گام بلند دانشگاه برای تحول و کارآفرینی/ مسئله‌محوری با طعم شیرین فناوری گسترش می‌یابد
به گزارش خبرنگار حوزه نظام دانشگاهی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه‌ها در ابتدای فعالیت خود با رویکرد آموزش‌محور به ترویج و توسعه علم در سطح جامعه می‌پرداختند و دانشگاه نسل اول را رقم زدند اما رفته رفته با پررنگ شدن ارائه مقاله در مجلات بین‌المللی و تحقیق و پژوهش اساتید و دانشجویان، دانشگاه نسل دوم که دانشگاهی پژوهش‌محور است، شکل گرفت.
در دانشگاه نسل دوم، نگاه به تحقیق و پژوهش گسترش یافت و تلاش دانشگاه‌ها این بود که در زمینه تحقیقات پژوهشی به جایگاه بالایی در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی برسند. پس از مدتی دانشگاه‌ها با توجه به نیاز صنایع، به سمت تبدیل علم به فناوری، ثروت، تجاری‌سازی محصول و درآمدزایی سوق پیدا کردند و به دانشگاه نسل سوم معروف شدند.
در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک دانشگاه نسل سوم در حال تبدیل شدن به دانشگاه کارآفرین و مسئله‌محور است تا به رسالت اجتماعی خود عمل کند و به رفع مشکلات اجتماعی و مردم بپردازد. این دانشگاه در روز ۳۱ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۱ تأسیس شد و ۳۹ سال است که با تلاش دانشگاهیان به قله‌های علم و فناوری دست پیدا کرده است.
دانشگاه آزاد اسلامی در حالی وارد چهلمین سال تأسیس خود می‌شود که دارای ۵۰۰ واحد و مرکز آموزشی، ۲۴ هزار عضو هیئت علمی، هزاران استاد حق‌التدریس، هزاران کارمند و بیش از یک میلیون نفر دانشجو است. این دانشگاه با حمایت‌های امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای شکل گرفته و به‌عنوان یکی از شجره‌های طیبه علم و فناوری در جمهوری اسلامی مطرح است. همچنین در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی جایگاه خوبی دارد و به دنبال ارتقای این مرتبه است. دانشگاه آزاد اسلامی، یک دانشگاه شبکه‌ای است که با دانشگاه‌های مختلف، صنایع، سرمایه‌گذاران، بخش تحقیق و توسعه خصوصی، به‌صورت دانش‌بنیان، در یک بازار رقابتی فعالیت می‌کنند. در واقع ریل‌گذاری جدید دانشگاه ثمرات بسیاری در گام دوم انقلاب دارد.
این دانشگاه برای رسیدن به رشد، تعالی و پویایی نیازمند تحول و تغییر در راستای سند دانشگاه اسلامی است. وقتی از تحول سخن به میان می‌آید، بیانات سال گذشته رهبر انقلاب در ذهن‌ها تداعی می‌شود که درباره «امامِ تحول» مطالبی را فرمودند. ایشان در ۱۴ خرداد ۹۹ می‌فرمایند: «روحیه تحول‌خواهی از دیرزمان در امام خمینی (ره) وجود داشته است؛ این چیزی نبود که در آغاز نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۱ در ایشان به وجود بیاید؛ نه، ایشان از دوران جوانی یک انسان تحول‌خواه بودند و تحول‌آفرینی کردند». بنابراین تحول در راستای اهداف انقلاب اسلامی و سند دانشگاه اسلامی می‌تواند یک دانشگاه را به دانشگاهی تحول‌آفرین تبدیل کند تا ارتقای علم و فناوری را رقم بزند. در این میان دانشگاه آزاد اسلامی بیش از ۴۰ درصد آموزش عالی کشور را شامل می‌شود و عزم جدی برای تحول‌آفرینی و پیشرفت علمی ایران اسلامی دارد.
