سعی کردم «تئاتر در خیابان» کتابی جامع باشد/ تلاش برای ایجاد رشته دانشگاهی «تئاتر خیابانی»

به گزارش خبرنگار حوزه تئاتر گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، کتاب «تئاتر در خیابان» به قلم سمیه مهری، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر در انتشارات نودا منتشر شده است.

در همین ارتباط، سمیه مهری در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره انگیزه نگارش این کتاب عنوان کرد: من پیش از این که وارد فضای تئاتر خیابانی شوم، فعالیت هنری را از تئاتر صحنه‌ای شروع کردم، هنوز هم سعی می‌کنم سالی یک یا دو اجرای صحنه‌ای داشته باشم. در ابتدا کارگردانی تئاتر خیابانی برایم یک تجربه موقت و از روی کنجکاوی بود چون دوست داشتم فضاهای جدید را تجربه کنم. به خاطر همین ماجراجویی و کنجکاوی است که در کنار کارگردانی تئاتر، بازیگری و نویسندگی را هم دنبال می‌کنم.

فقر منابع علمی در تئاتر خیابانی

وی اظهار کرد: وقتی تئاتر خیابانی را شروع کردم، دیدم که نمی‌شود با چشم بسته وارد این فضا شد و باید اطلاعاتم در این زمینه به‌روز باشد. یادم هست که به روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی رفتم و یک مجموعه سی‌دی شامل کارهای ۱۰ سال گذشته جشنواره تئاتر فجر در بخش تئاتر خیابانی را از آنها گرفتم و بررسی کردم. دیدم که کارها دارد با عناوین و اسم‌های مختلف مرتب تکرار می‌شود. فعالان تئاتر خیابانی مشکلات زیادی دارند و اگر کاری تولید می‌کنند به خاطر کمک‌هزینه‌های اندک گاهی یک کار را با اندکی تغییر به چند جشنواره می‌فرستند.

 مهری گفت: سراغ منابع علمی و کتاب رفتم و دیدم واقعاً داشته‌های ما در تئاتر خیابانی اندک است. خانم فریندخت زاهدی در کتاب‌ «تئاتر خیابانی: روند تغییر محیط قراردادی نمایش» بیشتر به شکل‌گیری تئاتر خیابانی در آمریکا، روسیه و فرانسه پرداخته‌اند. کتاب «تئاتر بیرونی» از آقای محمد مظفری که در بوشهر منتشر شده و «تئاتر خیابانی»  نوشته «بیم میسون» با ترجمه شیرین بزرگمهر هم از معدود آثار مکتوب در این موضوع است.

وی افزود: در مقالات هم وضع همین‌گونه است؛ یعنی در مجموع با چهار عنوان کتاب و شاید بیست مقاله که محتوایی مشابه هم دارند مواجه شدم. در این مقالات خیلی از مباحث بنیادین مثل کارگردانی تئاتر خیابانی، بازیگری  و طراحی فضا در تئاتر خیابانی و جامعه‌شناسی این گونه از تئاتر بررسی نشده بود.

این کارگردان تئاتر گفت: به‌سختی مقالاتی خارجی را پیدا کردم. بعد از مدتی به این نتیجه رسیدم که این اطلاعاتی را که به آنها رسیده‌ام، در قالب یک کتاب منتشر کرده و در اختیار دیگران قرار دهم. به این ترتیب اگر یک فرد علاقه‌مند به تئاتر یا فعالان این عرصه به دنبال این باشند که تئاتر خیابانی چیست، چه ضرورتی دارد، مبدأ آن کجاست و در ایران و کشورهای مختلف چه تحولاتی برای آن رخ داده، این کتاب می‌تواند یک منبع جامع در این موضوعات باشد.

«تئاتر در خیابان» از چه می‌گوید؟

نویسنده کتاب «تئاتر در خیابان»  عنوان کرد: در این کتاب اتفاقات عجیبی که در تئاتر خیابانی ایران افتاده و انواع نمایش‌های خیابانی مانند نمایش نامرئی، نمایش پیکره یا مجسمه و نمایش شورایی مطرح شده است. همچنین تعاریف مختلف در تئاتر خیابانی و جایگاه هر کدام از عناصر از موسیقی گرفته تا بازیگری را نیز بررسی کرده‌ایم.

وی افزود: مثلاً تا همین چند سال پیش در تئاتر خیابانی در کاربرد دو مفهوم نویسندگی و ایده‌پردازی اختلاف‌نظر وجود داشت  که در این‌ باره در کتاب مفصل توضیح داده شده است. سعی من این بود که «تئاتر در خیابان» یک کتاب جامع برای تئاتر خیابانی باشد.

مهری اظهار کرد: این موضوعات در هفت فصل گنجانده شده که هر فصل هم بین پنج تا هفت زیرمجموعه دارد. در بخش آخر مقالات روز دنیا را داشتیم که من چکیده آن‌ها را در کتابم آورده‌ام. عکس‌هایی از تئاتر خیابانی در ایران هم در پایان وجود دارد. در مجموع ۳۷۴ صفحه است. مقدمه کتاب را آقای شهرام کرمی نوشته‌ که من از ایشان تشکر می‌کنم چون تلاش زیادی کردند تا این کتاب تبدیل به یک کتاب مرجع شود. ایشان لطف بسیار بزرگی در شکل‌گیری کتاب به من کردند.

تلاش برای ایجاد رشته دانشگاهی «تئاتر خیابانی»

این بازیگر و کارگردان تئاتر همچنین گفت: از سوی دیگر با کمک چند تن از دوستان خوبم که در فضای آکادمیک تئاتر فعال هستند، پیگیر ایجاد یک رشته مستقل دانشگاهی به نام تئاتر خیابانی هستم. متأسفانه دانش‌آموختگان تئاتر فقط دو واحد تئاتر خیابانی می گذرانند که این دو واحد اصلاً آنها را به این سمت جذب نمی‌کند. درحالی‌که در کشورهایی که هنر تئاتر در آنها برجسته است،   تئاتر خیابانی بازیگران حرفه‌ای دارد. یعنی اگر بازیگری در تئاتر صحنه‌ بسیار قدرتمند باشد و بدرخشد یا کارگردانی در تئاتر صحنه‌ای موفق باشد، می‌تواند در تئاتر خیابانی هم کار کند و تجربه کسب کند. اما در کشور ما  دوستان از سر ناچاری و  نداشتن سالن، به تئاتر خیابانی می‌پردازند. در حالی که باید تئاتر خیابانی مقدمه‌ای برای تئاتر صحنه باشد، اما اینجا بر عکس است.

وی افزود: یک پروپوزال و شرح درس طراحی کردم و سعی کردم که حداقل در راستای جا انداختن این هنر گام بردارم، حالا چه دوباره در این رشته کار  بکنم یا نه اما سعی کردم  سهمی در ساختن این زیربنا داشته باشم. در چند دانشگاه از من دعوت شد که بروم و رشته تئاتر خیابانی را تدریس کنم اما قبل از آن برایم مهم بود که ابتدا بحث ایجاد رشته پیش برود و تئاتر خیابانی به جایگاه شایسته خود در نظام دانشگاهی ما برسد.

 انتهای پیام/۴۱۰۴/پ