فسیل زنده در اعماق دریا/ ماهی «سیلَکانت» با عمری بیش از یک قرن!
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، حتماً نام تُهی‌خار یا سیلَکانت (Colacanth) را شنیده‌اید؛ ماهی شگفت‌انگیزی که تصور می‌شد ۶۶ میلیون سال پیش همراه با دایناسورها منقرض شده است. سال ۱۹۳۸ به طور غیرمنتظره‌ای یک نمونه از این ماهی در سواحل شرقی آفریقای جنوبی زنده و سالم پیدا شد و از آن زمان این ماهی مایه شگفتی بسیاری بوده است. اما دانشمندان می‌گویند شگفتی‌های بیشتری را در ارتباط با این ماهی یافته‌اند.
از سیلَکانت‌ها تنها ۲ گونه زنده وجود دارد که هر ۲ با خطر انقراض مواجه هستند. گروهی از دانشمندان ماهی سیلَکانت را در معرض خطرترین گونه جانوری روی زمین خوانده‌اند و به همین علت تحقیقات بسیاری در رابطه با آنها صورت می‌پذیرد.
ماهی‌هایی با بارداری ۵ ساله!
تحقیقات جدیدی که توسط دانشمندان در قالب یک مطالعه جدید انجام گرفته است رازهای تازه‌ای را در رابطه با این ماهی‌های بزرگ در اعماق دریا آشکار می‌کند. آنها عمری تقریباً ۵ برابر بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد دارند(عمری در حدود یک قرن) و ضمناً بارداری ماهی‌های ماده به مدت ۵ سال طول می‌کشد(طولانی‌ترین زمان شناخته‌شده در بین تمام موجودات).
دانشمندان با تمرکز بر روی یکی از دو گونه زنده سیلَکانت به این مسئله عجیب پی بردند که این جاندار با کمترین سرعت در بین ماهی‌ها رشد پیدا می‌کند و تا ۵۵ سالگی به بلوغ جنسی نمی‌رسد! این زمان قابل توجه موجب می‌شود سن بارداری در آنها بسیار پایین بیاید.
بیشتر بخوانید:
آیا ماهی‌ها زبان دارند؟
چرا ماهی مرده روی آب می‌ماند؟
چرا خون برخی ماهی‌ها بی‌رنگ است؟
ساخت ماهی روباتیکی که مثل ماهی واقعی شنا می‌کند
محققان از حلقه‌های روی بدن ماهی برای تعیین سن این ماهی‌ها استفاده کرده‌اند. کِلی ماهه (Kélig Mahé)، زیست‌شناس دریایی از مؤسسه اقیانوس‌شناسی فرانسه IFREMER که نویسنده اصلی تحقیق اخیر است، می‌گوید: «یافتن سن آنها، درست همانطور است که سن درختان را از روی حلقه‌های درخت می‌خوانند.»
جانوری باستانی که فسیل زنده نام گرفته است
سیلَکانت اولین بار در دوره دوونین حدود ۴۰۰ میلیون سال پیش(یعنی حدود ۱۷۰ میلیون سال قبل از دایناسورها) ظاهر شده است. براساس سوابق فسیلی تا پیش از این تصور بر این بود که این ماهی‌ها در طی انقراض جمعی که پس از برخورد سیارک در انتهای دوره کرتاسه با زمین پیش آمد و حدود سه‌چهارم از گونه‌های زمین را از بین برد، ناپدید شدند.
پس از اینکه یک نمونه سیلَکانت زنده اولین بار در ۱۹۳۸ رؤیت شد، روزنامه‌نگاران لقب «فسیل زنده» را به آن اختصاص دادند، لقبی که چندان مورد استقبال جامعه علمی قرار نگرفت.
کوسه گرینلند که یکی از شکارچیان بزرگ در اعماق اقیانوس است، با طول عمری تقریباً نزدیک به ۴۰۰ سال، مسن‌ترین مهره‌دار روی زمین محسوب می‌شود.
مارک هربین (Marc Herbin)، زیست‌شناس از موزه ملی تاریخ طبیعی پاریس و نویسنده همکار در این مطالعه گفته است: «اولاً طبق تعریف معمول یک فسیل باید منقرض شده باشد و ثانیاً این حیوان آبزی از دوره دوونین تاکنون کمابیش تکامل یافته است.»
این ماهی براساس شکل باله‌هایش به عنوان ماهی گوشتی‌بالگان مشهور است، نوعی از ماهی‌ها که از نظر ساختاری با سایر ماهی‌ها متفاوت هستند. تصور می‌شود که چنین باله‌هایی زمینه‌ساز تکامل اندام اولین مهره‌داران خشکی شده باشند.
سیلَکانت‌ها در ۸۰۰ متری اعماق اقیانوس زندگی می‌کنند. آنها در ساعات روشنایی روز به تنهایی یا در گروه‌های کوچک در غارهای آتشفشانی می‌مانند. ماده‌ها تا حدی بزرگتر از نرها هستند، طول آنها تقریباً ۲ متر و وزن آنها ۱۱۰ کیلوگرم است.
دوره بارداری که یک رکورد است!
هر ۲ گونه موجود در معرض خطر انقراض هستند و عمدتاً در نزدیکی جزایر کومورو در سواحل شرقی قاره آفریقا یافت می‌شوند. طی تحقیقات قبلی تقریباً طول عمری ۲۰ ساله برای آنها تصور می‌شد و اعتقاد بر این بود که رشد بدن آنها بسیار سریع است؛ گزاره‌هایی که هر دو در تحقیقات جدید رد شدند.
برونو ارنانده (Bruno Ernande)، بوم‌شناس تکاملی می‌گوید: «به نظر می‌رسد این ماهی یکی از کُندترین(اگر نه آهسته‌ترین) سرعت رشد را در میان همه ماهی‌ها داراست. ۱۰۰ سال عمر، رقم قابل توجهی است.»
ذکر این نکته ضروری است که کوسه گرینلند که یکی از شکارچیان بزرگ در اعماق اقیانوس است، با طول عمری تقریباً نزدیک به ۴۰۰ سال، مسن‌ترین مهره‌دار روی زمین محسوب می‌شود.
محققان وقتی متوجه شدند که دوره حاملگی این ماهی بیش از ۳.۵ سال از کوسه چین‌دار، ۲ سال از فیل و کوسه‌ماهی خاردار بیشتر است، حیرت‌زده شدند.
محققان معتقدند بلوغ جنسی دیررس و دوره بارداری طولانی، همراه با باروریِ پایین باعث می‌شود جمعیت آنها کم باشد و در نتیجه این راسته با خطر انقراض مواجه است.
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/