نامزدهای ریاست جمهوری وعده بهبود فوری رفاه ایرانیان را ندهند

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، بدون تردید سازه‌های اصلی اقتصاد ایران در دهه ۱۳۹۰ به‌شدت آسیب دیده است. در این میان مهم‌ترین مؤلفه‌ مؤثر بر افزایش رفاه یعنی رشد اقتصادی به شکل تکان‌دهنده‌ای سقوط کرده و از روند بلندمدت خود دور شده است.

دو تکانه ارزی کم‌سابقه در سال‌های ۹۷ و ۹۹ و متعاقب آن جهش سهمگین نرخ تورم از روند بلندمدت خود، پازل سقوط رفاه ایرانیان را تکمیل کرده است‌.

شکی وجود ندارد که تحریم‌ها برای اقتصاد ایران سازنده نبوده و لازم است برطرف شوند. با این همه، هرکدام از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ که وعده بهبود فوری رفاه ایرانیان پس از رفع تحریم‌ها را مطرح کنند، باید به‌شدت نسبت به تحقق وعده آنها تردید داشت‌، چرا؟

رشد اقتصادی ایران در سال‌های ۹۷ و ۹۸ منفی بوده و در زمستان ۱۳۹۹ نیز تازه مثبت شده است. در گام نخست لازم است نرخ رشد اقتصادی کشور به روند بلندمدت خود (۳.۹ درصد) بازگردد.

با توجه به میانگین نرخ رشد اقتصادی صفر و روندهای نوسانی مثبت و منفی آن در دهه ۱۳۹۰، برای بهبود محسوس رفاه، در گام دوم لازم است نرخ رشد اقتصادی در حول و حوش ۶ درصد حداقل در یک دوره ۴ ساله پایدار باشد.

روشن است که ظرفیت‌های بخش‌های تولیدی و خدماتی کشور با توجه به سقوط وحشتناک نرخ رشد سرمایه‌گذاری داخلی (میانگین منفی چهار درصد طی دوره ۹۷-۹۰)  در دهه ۱۳۹۰ به شدت آسیب دیده است. اوج نگرانی نیز در این زمینه با منفی‌شدن نرخ رشد خالص موجودی سرمایه در سال ۹۸ رخ داده است.

علاوه‌بر نقش بسیار با اهمیت مؤلفه رشد اقتصادی در بهبود رفاه جامعه، سقوط شدید ارزش پول ملی و متعاقب آن عبور نرخ تورم از مرز ۴۰ درصد و ناپایداری آنها نیز در سقوط رفاه ایرانیان مؤثر بوده است.

شاید بتوان با تکیه بر ارزپاشی در زمان کوتاهی نرخ ارز را کاهش داد؛ اما رسیدن به یک‌ نرخ تعادلی پایدار ارز زمان‌بر خواهد بود.‌ از سوی دیگر کاهش سریع و هم‌وزن نرخ تورم بر اثر کاهش نرخ ارز به دلایلی ازجمله چسبندگی قیمت‌ها محتمل نخواهد بود.

بنابراین همه این موارد، پیام واحدی را به تمام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۴۰۰ مخابره می‌کند و آن اینکه بهبود فوری رفاه ایرانیان بسیار دشوار و محتمل نیست. در واقع معجزه‌ای برای بهبود رفاه ایرانیان در کوتاه‌مدت در کار نیست، لیکن هیچ بن‌بستی هم در این زمینه در کشور وجود ندارد.

*عباس علوی‌راد عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یزد و عضو انجمن اقتصاددانان ایران

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/