مامایی و دنیای شیرین مادر شدن به روش طبیعی/ با کلیشه «مامای عبوس» خداحافظی کنید!

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، اصطلاح «ماما» می‌تواند تصویر یک زن جدی و عبوس را در ذهن تداعی کند که برای زایمان زنی دیگر خود را آماده می‌کند. یا اگر نگاهی مدرن‌تر داشته باشید شاید فردی را تجسم کنید که مادرِ در حال زایمان را ترغیب و تشویق می‌کند، دستش را نگه می‌دارد و در او انگیزه ایجاد می‌کند. اما کارکرد ماماها خیلی بیشتر از این دو کلیشه‌ای است که در اذهان نقش بسته است!

در فلسفه مامایی، زایمان یک روند طبیعی پنداشته می‌شود و پروسه مامایی بر این اساس است که بدن مادر کاملاً قادر به گذراندن مراحل بارداری و زایمان است و وی در سلامت کامل به سر می‌برد.

در این گزارش به نکاتی اشاره می‌کنیم که شاید در مورد این حرفه ندانید.

۱. در فرهنگ لغت دهخدا به نقل از ناظم‌الاطباء، پزشک مخصوص دربار مظفرالدین شاه، «مامایی کردن یعنی زایانیدن زن باردار و خلاص کردن او و گرفتن کودک». واژهِ معادلِ ماما یعنی قابله، کلمه‌ای عربی به معنی پذیرنده است. ماماها تا اوایل دوران پهلوی اول، تقریباً تمامی امور مربوط به زایمان را در ایران انحصاراً برعهده داشتند. براساس کتاب «از خشت تا خشت» به قلم محمود کتیرایی، در برخی از شهرهای ایران، ماماهای یهودی بر ماماهای مسلمان برتری داشتند. در انگلیسی به ماما یا قابله، «midwife» گفته می‌شود که به معنی «با زن یا به همراه زن» است. در فرانسه، ماما، «sage femme» خوانده می‌شود که به معنی «زن خردمند» است.

۲.طبق تحقیقات در ۷۳ کشور جهان، ماماها ۳۶٪ از نیروی کار خدمات زنان و زایمان را تشکیل می‌دهند. سایر اعضای حرفه‌ای این تیم می‌تواند دستیاران، پرستار-ماماها، پرستاران، پزشکان عمومی و متخصصان زنان و زایمان باشند. با این وجود، چون ماماها می‌توانند مراقبت‌های اساسی مادر و نوزاد را انجام دهند، سرمایه‌گذاری بیشتر در رشته مامایی می‌تواند وقت بقیه متخصصان را برای تمرکز بر سایر نیازهای بهداشتی و درمانی آزاد کند.

۳. ماما از معدود متخصصان مراقبت‌های بهداشتی به شمار می‌آیند که به طور کلی تخصصی برای درمان بیماری ندارند. آنها اگرچه برای مدیریت شرایط اضطراری آموزش دیده‌اند اما در اصل متخصص در زمینه فرزندآوری طبیعی هستند.

۴. در عین حال ماماها در زمینه‌های مختلفی فعالیت می‌کنند و کارشان تنها خارج کردن کودک از بدن مادر نیست. در کشورهای مختلف جهان، ماماها برای چند کار دیگر هم آموزش می‌بینند. برای مثال انجام سونوگرافی (اسکن فراصوتی) در دوران بارداری، یک نمونه از این کارهاست. آنها همچنین می‌توانند در زمینه مشاوره، آموزش، جنین‌شناسی، مراقبت‌های مربوطه نوزادان، بهداشت، تغذیه مادر و کودک و تنظیم خانواده و بیماری‌های داخلی بررسی‌های جانبی مانند پزشکی قانونی و... کمک کنند.

۵. همزمان با سقوط جایگاه اجتماعی زنان در قرون وسطی، پزشکان(که همیشه مرد بودند) حضور ماماها را از نظر شغلی برای خود تهدید تلقی می‌کردند و ماماها (که تقریباً همیشه زن بودند) را به عنوان جادوگر محکوم می‌کردند. ازاین‌رو در حالی که پزشکان سعی داشتند در یادگیری نکات فیزیولوژیِ هنگام زایمان، دانش خود را به پای ماماها برسانند، زنان هرگز امکان این را نداشتند تا به عنوان یک پزشک تعلیم ببینند. بنابراین آنها در عمل، به رغم داشتن تجارب فراوان حرفه‌ای، کمتر به عنوان گزینه مطلوب توسط خانواده‌ها انتخاب می‌شدند و صرفاً انتخاب افراد تهیدست بودند.   

۶. در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، مجامع پزشکی و ژورنال‌های تخصصی به مامایی انگ قدیمی و گهگاه خرافی بودن زدند. تحت تأثیر این تبلیغات، مامایی در بعضی از مناطق غیرقانونی اعلام شد. با این وجود امروز می‌دانیم، دانش ماماها برای کمک به وضع حمل در تقابل با اطلاعات علمی نبوده و این ضدیت عمدتاً به دلایل اقتصادی و ارتقای جایگاه حرفه پزشکی انجام گرفته است. با این وجود، این امر مؤثر واقع شد و به کارگیری پزشکان در هنگام زایمان به گزینه محبوب زنان تبدیل شد.

۷. برخی فکر می‌کنند که مامایی تنها شاخه دیگری از پرستاری است. اما مامایی یکی از قدیمی ترین مشاغل جهان است که تصور می‌شود قبل از حرفه پرستاری و پزشکی مطرح شده باشد. در ایران، طول دوره تحصیل رشته مامایی در مقطع لیسانس چهار سال است و دانشجو در این مقطع در مجموع ۱۳۰ واحد درسی پاس می‌کند که ۲۰ واحد مربوط به دروس عمومی، ۲۰ واحد مربوط به دروس علوم پایه،   ۷۲ واحد مربوط به دروس تخصصی الزامی، ۲ واحد دروس تخصصی اختیاری و ۱۶ واحد کارآموزی است. تعداد کل واحدهای رشته مامایی در کارشناسی ارشد شامل ۳۲ واحد درسی است که شامل ۱۶ واحد دروس تخصصی اجباری، ۱۰ واحد دروس اختیاری و ۶ واحد هم به پایان نامه اختصاص دارد.

 اکنون، در قرن بیست‌ویکم، ماماها در سراسر جهان  همچنان به عنوان پرسنل آموزش‌دیده زایمان، با همکاری پزشکان و تیم‌های چندرشته‌ای، برای دستیابی به بهترین نتایج تلاش می‌کنند و با توجه به دانشگاهی شدن این رشته، تا حدود زیادی موقعیت خود را بازیافته‌اند. ماماها اکنون در بارداری‌های کم‌خطر به اندازه یک متخصص زنان و زایمان دارای شایستگی هستند.

انتهای پیام/۴۱۶۰