فرصت کرونا برای تسریع در پیشبرد آموزش مجازی/ چالش‌های علمی در آموزش الکترونیکی کمرنگ شد

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علیرضا محمدی؛ بیش از یک سال است که ویروس منحوس کرونا در کشور شیوع پیدا کرده و موجب تعطیلی مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها شده است و در این راستا مسئولان دانشگاه‌ها برای اینکه دانشجویان لطمه آموزشی نبینند، سعی کرده‌اند بستری مناسب در حوزه آموزش الکترونیکی ایجاد کنند تا استاد و دانشجو بتوانند با تعامل مستمر با یکدیگر مانع از توقف رشد علمی کشور شوند.

دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری جهان از دهه ۸۰ با راه‌اندازی واحد الکترونیکی گام‌های مؤثری در زمینه آموزش غیرحضوری و آنلاین برداشته است که در شرایط فعلی کشور می‌تواند واحدهای سراسر کشور را برای اجرای آموزش مجازی در شرایط کرونایی کمک کند.

خبرگزاری آنا برای جویا شدن از آموزش الکترونیکی و مزایای این شیوه آموزشی با لیدا سلیمی، عضو هیئت علمی گروه مهندسی محیط زیست، مدیر پژوهشگاه و مجتمع آزمایشگاهی شهید فخری‌زاده دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، پژوهشگر برتر و استاد نمونه به گفت‌وگو نشسته‌ است که در ادامه می‌خوانید.

فرصت کرونا برای تسریع در پیشبرد آموزش مجازی

آنا: یادگیری الکترونیک مفهوم جدیدی نیست، اما شیوع بیماری کرونا در جهان ضرورت استفاده از فضای مجازی برای آموزش را بیش از پیش نشان داد. نظر شما درباره گسترش آموزش مجازی چیست؟

سلیمی: یادگیری الکترونیک مطلب خیلی جدیدی نیست و اگر یک جامعه خواستار تحول و پیشرفت باشد، باید در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و علمی پویایی نیز داشته باشد. این امر به خصوص برای کشوری همچون ایران اسلامی در منطقه بسیار حیاتی بوده و در دنیای امروز و عصر ارتباطات به‌کارگیری سیستم‌های مجازی در بخش های مختلف حائز اهمیت است.

پاندمی کرونا اگر چه مسائل بسیار تلخی را به همراه داشت ولی معتقد هستم در هر پدیده‌ای که رخ می‌دهد خیری نیز نهفته است و یکی از فرصت‌هایی که کرونا فراهم کرد تسریع در به‌کارگیری سیستم‌های مجازی و به‌خصوص آموزش مجازی در کشور بود.

در چند سال اخیر صحبت‌هایی درباره شهر الکترونیک و مواردی نظیر آموزش مجازی مطرح بود اما کرونا موجب شده تا دستیابی به این امر با روند صعودی پیش برود و این امر شرایط بسیار خوبی را برای بخشهای پژوهشی و آموزشی فراهم کرده است.

در حال حاضر تقریباً تمامی افراد شاغل در آموزش و پژوهش در سطوح مختلف اعم از معلم، دانش‌آموز، دانشجو، استاد و... با به‌کارگیری تکنیک‌های مجازی آشنا هستند و در دنیای پرشتاب امروز، این مسئله بسیار مفید بوده، البته آموزش مجازی از ابعاد مختلفی قابل بررسی است.

مثلاً در محیط زیست و جلوگیری از گسترش آلودگی، آموزش مجازی می‌تواند تأثیرات مثبتی به همراه داشته باشد. همچنین سرعت انتقال اطلاعات، جلوگیری از گسترش ترافیک و آلودگی هوا، برنامه‌ریزی دقیق‌تر، مدیریت زمان و کار تیمی بیشتر میان دانشجویان مشاهده می‌شود.

معاونت آموزشی دانشگاه‌ها برای همسان‌سازی محتوای آموزش مجازی ارائه‌دهنده الگوی شایسته باشند

آنا: اعتراض‌هایی از سوی برخی استادان در زمینه طراحی محتوا مطرح شده است، اساتید معترض هستند که تولید محتوا در آموزش مجازی وظیفه آن‌ها نیست. اگر تهیه محتوا در آموزش مجازی به عهده اساتید نیست، پس چه کسی مسئول است؟

سلیمی: تولید محتوا قطعاً به عهده استاد متخصص در هر درس است که با توجه به سرفصل هر درس باید طراحی شود. البته شاید برای همسان‌سازی، داشتن الگوهای واحد مناسب باشد که در این خصوص معاونت آموزشی دانشگاه‌ها با بررسی‌های کارشناسی می‌توانند ارائه‌دهنده الگوی شایسته و بایسته باشند.

تداوم آموزش‌ آنلاین در دوران پساکرونا

آنا: تداوم آموزش‌های الکترونیکی در دوران پساکرونا چگونه خواهد بود؟

سلیمی: به‌نظر می‌رسد این روند تقریباً همه‌گیر شده و با بررسی‌های دقیق‌تر، به دلیل کم‌وکاستی‌هایی که در روند کار مشاهده شده است، می‌تواند به‌صورت بهینه ادامه یابد.

آنا: درباره محاسن و معایب آموزش مجازی دانشگاهی توضیح بفرمایید.

سلیمی: همانطور که قبلاً عرض کردم تسریع در پیشبرد آموزش مجازی، امتیازی مثبت برای سیستم‌های آموزشی و پژوهشی و ارتقای آن‌هاست.

کمرنگ شدن چالش‌های علمی در آموزش الکترونیکی

اگر دقیق‌تر نگاه کنیم تا حدودی آن ارتباط شاگرد و استادی که به‌صورت حضوری و همراه با بحث کردن و چالش‌های علمی‌ رودررو بود، کمی کمرنگ شده است. در جوامع علمی و به‌خصوص جوامع شرقی معمولاً ارتباطی معنوی و الگوگیری از معلم و استاد و انتقال آن به شاگرد و متعلم برقرار است که این امر تأثیرات مثبتی در پیشبرد اهداف آموزشی دارد.

طبیعتاً نمی‌توان و نباید پویایی مراکز علمی را متوقف کرد ولی تجربه ثابت کرده که مرحله گذار بسیار مهم است و اگر به یکباره این امر اتفاق بیفتد ممکن است شاهد تبعات منفی باشیم.

پیشنهاد ترکیب آموزش مجازی و حضوری در دوران کرونا

به‌نظر می‌رسد در کنار آموزش مجازی هر چند جلسه، یک کلاس حضوری هم باشد تا مرحله گذار بهتر صورت بگیرد و همچنین ارتباط استاد و دانشجو به‌ صورت معنوی حفظ شود. البته در هر گروه آموزشی موارد متفاوت است. مثلاً در بعضی از رشته‌ها، واحد عملی و آزمایشگاهی و انجام آزمایش‌ها در تربیت نیروی متخصص بسیار مهم هستند که نمی‌توان صرفاً با آموزش مجازی آن را اتمام‌یافته دانست.

عملکرد خوب ایران در آموزش مجازی

آنا: به نظر شما عملکرد ایران در آموزش مجازی در یکسال گذشته قابل قبول بوده است؟

سلیمی: بله، اگرچه مشکلاتی هم وجود داشت ولی در مجموع باید گفت که به‌خوبی و با سرعت توانستیم در این خصوص با شرایط کنار آمده و در مجموع به‌روزرسانی آموزش مجازی روند مناسبی داشته باشد. گرچه باید با دقت نظر نقص‌ها رفع شود تا شاهد نتایج بهتر باشیم.

انتهای پیام/۴۱۱۸/پ