزمی که البته با انجام واکسیناسیون این آمار کاهش یافت، دولت می‌توانست به‌موقع با واکسیناسیون عمومی تا اندازه‌ای ایمنی را در جامعه افزایش دهد که به دلیل وجود برخی بی‌نظمی‌ها در امر تزریق واکسن هنوز تحقق نیافته است.»
این استاد دانشگاه در رابطه با اینکه علائم کووید-۱۹ در اطفال شدید نبوده و بیشتر ناقل بیماری به بزرگ‌سالان هستند، عنوان می‌کند: «به‌صورت غالب در کودکان و نوزادان علائم گوارشی مانند اسهال و دل‌درد و تب و ... رؤیت می‌شود و علائم ریوی در این گروه‌ها، مشاهده نشده است، و در صورت شدت علائم احتمال ابتلا به کرونا حتمی است.»
سکانس چهارم: از نبود توجه به آثار و عوارض روانی، پساکرونا نگرانم
غلامحسین حسنی، متخصص روانپزشکی نیز با اشاره به اینکه عوارض روانپزشکی کرونا با گذشت چند سال و در پساکرونا بروز می‌یابد، خاطرنشان می‌کند: «از یکسو الزامات زیست اجتماعی به‌تبع پیک‌ها متعدد ویروس کرونا زندگی معمول افراد را به تعطیلی کشانده و از سوی دیگر تزریق اخبار منفی در مورد نداشتن علائم در بسیاری از مبتلایان و اعلام آمار روزانه مبتلایان و یا مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا، می‌تواند عوارض شایعی اعم از افسردگی، گوشه‌گیری، استرس و اضطراب و فکر به خودکشی ...را در جامعه ایجاد کند.»
وی ادامه می‌دهد: «خلأ سیاست‌گذاری از سوی متولیان و برنامه‌سازی تلویزیونی در مورد آموزش رعایت بهداشت فردی و تزریق اخبار مثبت به جامعه، به‌شدت احساس می‌شود و این در حالی است که حتی یک شخص سالم هم از اخبار غیر مثبت آسیب می‌بیند زیرا تغییر زیست اجتماعی خانه‌نشینی، دورکاری و قرنطینه را در پی داشته است و با توجه به این تغییر شیوه زندگی، تغییر رویکردها در سطح کلان بسیار مهم است.»
این متخصص در پایان اظهار می‌کند: «جان هر انسانی که به خاطر رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشت فردی و ابتلا به کووید-۱۹ از دست می‌رود، ناراحت‌کننده است به‌طور مثال آقای و خانم مسنی به‌طور هم‌زمان در ۲ بخش جداگانه بستری شدند اما متأسفانه روز بعد یکی از آن‌ها فوت شد و آقا بی‌خبر از فوت همسرش ماند و یا مورد دیگر ابتلا و بستری هم‌زمان ۳ نفر از اعضای یک خانواده به کرونا بود که فرزند و پدر خانواده فوت شدند و... و. این صحنه‌های متأثرکننده روان کادر درمان را مشوش می‌کند.»
انتهای پیام/پ
انتهای پیام/