دکتر ولایتی: امیدواریم بتوانیم دانشگاه آزاد اسلامی را به دانشگاهی برجسته و انقلابی تبدیل کنیم
دکتر علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیئت مؤسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: خوشبختانه فعالیت‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی در حد خوبی پیش می‌رود، از دکتر طهرانچی و همکاران ایشان تشکر می‌کنیم که دانشگاه را در مسیر خوبی هدایت می‌کنند و امیدواریم این دانشگاه همانطور که نام آن دانشگاه آزاد اسلامی است، اسلامی باشد.
وی حفظ کیان دانشگاه را یکی از رهنمودهای مقام معظم رهبری می‌داند و خطاب به مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: موجودیت دانشگاه آزاد اسلامی باید حفظ شود و رو به رشد باشد، بنابراین وضعیت دانشگاه آزاد اسلامی باید در سال جاری به شکل ملموسی از سال‌های گذشته بهتر باشد.
رئیس هیئت مؤسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی انقلابی بودن را یکی دیگر از شاخصه‌های دانشگاه آزاد اسلامی دانست و معتقد است: امید داریم با کمک اساتید این دانشگاه به‌ویژه اساتید علوم انسانی و دکتر خسروپناه، بتوانیم دانشگاه آزاد اسلامی را به یک دانشگاه نمونه، برجسته و انقلابی تبدیل کنیم که موضوعاتی همچون تئوریزه کردن مبانی انقلاب اسلامی در آن پیگیری شود.
دکتر طهرانچی: وقوع تحول در دانشگاه آزاد اسلامی یک «باید» است که دانشگاهیان باید آن را رقم بزنند
دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: اکنون زمان آن رسیده که دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه جدید و اصلی خود را در جامعه پیدا کند و برای این امر نیاز به یک تحول داریم. وقوع تحول در دانشگاه آزاد اسلامی یک «باید» است و همراهی با این تحول، یک ضرورت است که خود دانشگاهیان باید این تحول را رقم بزنند.
وی می‌افزاید: مطابق فرمایش مقام معظم رهبری، باید از ارائه دروس صرفاً حفظی و غیرعمقی پرهیز کرد و به درس‌های عملی و فایده‌محور روی آورد. آموزش در کل دنیا یکی از بهترین تجارت‌های دنیا به شمار می‌رود، اما دانشگاه‌های ما در این زمینه نتوانسته مثمرثمر واقع شود. اگر بخواهیم به توسعه اقتصادی دست پیدا کنیم، باید ابتدا تحول را شاهد باشیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه آموزش عالی باید در هر شهر یک هسته دانش‌بنیان داشته باشد که در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فناورانه آن شهر نقش ایفا کند، ادامه می‌دهد: برای ورود دانشگاه به توسعه اقتصادی و فناورانه نیاز است تا هر منطقه مورد آمایش سرزمینی قرار گیرد و دانشگاه نیازها را احصا و در راستای رفع آن نیازها اقدام کند.
به گفته دکتر طهرانچی، ما امروز در دانشگاه آزاد اسلامی نیاز به تحول و حرکت تحولی داریم و باید با تأسی از اندیشه‌ها و مکتب امام خمینی (ره) که یک تحول بزرگ ایجاد کردند، در این مسیر حرکت کنیم. در نگاه سنتی، افزایش درآمد با افزایش دانشجو و افزایش دانشجو بر مبنای افزایش رشته محل صورت می‌گرفت، اما در نگاه تحولی که در دانشگاه آزاد اسلامی آغاز شده، افزایش درآمد با افزایش توان حل مسئله مرتبط است و افزایش دانشجو بر مبنای توجه به نیاز اشتغال منطقه خواهد بود.
