از سال ۸۴ بیش از ۳ میلیون مین و مهمات عمل‌نکرده منهدم شده است
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، علی‌اکبر سلیمانی معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح صبح دوشنبه در نشست خبری که به مناسبت «روز جهانی آگاهی از خطر مین و کمک به اقدام علیه آن» (۴ آوریل) در مرکز نمایشگاه‌های دائمی این وزارتخانه برگزار شد، در پاسخ به پرسشی درباره میزان اراضی آلوده به مین و مواد منفجره به‌جامانده از جنگ در استان‌های مرزی غرب و جنوب غرب کشور گفت: پس از پایان هشت سال دفاع مقدس حدود ۴ میلیون و دویست هزار هکتار از اراضی ۵ استان مرزی غربی و جنوب غربی کشور آلوده به انواع مین و مواد منفجره به‌جامانده از جنگ شد.
وی با اشاره به وضعیت مین‌زدایی در کشور اظهار کرد: حدود هزار و ۲۰۰ کیلومتر از مرز مشترک خشکی با عراق به بیش از ۲۰ میلیون انواع مین و مواد منفجره باقیمانده از جنگ آلوده شد که بلافاصله در همان سال ۱۳۶۷ فعالیت‌های مین‌زدایی و رفع آلودگی از مواد منفجره از شهرهای مرزی آغاز گردید. از سال ۶۷ تا سال ۸۲، عملیات پاک‌سازی توسط ارتش و سپاه و تحت مسئولیت وزارت کشور انجام شد تا اینکه پیرو مصوبه هیئت دولت، این امر خطیر به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح سپرده شد.
معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع ادامه داد: این وزارتخانه در انتهای سال ۱۳۸۴ با تأسیس مرکز مین‌زدایی به‌صورت تخصصی این امر را پیگیری نمود. مرکز مین‌زدایی نیز از بدو تأسیس تاکنون بیش از ۲ میلیون انواع مین و نزدیک به یک‌میلیون انواع مهمات عمل‌نکرده از جمله بمب‌ها، گلوله‌ها، خمپاره‌ها و نارنجک‌ها را کشف و منهدم نموده است.
وی افزود: در حال حاضر، پاک‌سازی اراضی آلوده در بسیاری از نقاط مرزی به دلیل سیلاب‌های فصلی، جابجایی لایه‌های خاک، عدم وجود جاده‌های دسترسی به برخی از اراضی آلوده، آب‌گرفتگی، جابجایی مین‌ها، گذشت زمان و پوسیده شدن مین‌ها به شرایط سخت و پیچیده‌ای رسیده است و این دلایل باعث کندی روند پاک‌سازی در مناطق مرزی شده است تا جایی که در بسیاری از موارد نیروهای مین بردار در اعماقی در حدود یک تا ۶ متر نیز مین‌ها و انواع مهمات عمل‌نکرده را از زمین خارج می‌نمایند.
سلیمانی خاطرنشان کرد: به غیر از فعالیت‌های متمرکز در مناطق مرزی، گروه‌های اورژانسی نیز در قرارگاه‌های پاک‌سازی این مرکز در ۵ استان آلوده تشکیل‌شده‌اند تا در صورت مشاهده انواع مهمات عمل‌نکرده توسط ساکنین و یا نیروی انتظامی، سریعاً وارد عمل شده و مهمات مکشوفه را از آنجا جمع‌آوری و در محل امنی منهدم می‌نمایند. در طول سالیان گذشته حدود ۷ هزار عملیات موردی اورژانسی در سطح شهرها، روستاها و اراضی کشاورزی توسط قرارگاه‌های استانی مرکز انجام و در پی این عملیات حدود ۸۰ هزار تیر انواع مین و گلوله عمل‌نکرده و ۱۷۶ فروند بمب عمل‌نکرده کشف و منهدم شده است.
