تحریم‌ها؛ نیروی محرکه صنعت فضایی ایران/ سفر به اوج با ماهواره ایرانی
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، کشور ایران، به رغم تحریم‌های بین‌المللی در طی دهه‌های گذشته تقریباً در همه جنبه‌های علم و فناوری رشد چشمگیری داشته است. گواه این امر، افزایش تعداد مراکز آموزش عالی، دانشجویان و انتشار مقالات علمی است. جمعیت دانشجویان ایران از ۱۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۵۷ به ۳.۵ میلیون نفر در سال ۱۳۹۹ رسیده است. رشد تولید محتوای علمی در ایران پس از قرن جدید میلادی شتاب زیادی به خود دید به طوری که در سال ۲۰۱۱ مجله معتبر «نیوساینتیست» طی مقاله‌ای اعلام کرد ایران از منظر رشد علمی «در رتبه اول جهان» قرار دارد (۱). کشور ما در بخش‌های مختلف علوم از جمله هوافضا، فناوری هسته‌ای، تجهیزات پزشکی و تحقیقات سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی و... گام‌های بلندی را برداشته است. ایران در طول تاریخ همواره مهد علم و دانش بوده است و دانشمندان ایرانی در حوزه پزشکی، ریاضیات، نجوم و فلسفه و... مشارکت برجسته‌ای داشته‌اند. امروزه دانشمندان ایرانی در تلاشند تا دوران طلایی علم را در کشور احیا کنند و خود را به سطح اول فناوری جهان برسانند.
سازمان فضایی ایران(ISA)، آژانس فضایی رسمی کشورمان محسوب می‌شود. ایران یکی از ۲۴ عضو بنیانگذار کمیته سازمان ملل در زمینه استفاده صلح‌آمیز از فضا(COPUOS) است که در ۱۹۵۸ تأسیس شد. در ۲۷ مرداد ۱۳۸۷، سازمان فضایی ایران اولین پرواز زیرمداری ماهواره‌بر «سفیر» را از جنوب استان سمنان در قسمت شمالی دشت کویر آغاز کرد. سپس در ۱۴ بهمن همان سال این ماهواره‌بر با موفقیت ماهواره امید را به مدار زمین پرتاب کرد. بدین ترتیب از زمان آغاز ارسال اولین ماهواره اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۵۷، ایران نهمین کشوری است که یک ماهواره ساخت داخل را به مدار پرتاب می‌کند. ایران همچنین در زمینه هوافضا ششمین کشوری است که حیوان از جو خارج کرده است و هشتمین کشوری است که قادر به تولید موتور جت است.
نجوم
ایران در ۱۳۹۰ مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال برای ساخت تلسکوپ، رصدخانه و یک برنامه آموزشی سرمایه‌گذاری کرد که همگی بخشی از طرح کلی ایجاد پایگاه بزرگ نجومی در کشورمان بود. تمایل ایران به توسعه فناوری‌های فضایی و نجومی مورد توجه کارشناسان کشورهای مختلف نیز قرار گرفته است. کارل آکرلوف(Carl Akerlof)، از اعضای هیئت علمی دانشگاه میشیگان متخصص اخترفیزیک و فیزیک ذرات می‌گوید به نظر می‌رسد ایران می‌خواهد در زمینه نجوم در سطح بین‌المللی همکاری کند و همچنین سطح علمی خود را به اندازه‌ای قابل رقابت با کشورهای طراز اول برساند. ایران در ۱۳۸۹، بزرگ‌ترین تلسکوپ ساخت داخل را با نام «تارا» رونمایی کرد. همچنین در ۱۳۹۵، تلسکوپ نوری جدید برای مشاهده اجرام آسمانی به‌عنوان بخشی از برنامه سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه رونمایی شد. گفته شده است از این تلسکوپ برای درک و پیش‌بینی موقعیت فیزیکی اجرام آسمانی و همچنین مصنوعات ساخته‌شده توسط انسان در مدار زمین استفاده خواهد شد.
