توهین ساده و توهین به کارمندان دولت چه مجازاتی دارد؟

به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی و قضایی خبرگزاری آنا،   ماده ۶۰۸ در خصوص توهین عادی است که مجازات آن جزای نقدی یا شلاق است، ولی ماده ۶۰۹، ماده حمایتی از کارمندان دولت است، به‌گونه‌ای که هرکسی به کارمندان دولتی توهین کند، علاوه بر جزای نقدی و شلاق به مجازات حبس نیز محکوم می‌شود. گاهی مورد توهین و اهانت دیگری قرار می‌گیریم و گاهی خود به دیگری توهین می‌کنیم. عملی که بدون اطلاع از آثار و عوارض آن اتفاق می‌افتد.

این در حالی است که پیگیری و مطالبه آثار ناشی از این عمل هیچ‌گاه به‌اندازه شیوع و انجام آن نبوده است. چه اینکه اگر بنا به مطالبه و پیگیری آثار آن بود، غالب شکایات مطروح در دادگستری به پیگیری همین عنوان مجرمانه اختصاص می‌یافت کما اینکه در حال حاضر بسیاری از پرونده‌های مطروح در دادگستری ناشی از جرائم مرتبط با هتک حیثیت و آبروی اشخاص است؛ عملی که بسیار ساده از کنار آن می‌گذریم، توسط قانون‌گذار جرم انگاری شده است.

به علت اهمیت این جرم که مستقیم به حیثیت و آزادی و آسایش و آبروی اشخاص لطمه وارد می‌کند، از آن بانام هتک حرمت اشخاص یادکرده است؛ بنابراین یک‌بار دیگر مقنن حمایت خود را از افراد و نیز جامعه نشان داده است و همان‌گونه که اموال و جان اشخاص موردحمایت وی قرارگرفته‌اند، آبرو، شخصیت، آزادی و آسایش افراد نیز در نظر قانون‌گذار محترم و موردحمایت هستند و هرگونه تعرض به آن‌ها را جرم و قابل مجازات دانسته است.

قانون‌گذار افراد را از هتک حرمت و تعرض به حیثیت و آبروی یکدیگر منع کرده و برای حفظ حقوق اساسی افراد و سایر ارزش‌های مشابه آن، مجازاتی را برای توهین در نظر گرفته است.

مطابق ماده ۶۰۸ از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات، توهین به افراد از قبیل: فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد، مشمول مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا پنجاه‌هزار ریال تا یک‌میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

۱- توهین مذکور در این ماده، توهین ساده محسوب می‌شود.

۲- مقصود از واژه افراد در صدر ماده صرفاً اشخاص حقیقی (افراد عادی) است و اشخاص حقوقی وادارات و سازمان‌ها را شامل نمی‌شود. زیرا همان‌طور که پیشتر گفته شد، توهین جرمی است که بر حیثیت و شخصیت افراد واقع می‌شود؛ مانند جرم افترا؛ این در حالی است که اشخاص حقوقی دارای شخصیت به این معنا نیستند.

۳-قانون‌گذار توهین به افراد را از طریق فحاشی و استعمال الفاظ رکیک ممکن دانسته است، حال‌آنکه ازنظر مقررات کیفری اهانت و توهین عبارت است؛ از به کار بردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد و یا ارتکاب اعمال و انجام حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و با در نظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی و موقعیت اشخاص موجب تخفیف و تحقیر آنان شود؛ بنابراین توهین صرفاً به لفظ واقع نمی‌شود و حتی می‌تواند به‌وسیله رفتار و نوشتن یا تصویر نیز واقع شود.

۴-جرم مذکور در این ماده جرمی قابل‌گذشت محسوب می‌شود؛ بنابراین با شکایت شاکی است که قانون شروع به تعقیب می‌کند و از همین روی باگذشت وی تعقیب موقوف خواهد شد. اما باید بیان داشت که برای تحقق جرم توهین حضور شخصی که به او توهین شده است ضروری نخواهد بود؛ بنابراین توهین ممکن است غیابی هم صورت بگیرد.

