هشدار دانشمندان درباره آب شدن سریع یخ‌های قطب شمال/ خشکسالی در چند قدمی کره زمین
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، حسین بخشی- تمدن بشری و کشاورزی برای اولین بار در حدود ۱۲ هزار سال پیش ظهور کرد. اجداد ما در این مدت از آب‌وهوای بسیار پایدار بهره‌مند شدند زیرا سطح دی‌اکسید کربن در جو تا آغاز انقلاب صنعتی در دهه ۱۸۰۰ نزدیک به ۲۸۰ppm باقی مانده بود. قبل از دهه ۱۸۰۰، تعادل بین انرژی ورودی و خروجی (تابش) در بالای جو (اثر گلخانه‌ای) دمای جهانی را برای قرن‌ها حفظ می‌کرد. فقط تغییرات اندک در خروجی خورشید و فوران‌های آتش‌فشانی گاه‌به‌گاه باعث دوره‌های گرمایش و سرمایش نسبی می‌شد. به‌عنوان‌مثال عصر یخبندان کوچک، دوره سردتری بین سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۸۷۰ بود.
امروزه غلظت دی‌اکسید کربن نزدیک به ۴۲۰ ppm است و همه گازهای گلخانه‌ای به دلیل سوزاندن سوخت‌های فسیلی، فرآیندهای صنعتی، تخریب جنگل‌های گرمسیری، دفن زباله‌ها و کشاورزی به‌سرعت در حال افزایش هستند. متوسط دمای جهانی از سال ۱۹۰۰ تاکنون کمی بیشتر از ۱ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. این رقم کوچک به نظر می‌رسد، اما در همین بازه زمانی منطقه قطب شمال حدود ۲ درجه گرم شده است؛ این یعنی دو برابر سریع‌تر از سایر نقاط جهان.
این تفاوت گرم شدن بین قطب‌ها و مناطق استوایی به «تقویت قطب شمال» (یا قطبی) معروف است. هر زمان که در تعادل تابش زمین تغییری ایجاد شود، این اتفاق رخ می‌دهد و این امر تغییر دمای بزرگی را در نزدیکی قطب‌ها نسبت به میانگین جهانی ایجاد می‌کند. این اتفاق به‌طورمعمول به‌عنوان نسبت گرم شدن قطب به گرم شدن گرمسیری اندازه‌گیری می‌شود.
بیشتر بخوانید:
افزایش سرعت ذوب شدن یخچال‌های زمین/ چه حادثه‌ای در انتظار کره‌خاکی است؟
ذوب شدن یخ‌ها
اما چگونه تغییرات آب‌وهوایی و گرمایش جهانی مرتبط باعث «تقویت قطبی» می‌شود؟ این تقویت قطبی در درجه اول ناشی از ذوب شدن یخ است؛ فرایندی که در قطب شمال با سرعت ۱۳ درصد در هر دهه در حال افزایش است. یخ نسبت به خشکی یا سطح یک اقیانوس بیشتر بازتابنده و کمتر جذب‌کننده نور خورشید است. وقتی یخ ذوب می‌شود، به‌طورمعمول مناطق تاریک‌تری از خشکی یا دریا را نمایان می‌کند، و این منجر به افزایش جذب نور خورشید و گرم شدن آن می‌شود.
تقویت قطبی در قطب شمال بسیار قوی‌تر از قطب جنوب است. این تفاوت به این دلیل است که قطب شمال اقیانوسی است که توسط یخ دریا پوشیده شده، درحالی‌که قطب جنوب قاره‌ای مرتفع است که پوشیده از یخ و برف دائمی است. درواقع قاره قطب جنوب علی‌رغم افزایش مداوم غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر، در هفت دهه گذشته گرم نشده است.
البته یک استثناء وجود دارد که آن‌هم شبه‌جزیره جنوبگان است که در شمال اقیانوس جنوبی قرار دارد و در نیمه دوم قرن بیستم سریع‌تر از هر محیط زمینی در نیمکره جنوبی در حال گرم شدن است. داده‌های ماهواره‌ای همچنین نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۲۰، قطب جنوب به‌طور متوسط ۱۴۹ میلیارد تن یخ در سال از دست داده است، بخشی از این امر به دلیل گرم شدن اقیانوس‌های اطراف این قاره است.
اثرات گرم شدن قطب شمال
یکی از مهم‌ترین تأثیرات تقویت قطبی، تضعیف «جریان بادهای نسبتاً قوی» (jet streams) از غرب به شرق در نیمکره شمالی است. همان‌طور که قطب شمال با سرعت بیشتری نسبت به مناطق گرمسیری گرم می‌شود، این امر منجر به یک شیب فشار اتمسفریک ضعیف‌تر و ازاین‌رو سرعت باد کمتری می‌شود. ارتباط بین تقویت قطبی، کند شدن جریان بادهای نسبتاً قوی و مسدود کردن رویدادهای شدید آب‌وهوایی در عرض‌های جغرافیایی میانی تا بالایی نیمکره شمالی بحث‌برانگیز است.
قطب شمال بسیار سریع‌تر از بقیه کره زمین گرم می‌شود و از بین رفتن یخ بازتابنده بین ۳۰ الی ۵۰ درصد از گرم شدن کره زمین کمک می‌کند. این روندِ از بین رفتن سریع یخ، جریان بادهای قوی قطبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ یک مسیر متمرکز هوا در جو فوقانی که الگوهای آب‌وهوایی را در نیمکره شمالی هدایت می‌کند. حال این جریان ضعیف‌شده گرداب قطبی را تشکیل داده و به سمت جنوب می‌آورد، که منجر به حوادث شدید آب‌وهوایی در آمریکای شمالی، اروپا و آسیا می‌شود.
اما در این میان تکلیف آینده کشورهایی همچون استرالیا و نیوزیلند چیست؟ مدل‌های آب‌وهوایی جهانی در اثر تغییرات آب‌وهوایی، گرم شدن قوی‌تری را در قطب شمال نسبت به قطب جنوب پیش‌بینی می‌کنند. با توجه به اینکه دمای قاره قطب جنوب با وجود افزایش گازهای گلخانه‌ای برای بیش از ۷۰ سال ثابت مانده است، ممکن است تغییر آب‌وهوایی کمی برای منطقه جنوب شرقی آسیا داشته باشیم.
اما با ادامه گرم شدن و گسترش مناطق گرمسیری، ممکن است انتظار افزایش گرادیان فشار بین مناطق استوایی و قطب جنوب را داشته باشیم که منجر به افزایش وزش بادهای غربی قطبی خواهد شد. تشدید اخیر بادهای غربی در کمربند نیمکره جنوبی با خشک‌سالی‌های قاره‌ای و آتش‌سوزی‌ها، ازجمله در استرالیا مرتبط است. درمجموع این تغییرات به‌نوبه خود پیامدهای گسترده‌ای برای گردش جهانی اقیانوس و افزایش سطح دریا دارد.
انتهای پیام/۴۱۱۲/پ
انتهای پیام/