مأموریتی برای آموزش مهارت‌ به جوانان | نبض بازار کار در دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی می‌زند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ مهارت و کارآفرینی پیوند ناگسستنی با یکدیگر دارند. کارآفرینی، مفهومی است که همواره همراه بشر بوده و به‌عنوان پدیده‌ای نوین، نقش مؤثری را در توسعه اقتصادی کشورها ایفا کرده است به‌طوری که امروزه در اقتصاد رقابتی و مبتنی‌بر بازار دارای نقش کلیدی است؛ اما جامعه کنونی ما مملو از جوانان تحصیلکرده‌ای است که به جای کارآفرینی به‌دنبال کار هستند. شاید چرایی این اتفاق را باید در نداشتن مهارت این فارغ‌التحصیلان دانست.

دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی دوازدهم بهمن 99 با صدور بخشنامه‌ای، نظام‌نامه «نظام آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی» را -که به تصویب شورای گسترش این دانشگاه رسیده بود - ابلاغ کرد که براساس آن، آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و مهارتی در دانشگاه آزاد اسلامی براساس رویکردهای «تدوین استانداردهای آموزشی مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای»، «برنامه‌ریزی گسترش انواع آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی بر اساس تقاضای بازار کار»، «توسعه رشته‌ها در قالب خوشه‌های حرفه‌ای، متناسب با آمایش ملی و استانی»، «گنجاندن پرورش روحیه کارآفرینی در تمامی شئون برنامه‌های آموزش» و «آموزش توأمان نظری و عملی برای افزایش توانایی سرمایه انسانی» برنامه‌ریزی و اجرا خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

جزئیات نظام‌نامه «نظام آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی» اعلام شد

جزئیات نحوه تأسیس و اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی اعلام شد

خیز دانشگاه آزاد اسلامی کرمان در راه‌اندازی دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی

روزهای نخست خرداد 1400 با ابلاغ بخشنامه ای دیگر از سوی دکتر طهرانچی، «آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی» به رؤسای استانی و واحدهای ویژه دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ و تأکید شد که آیین‌نامه نحوه تأسیس و اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی که به تفصیل دراختیار واحدهای دانشگاهی قرار گرفته است، شامل مواردی از جمله مقدمه و تعاریف، تأسیس دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی، اداره امور دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی، آموزش‌های کوتاه مدت و... است.

براساس بندهای این آیین‌نامه؛ واحدهای دانشگاهی بنا به مقتضیات سند مأموریت و آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه و شرایط ناحیه‌ای با تأمین امکانات می توانند دانشکده مهارت و کارآفرینی تأسیس کنند. در این راستا طبق مصوبه شورای دانشگاه آزاد اسلامی دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی در واحدهای دانشگاهی راه‌اندازی شدند و آموزشکده‌های فنی حرفه‌ای سما در این دانشکده ادغام و وظایف جدیدی برعهده گرفتند.

سیدمحمد بطحایی معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی هم عنوان کرده است که برای اجرایی‌کردن مصوبه شورای دانشگاه علاوه‌بر ظرفیت‌های سایر بخش‌های دانشگاه، آموزشکده‌های سما به دانشکده مهارت و کارآفرینی تبدیل می‌شوند و متولی اصلی اجرای آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و مهارتی در واحدهای دانشگاهی خواهند بود و مدارس عالی مهارت هم به زیرمجموعه دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی منتقل می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

از ایجاد مدارس عالی مهارت تا تأسیس مراکز مدیریت شغل

خبرنگار آنا به مناسبت هفته مهارت و اقدام تازه دانشگاه آزاد اسلامی در ایجاد دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی با معاونان آموزش‌های عمومی و مهارتی واحدهای دانشگاهی گفت‌وگو کرده است که در این شماره گفت‌وگوی تفصیلی با بهنام آزادی معاون آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل و رئیس دانشکده مهارت و کارآفرینی این دانشگاه را می‌خوانیم.

آنا: دانشکده مهارت و کارآفرینی واحد اردبیل یکی از فعال‌ترین و از نخستین دانشکده‌هایی است که به‌صورت جدی وارد مقوله مهارت شده است. چه دلیلی موجب این جدیت در مجموعه شما شده است؟

آزادی: توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در شرایط کنونی برای رشد اقتصادی کشور و به‌ویژه شتاب‌دهی به فرآیند تولید و ایجاد اشتغال پایدار، امری حیاتی است؛ زیرا سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و افزایش ابزار و تجهیزات و به‌طور کلی سرمایه فیزیکی بدون سرمایه انسانی بدون‌استفاده مانده و یا به نحو اقتصادی و کارآمد، مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین هفته مهارت، بهترین فرصت برای ترویج فرهنگ آموزش، مهارت‌آموزی و معرفی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای به جامعه است.