وی تأکید می‌کند: به دنبال این هستیم که دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاهی در تراز انقلاب اسلامی، «پرورش‌گر و توسعه‌دهنده فضای انقلابی»، «سرآمد و پاسخ‌گو» و «کارآمد و پایدار» باشد. بر این اساس، با اتکا به توان مدیران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی، یک برنامه تحولی مبتنی بر ۱۰ بسته کاری شامل «ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی»، «ارتقای تربیت، اخلاق معنوی و هویتی»، «ارتقای پاسخگویی و قابلیت حل مسئله»، «توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی»، «ارتقای جایگاه بین‌المللی و الهام‌بخشی»، «پیشرفت علمی مرجعیت‌ساز و تمدن‌آفرین»، «فعالیت منسجم و هم‌افزای شبکه‌ای»، «تحول در فرهنگ سازمانی»، «سازمان یادگیرنده» و «بهره‌وری و پایداری اقتصادی» تهیه شده است.
اجرای طرح پایش برای حل مسائل کشور و کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها
دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر تحولی خود و در راستای حل مسائل کشور و فایده‌محور کردن دروس به سمت کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها رفته و در سال‌های اخیر با اجرای طرح پایش و راه‌اندازی سامانه پژوهشیار، اقدامات خوبی انجام داده است، البته کافی نیست و باید این مسیر را با قوت بیشتری ادامه دهد.
حیدری: دانشجویان از طریق طرح «پویش» دانشگاه آزاد اسلامی کار یاد می‌گیرند
یکی از طرح‌هایی که دانشگاه آزاد اسلامی را می‌تواند به دانشگاه مسئله‌محور و کارآفرین تبدیل کند، طرح پویش است. در این طرح قرار است دانشجویان مطابق با همان استانداردی که صنعت می‌خواهد، تربیت شوند.
احمد حیدری، سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی در گفتگو با خبرنگار آنا می‌گوید: دانشجویی که چهار سال در دانشگاه درس خوانده و مهندسی گرفته است، اصلاً ذهن او برای کار کردن در کارگاه و کارخانه آماده نیست. در واقع ذهن آن دانشجو فقط آمادگی دارد که پشت میز بنشیند. در همین راستا، کارگروهی در دانشگاه آزاد اسلامی بر روی این موضوع کار کرد و به این نتیجه رسیدیم که بتوانیم دانشجویی جذب کنیم که دو ایراد او رفع شود. درواقع علمی که دانشجو در دانشگاه آموزش می‌بیند با آن چیزی که در کارخانه وجود دارد تطبیق داده شود و کار را یاد بگیرد و هم اینکه از نظر ذهنی با محیط کار آشنا شود و صاحبکار، کارخانه‌دار و... او را بشناسند.
وی می‌افزاید: از سال ۹۹ در ۱۰ تا ۱۲ واحد دانشگاهی، کاری را با عنوان طرح «پویش» آغاز کردیم و امیدواریم که این کار در کل کشور جاری شود. در این طرح دانشجو سه یا چهار روز در دانشگاه، درس می‌خواند و همزمان در رشته متناظر خود در کارخانه یا کارگاهی که مرتبط با کار اوست و معتبر هم هست، هفته‌ای دو تا سه روز کار می‌کند و به‌نوعی دانشجو-کارورز یا دانشجو-همکار می‌شود.
به گفته سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی، دانشجو در طرح «پویش» هم درس می‌خواند هم عملاً با محیط کار آشنا شده و ذهن او برای کار کردن آماده می‌شود. همچنین می‌فهمد که آن محیط کار به چه چیزهایی نیاز دارد، در دانشگاه باید از استاد خود چه سؤالی کند و چه چیزی را یاد بگیرد. امیدواریم وقتی دانشجو به این طریق فارغ‌التحصیل می‌شود، در همان کارخانه‌ای که در طول زمان تحصیل خود به آنجا رفته است، جذب شود.
دهقانی فیروزآبادی: حرکت دانشگاه آزاد اسلامی به سمت ایجاد زیرساخت در حوزه نوآوری سرعت چشمگیری داشته است
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا می‌گوید: سرعت حرکت دانشگاه آزاد اسلامی به سمت تولید ادبیات و ایجاد زیرساخت در حوزه نوآوری چشمگیر بوده است. این در حالی است که این دانشگاه، مستقل است و اقتصاد خود را باید مدیریت کند. همچنین در دو سال گذشته اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، بدنه آموزش عالی این نکته را احساس کرده که دانشگاه آزاد اسلامی شتابی جدی گرفته و در حال حرکت است.