۵- مجازات فردی که مرتکب توهین ساده می‌شود، به دلالت ماده ۶۰۸ شلاق تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی از پنجاه‌هزار ریال تا یک‌میلیون ریال است؛ بنابراین قاضی اختیار به اعمال مجازات شلاق و یا جزای نقدی خواهد داشت.

۶- مجازات مقرر در حالی است که گاهی توهین صورت گرفته در قالب آن ماده، قابل‌اعمال مجازات نیست؛ به‌عبارت‌دیگر گاهی تعرض به حیثیت افراد از طریق توهین موجب اعمال مجازات حدی خواهد شد.

موضوع دیگر در باب توهین، توهین به کارمندان دولت است که در قوانین هر کشوری به لحاظ جرم‌انگاری مورد توجه قرارگرفته است.

توهین به کارکنان دولت نیز ازجمله این موارد است که قانون‌گذار همواره برای حفظ حریم کارکنان دولت و عدم تعدی به آن‌ها، به موضوع توهین به کارمندان اشاره‌کرده است. این حمایت‌ها در نگارش قوانین کیفری نیز نمود پیداکرده است. به‌طور مثال در قانون مجازات اسلامی در مادتین ۶۰۸ و ۶۰۹ به مجازات جرم توهین و توهین به کارکنان دولت اشاره شده است.

ماده ۶۰۸ در خصوص توهین عادی است که مجازات آن جزای نقدی یا شلاق است، ولی ماده ۶۰۹، ماده حمایتی از کارمندان دولت است، به‌طوری‌که هرکسی به کارمندان دولتی توهین کند، علاوه بر جزای نقدی و شلاق به مجازات حبس نیز محکوم می‌شود. در این ماده به‌خوبی پیداست که قانون‌گذار برای افرادی که به کارمندان دولتی توهین می‌کنند، مجازات بیشتری در نظر گرفته است. وقایع الاتفاقیه. رویه پیگیری کیفری در صورت وقوع جرم توهین، قربانی جرم یعنی کسی که به او توهینی روا داشته شده است، باید برای پیگیری موضوع و تحت تعقیب قرار دادن کسی که اقدام به توهین کرده است به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه و با ابراز دلایل خود ازجمله شهادت شهود موضوع را ثابت و متهم را به مجازات قانونی محکوم کند. تقسیم‌بندی جرائم حیثیتی این جرائم باحیثیت افراد در ارتباط هستند.

می‌توان گفت، برخی موارد افترا ناموسی است که در قالب جرم قذف بحث می‌شود و برخی ناموسی نیست که موضوع ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی است؛ بنابراین، در عمل میان این سه جرم باید تفاوت گذاشت.

توهین هم خود انواع مختلفی دارد؛ ممکن است توهین به‌واسطه مقام بالای توهین‌شونده مجازات شدیدتری داشته باشد. تفاوت توهین و افترا تفاوت توهین با افترا آن است که افترا نسبت دادن صریح عمل مجرمانه به غیر و متضمن اسناد و اخبار است، اما در توهین، مرتکب قصد انشا و هتک حرمت دارد. پس اگر شخص به‌قصد انشا و هتک حرمت مثلاً به کسی بگوید: «دزد»، مفتری محسوب نمی‌شود؛ زیرا منظور اسناد دهنده توهین و تحقیر طرف اسناد بوده است، نه اینکه درواقع او را به ارتکاب عمل دزدی متهم کند؛ همچنین است دادن نسبت‌های کلی و غیرصریح مانند جانی، یا فاسق که فاقد صراحت کافی است و به نوع جرم منتسب اشاره ندارد.

البته این اعمال ممکن است از مصادیق توهین محسوب شوند. نکته دیگر، ضرورت جرم بودن عمل انتسابی برای تحقق افتراست. درواقع، برای تحقق افترا، عمل اسناد داده‌شده باید فعل یا ترک فعلی باشد که در زمان اسناد در قانون ممنوع بوده و برای آن مجازات تعیین‌شده باشد، حال‌آنکه در توهین این‌گونه نیست.

انتهای پیام/۴۱۵۹/