نیازمند نگرشی جدید براساس مهارت‌محوری و تعریف رشته‌ هستیم

بازار کار ایران در سال‌های اخیر از نظر تعادل در بازار از دو مشکل ساختاری رنج می‌برد، بخشی از مشکلات بازار کار ناشی از نبود تعادل و توازن بین ورودی‌های بازار کار با فرصت‌های شغلی ایجاد شده است به‌طوری‌که هرساله نزدیک به یک میلیون نفر وارد بازار کار می‌شوند و برای تعادل در بازار کار باید به همین میزان نیز فرصت‌های شغلی جدید ایجاد شود تا نرخ بیکاری افزایش پیدا نکند.

رشته‌های مهارتی بیش از ۶۵ درصد براساس کسب مهارت و رفع نیاز بازار کار طراحی می‌شوند و این مهم اساس کار دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی خواهند بود.این در حالی است که به‌دلیل کمبود پس‌انداز و مشکلات متعدد فضای کسب و کار، پس‌اندازهای ناکافی فعلی به سختی به سرمایه‌گذاری تبدیل می‌شوند. شرایط به‌گونه‌ای در سال‌های اخیر پیش رفته است که حتی در بخش صنعت، استهلاک سرمایه‌های موجود بیش از سرمایه‌گذاری جدید بوده است و سرمایه‌گذاری منفی نشانی از این مسئله خطرناک محسوب می‌شود. طبیعی است که ایجاد فرصت‌های شغلی جدید تابعی از سرمایه‌گذاری است و در این شرایط کاملاً واضح است که فرصت‌های شغلی ایجادشده پاسخگوی نیاز بازار کار نبوده و مشکل اشتغال هرساله پیچیده‌تر می‌شود.

آنا: آیا این مشکل با افزایش نقدینگی قابل حل است؟

آزادی: خیر! مشکل دیگر بازار کار ایران به نبود تناسب نیازهای بازار کار با تخصص جوانان و تحصیلکردگان مرتبط است. واقعیت این است که جوانان با امید و آرزو وارد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌شوند؛ اما جامعه به تخصص‌های آنها کمتر نیاز دارد. نیاز بازار غالباً به مهارت‌ها و تخصص‌های کاربردی است؛ اما دانشگاه‌ها براساس الگوی دانش‌محوری به تعلیم جوانان می‌پردازند به‌طوری‌که شرکت‌ها و کارخانجات و بنگاه‌ها کاملاً یقین پیدا کرده‌اند که فارغ‌التحصیلان دانشگاهی توانایی پاسخ به نیازهای آنان را ندارند.

آنا: راه‌ حل چیست؟

آزادی: پاسخ این است که مانند همه کشورهای پیشرفته باید بخشی از جوانان را برای تولید علم، پژوهش، تحقیق، اندیشه‌ورزی و تئوری‌سازی آماده کنیم. بخشی از آنان را هم برای کار عملی و حرفه‌ای در بنگاه‌های تولیدی و تجاری و خدماتی مهیا کنیم. یعنی مهارت‌آموزی!

آنا: بیشتر توضیح می‌دهید.؟

آزادی: به‌طور مثال کارشناسی معماری یا عمران یا بازرگانی را در نظر بگیرید. از دو جنبه می‌توان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به این رشته‌ها توجه کرد. هم می‌توان جوانان را با نگرش دانش‌محوری آموزش داد هم می‌توان با نگرش مهارت‌محوری و پاسخ به نیازهای کاربردی و عملی بازار به تعلیم جوانان اقدام کرد. در مهارت‌محوری بین ۶۰ تا ۸۵ درصد از دروس و سرفصل‌های آموزشی براساس مهارت‌محوری خواهد بود به‌طوری‌که فارغ‌التحصیل رشته به‌راحتی وارد بازار کار شده و به دلیل اینکه می‌تواند به نیاز خانواده‌ها و بنگاه‌ها پاسخ دهد به‌راحتی جذب بازار کار می‌شود.