وی معتقد است: بسیاری از تعامل‌ها، همکاری‌های مشترک و هم‌افزایی‌هایی که با وزارت علوم قبلاً نبوده، در حال حاضر شکل گرفته است و امیدواریم تداوم یابد. در برخی از شهرهای کشور، مرکز رشدِ پارک‌های علم و فناوری که در شهرها قرار دارد، در دانشگاه آزاد اسلامی مستقر بوده و این اتفاقی جذاب است، چرا که دانشگاه آزاد اسلامی را یک دانشگاه ملی و مردمی می‌دانیم.
به گفته معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی، به بسیاری از واحدها قول داده شده است که با توجه به زیرساخت‌های گسترده دانشگاه در شهرهای مختلف، به آن‌ها در حوزه فناوری کمک کنیم و این موضوع رؤسای واحدها و معاونان پژوهش را دلگرم می‌کند. امیدواریم مجموعه تلاش دانشگاهیان و آموزش عالی کشور به رفع مشکلات مردم ختم شود.
دهقانی فیروزآبادی می‌افزاید: جریان جدیدی که دانشگاه آزاد اسلامی بر پایه فرهنگ اسلامی-ایرانی با عنوان بازار فناوری و سرای نوآوری ایجاد کرده است، از سوی مجلس شورای اسلامی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم استقبال و حمایت شد. امیدواریم تا دو سال آینده که مردم این ادبیات را بشناسند، بر سر زبان مردم هم بیفتد. در حال حاضر شما وقتی یک شهر را می‌بینید، می‌گویند بازار فرش و بازار مسگرهای خوبی دارد. کم‌کم موضوع بازار فناوری هم در شهرها جا می‌افتد که مردم بدانند پاسخ مسائل خود را می‌توانند در آنجا پیدا کنند.
حل مشکل ریزگردها به دست محققان دانشگاه آزاد اسلامی
اقدام تحولی دیگر دانشگاه آزاد اسلامی، حل مشکل ریزگردها بود. سال‌هاست که محققان کشور به فکر ثابت نگه‌داشتن این شن‌های روان در مناطق خشک و بیابانی کشور هستند تا مردم کمتر آسیب ببینند. تاکنون از انواع مالچ‌ها برای تثبیت خاک استفاده می‌شد، اما دانشگاه آزاد اسلامی در این میان به فناوری مالچ رُسی دست پیدا کرده است. بر اساس یافته‌های محققان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) استفاده از نانورس در تثبیت خاک، نتایج مطلوبی را در مطالعات آزمایشگاهی و میدانی نشان داده است اما به علت گران بودن نانورس، استفاده از مالچ رُسی در دستور کار قرار گرفت.
قطع وابستگی به واردات با تولید انبوه بذرهای هیبریدی
خودکفایی کشور در تولید بذر یکی دیگر از اقدامات تحولی دانشگاه آزاد اسلامی است. محققان دانشگاهی در این مسیر توانسته‌اند بذر هیبریدی انواع صیفی‌جات را که پیش از این وارد می‌شد، تولید کنند. تولید بذر هیبریدی (اصلاح‌شده) در دانشگاه آزاد اسلامی با پرچمداری محققان واحد اصفهان انجام می‌شود. مریم گل‌آبادی، عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان می‌گوید: محققان واحد تحقیقات اصلاح و تولید بذر این دانشگاه با تولید ۱۱ بذر هیبریدی (اصلاح شده) موجب خودکفایی کشور در تولید بذرهای وارداتی شدند.
تحول دانشگاه آزاد اسلامی در راستای یکپارچه‌سازی و شفافیت
دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن صدها واحد دانشگاهی، قبل از راه‌اندازی سامانه‌های یکپارچه آموزشی و پژوهشی، به‌صورت جزیره‌های جداگانه از هم عمل می‌کرد. سامانه‌های آموزشی متعدد، ایراداتی چون اعمال نشدن همزمان بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های آموزشی جدید را داشتند که در سال‌های گذشته مشکلات بسیاری برای دانشجویانی که در حال فارغ‌التحصیلی بودند ایجاد کرده بود. در همین راستا با راه‌اندازی سامانه آموزشیار، تحول مناسبی در دانشگاه آزاد اسلامی به وجود آمد و دانشگاه به سمت شفافیت و یکپارچه‌سازی گام برداشت.