پرتاب مداری
ایران پس از موفقیت ماهواره‌بر سفیر در مرداد ۱۳۸۷، در بهمن همان سال با موفقیت ماهواره امید را در مدار نزدیک زمین قرار داد. این ماهواره به وسیله راکت سفیر-۲ به فضا پرتاب شد. ایران قصد دارد در آینده ماهواره‌های یک تنی را به مدار ۱۰۰۰ کیلومتری زمین بفرستد و در حال راه‌اندازی پایگاهی جدید برای این منظور است. ایران همچنین در حال برنامه‌ریزی برای پرتاب ماهواره به مدارهایی تا مسافت ۳۶ هزار کیلومتری است.
ارسال حیوان به فضا
کشورهای دارای فناوری‌های پیشرفته فضایی در مسیر توسعه خود، پیش از ارسال انسان به خارج از جو زمین عمدتاً برای بررسی فرآیندهای مختلف بیولوژیکی و تأثیر جاذبه زمین و پرواز خارج از جو زمین، آزمایش‌هایی را روی حیوانات انجام می‌دهند. تا به امروز تنها هفت کشور موفق شده‌اند موجود زنده به خارج از جو زمین ارسال کنند، این کشورها عبارتند از: اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، آرژانتین، چین، ژاپن و ایران.
سازمان فضایی ایران در ۱۴ بهمن ۱۳۸۸ موفق شد کاوشگر-۳ را با یک موش، دو لاک پشت و چندین کرم به فضای زیرمداری پرتاب کند و آنها را زنده به زمین بازگرداند. این کاوشگر قادر به انتقال داده‌های الکترونیکی و تصاویر زنده به زمین بود. این اولین محموله بیولوژیکی بود که توسط ایران به فضا پرتاب شد و ایران را به ششمین کشوری مبدل کرد که موجود زنده به فضا می‌فرستد.
ایران در ۲۴ اسفند ۱۳۸۹، کاوشگر-۴ را که حامل یک کپسول آزمایشی طراحی‌شده برای حمل میمون اما بدون موجود زنده بود به فضا پرتاب کرد. گفتنی است در این آزمایش از یک عروسک استفاده شد.
در مهر ۱۳۹۰ کاوشگر-۵ حامل میمونی زنده که برای یک پرواز ۲۰ دقیقه‌ای زیرمداری ساخته شده بود به فضا پرتاب شد اما این مأموریت با شکست روبه‌رو شد. در آبان ماه همان سال ایران به طور محدودی برنامه‌های بعدی را به تعویق انداخت تا کاوشگر بعدی ایران به نام کاوشگر پیشگام آماده شود. برنامه ارسال میمون به فضا در تابستان سال بعد نیز به تعویق افتاد.
سرانجام در ۹ بهمن ۱۳۹۱، سازمان فضایی ایران کاوشگر پیشگام را به همراه یک میمون رزوس برای ۱۶ دقیقه به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری زمین فرستاد و با موفقیت آن را زنده برگرداند. این کاوشگر از راکت تغییریافته «زلزال» (از جمله موشک‌های تولیدی صنایع دفاعی ایران که در دو بُرد ۱۵۰ و ۳۵۰ کیلومتر عرضه می‌شود) برای پرتاب استفاده کرد.
در آذر ۱۳۹۲، ایران میمون دوم را به نام فرگام در یک پرواز زیرمداری به وسیله کاوشگر پژوهش پرتاب کرد. این کاوشگر تا ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری زمین صعود کرد و بعد از ۱۵ دقیقه با موفقیت و به سلامت به زمین برگشت.
مراکز فضایی ایران
کشورمان دارای چندین پایگاه فضایی است که در حال حاضر پایگاه اصلی، پایگاه فضایی امام خمینی در استان سمنان است. این پایگاه در جنوب شهر سمنان واقع شده است. مرکز فضایی البرز نیز مرکز اصلی دریافت اطلاعات ماهواره‌ای است که در استان البرز واقع شده است. پایگاه دیگر پرتاب راکت‌های ایرانی در نزدیکی شهر قم قرار دارد. پایگاه فضایی جدیدی که در حال احداث است نیز در شهر چابهار قرار دارد و بنا بر گمانه‌زنی‌ها قرار است در آینده محل اصلی تمام مأموریت‌های فضایی ایران باشد.
فتح‌الله امی، رئیس پژوهشگاه هوافضا در شهریور ۱۳۹۹ در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها نیز اعلام کرد ایران برنامه اعزام فضانورد به فضا را در سر دارد و حداقل زمان اعزام انسان به فضا سال ۱۴۱۴ خواهد بود.
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/