آنا: وضعیت کنونی ایران در مهارت‌آموزی چگونه است؟

آزادی: در کشور ما به این موضوع مهم کم‌توجهی شده است. در مقطع کاردانی در دانشگاه علمی-کاربردی و دانشگاه فنی و حرفه‌ای کارهای خوبی انجام شده است. در مقطع کاردانی به کارشناسی هم در راستای مهارت‌آموزی فعالیت‌هایی انجام شده و دوره‌هایی تعریف شده است؛ اما در مقطع دیپلم به کارشناسی (کارشناسی پیوسته) نیازمند تعریف سرفصل‌های جدید هستیم.

ورود به دوره‌های تخصصی و کوتاه‌مدت

در مقاطع ارشد و دکتری متأسفانه کاری صورت نگرفته و نیازمند نگرشی جدید براساس مهارت‌محوری و تعیین سرفصل و تعریف رشته‌ها هستیم. قطعاً کم‌کاری شده و بی‌انصافی است که غالباً مشکل بیکاری به حساب کم‌سوادی جوانان فارغ‌التحصیل و ضعف دانشگاه‌ها گذاشته می‌شود. بخش اعظمی از مشکلات ناشی از بی‌توجهی به مسئله مهارت‌آموزی و کارآفرینی در سرفصل‌ها و رشته‌هاست.

آنا: دانشگاه آزاد اسلامی در این بین چه وظیفه‌ای برعهده گرفته است؟

آزادی: دانشگاه آزاد اسلامی در کنار توجه به تحقیق و پژوهش در سال‌های اخیر به مقوله مهارت‌آموزی توجه داشته و پس از بررسی‌ها، وظیفه مهارت‌محوری را برعهده معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی گذاشته است که در اصطلاح با عنوان سازمان سما آن را می‌شناسیم.

معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی در دو سطح مدارس و آموزش عالی فعالیت دارد که سطح آموزش عالی آن با نام آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای کار می‌کردند. از سال ۱۳۹۹ طبق مصوبه شورای دانشگاه آزاد اسلامی دانشکده مهارت و کارآفرینی راه‌اندازی و آموزشکده‌ها در این دانشکده ادغام و وظایف جدیدی برعهده گرفتند.

آنا: اکنون چه تفاوتی ایجاد شده است؟

آزادی: اکنون تمام رشته‌های دانشکده مهارت و کارآفرینی منطبق بر مهارت‌آموزی شده‌اند. مقرر شده است که تمام رشته‌های کاردانی واحدهای دانشگاهی به دانشکده مهارت و کارآفرینی منتقل و براساس سیستم مهارت‌آموزی به آموزش جوانان بپردازند و طبق برنامه پیش‌بینی‌شده به‌زودی رشته‌های کاردانی و کارشناسی ناپیوسته نیز به دانشکده جدید منتقل خواهند شد.

دانشگاه آزاد اسلامی در کنار توجه به تحقیق و پژوهش در سال‌های اخیر به مقوله مهارت‌آموزی توجه داشته و پس از بررسی‌ها، وظیفه مهارت‌محوری را برعهده معاونت آموزش‌های عمومی و مهارتی گذاشته استرشته‌های مهارتی بیش از ۶۵ درصد براساس کسب مهارت و رفع نیاز بازار کار طراحی می‌شوند و این مهم اساس کار دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی خواهند بود. دانشگاه آزاد اسلامی، رشته‌های مهارت‌محوری را نیز در مقاطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ارشد در برنامه کاری خود دارد.

آنا: در محورهای فعالیت دانشکده مهارت و کارآفرینی دوره‌های کوتاه‌مدت نیز دیده می‌شود. منظور از آن دوره‌ها چیست؟

آزادی: بخشی دیگر از برنامه جدید دانشکده‌های مهارت و کارآفرینی ورود به دوره‌های تخصصی و کوتاه‌مدت و نیز مدارس عالی مهارتی است به‌طوری‌که دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بتوانند در کنار تحصیل و حتی پس از فارغ‌التحصیلی با مهارت‌های تخصصی آشنایی کامل پیدا کنند.

تفاهم‌نامه‌هایی نیز با ادارات و سازمان‌های فنی و حرفه‌ای و دیگر ارگان‌ها و سازمان‌ها در این ارتباط منعقد و بستر لازم برای ارتقای توانمندی جوانان مشتاق مهارت فراهم شده است. طرحی هم با عنوان طرح پویش در دستور کار دانشکده‌ها قرار دارد که تلاش می‌کند دانشجویان را حین تحصیل وارد چرخه کار در بنگاه‌های صنعتی کند تا هم به مهارت‌های لازم دست یابند و هم بخشی از شهریه خود را تأمین کنند.

گفت‌وگو از هاشم پورزاهد

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/