همچنین نبود نظام‌نامه برای کارهای پژوهشی موجب پراکندگی موضوع‌های پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان شده بود و گاهی هیچ مسئله‌ای را حل نمی‌کرد. در همین راستا سامانه پژوهشیار راه‌اندازی شد و پایان‌نامه‌های کاربردی و اثرگذار در خدمت حل مسائل کشور و مردم قرار گرفت. راه‌اندازی سامانه دانشجویار برای سازماندهی و انجام الکترونیک کارهای دانشجویی نیز از دیگر اقدامات تحولی دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر تحول است. درواقع در فاز نهایی قرار است ۷۰ کار دانشجویی توسط این سامانه و بدون مراجعه حضوری انجام شود.
دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: دانشگاه آزاد اسلامی با چند مشکل در گردش اطلاعات روبه‌رو بود. حساب‌های واحدهای دانشگاهی در بانک‌ها مشخص نبود و سامانه یکپارچه و متمرکز دانشجویی در این دانشگاه وجود نداشت. به همین دلیل اطلاعات کاملی از شرایط واحدهای دانشگاهی نداشتیم. در دوره جدید، نظارت بر واحدها را به‌صورت جدی در دستور کار قرار دادیم، چراکه معتقد بودیم تا شرایط واحدها را بررسی نکنیم، نمی‌توانیم شفاف‌سازی و نظام‌مندی را اجرایی کنیم. از امسال تخصیص‌های مالی واحدهای دانشگاهی بر اساس بودجه مصوب سالانه واحدها صورت می‌گیرد. با این فرآیند، هزینه‌های فرهنگی، دانشجویی، پژوهشی و… دارای شناسنامه شده و درآمدها و هزینه‌کردها قابل پیگیری و ارزیابی خواهد بود. برای نظام‌مند کردن شرایط مالی دانشگاه، منابع واحدها را در خزانه سازمان مرکزی تجمیع کردیم.
دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه خصوصی کشور در دوره جدید مدیریتی، شفافیت در امور مختلف را در اولویت کاری خود قرار داده است. این رویکرد از زمان ورود دکتر علی‌اکبر ولایتی به‌عنوان رئیس هیئت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی از سال ۹۵ آغاز شد. دکتر ولایتی بر این باور است که دانشگاه آزاد اسلامی ملک شخصی هیچ‌کس نیست و هزینه دانشگاه از محل خیریه و هزینه‌های مردم تأمین شده و ما باید جوابگوی مردم باشیم. همچنین تمامی کارهای مالی و محاسباتی در دانشگاه آزاد ازجمله مراکز، واحدها، استانها و شهرستان‌ها باید شفاف باشند و نقطه ابهامی در این زمینه وجود نداشته باشد.
بنابراین دانشگاه آزاد اسلامی برای رسیدن به قله‌های علمی در این سال‌های متمادی تلاش بسیاری کرده و در سه سال گذشته با رویکرد جدید تحولی ثمرات خوبی در حوزه علم و فناوری، طرح پایش (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای)، طرح پویش، راه‌اندازی سامانه‌های آموزشیار، پژوهشیار و دانشجویار، کشاورزی و... رقم زده است. این دانشگاه به دنبال رشد علم و فناوری است تا بتواند در دنیا به‌عنوان بازویی قدرتمند برای ایران اسلامی باشد و اقتدارآفرینی کند. باید منتظر ماند و دید که دانشگاه آزاد اسلامی در پایان سال ۱۴۰۰ چقدر در رویکرد تحولی پیشرفت داشته است.
انتهای پیام/۴۱۱۸/پ
انتهای پیام/