وی درباره علت عدم علامت‌گذاری همه زمین‌های آلوده به مین برای جلوگیری از ورود انسان‌ها و ساکنین مناطق مرزی تأکید کرد: علامت‌گذاری میادین مین توسط یگان مین‌گذار در برخی موارد اجراشده، لکن در بسیاری موارد یا این علائم دست‌کاری یا حذف‌شده‌اند؛ به‌عنوان مثال در خصوص میادین مینی که به‌صورت تعجیلی در زمان جنگ کاشته شده‌اند علائمی وجود ندارد. ذکر این نکته ضروری است که میدان مین باید از دید و تیر برخوردار باشند، یعنی نیازمند محافظت و نگهداری است.
معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع افزود: متأسفانه حجم وسیعی از این میادین در پنج استان درگیر ما فاقد علائم بوده و اجرای علامت‌گذاری موقت برای آن‌ها مفید فایده نبوده و به‌واسطه عوامل انسانی یا جوی از بین می‌روند. مرکز مین‌زدایی بنا به اولویت‌بندی این مناطق از منظر احتمال مواجهه با خطر اقدام به علامت‌گذاری دائم نموده است که با صرف هزینه زیادی همراه بوده است.
سلیمانی در ادامه در پاسخ به این پرسش که تکلیف مرزنشینانی که بر اثر برخورد با مین و مواد منفجره کشته و یا مجروح می‌شوند چیست؟ آیا شروط خاصی برای پوشش این‌گونه از حادثه دیدگان وجود دارد؟ گفت: مرزنشینان و ساکنین مناطق آلوده مرزی که با مین و یا هرگونه مهمات عمل‌نکرده به‌جامانده از جنگ برخورد می‌کنند، پس از تشکیل پرونده جهت بررسی به کمیسیون ماده ۲ فرمانداری استان مربوطه ارجاع می‌شوند، در نهایت پس از انجام امورات اداری و تصویب کمیسیون بر اساس شدت حادثه و جراحت، احکام شهید و یا جانباز دریافت کرده و در صورت احراز شرایط تحت پوشش یکی از نهادهای حمایتی از جمله بنیاد شهید و امور ایثارگران، کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص باید به وزارت محترم کشور و یا استانداری‌ها و یا فرمانداری‌های استان‌های مرزی آلوده مراجعه نمایید.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد ضرورت مین‌زدایی در کشور گفت: از جمله آثار مهم رفع این معضل در کشور به جز کاهش تلفات انسانی ناشی از برخورد با مین و مواد منفجره به‌جامانده از جنگ، احیای صدها هزار هکتار از اراضی کشاورزی و هزاران هکتار از اراضی نفتی و توسعه اقتصادی و اجتماعی بوده و نشان‌دهنده این موضوع است که مین‌زدایی تا چه میزان می‌تواند در دستیابی به برخی از اهداف توسعه پایدار از جمله مهاجرت معکوس، پاک‌سازی اراضی کشاورزی و برداشت میلیون‌ها تن انواع نباتات، پاک‌سازی اراضی صنعتی، توسعه گردشگری، توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد شبکه‌های برق، گاز و آب، پاک‌سازی مناطق حفاظت‌شده زیست‌محیطی و حمایت از انواع گونه‌های جانوری، نقش بسزایی ایفا نماید.
معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع گفت: به هر ترتیب در وهله اول شاید هزینه‌های مربوط به مین‌زدایی بار مالی سنگینی بر دوش دولت تحمیل کند اما زمانی که به آثار رفع این معضل نگاهی بیندازیم مشاهده خواهیم کرد که به ازای هر هکتار پاک‌سازی اگر حدود ۳۰ میلیون تومان هزینه می‌شود درآمدهای حاصله از آن بسیار بیشتر از این مبلغ خواهد بود. کافی است نگاهی به بازارچه‌های مرزی بیندازیم، می‌بینیم که تا چه میزان توانسته به توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق مرزی کمک کند حال به این موضوع فکر کنید که بازارچه‌های مرزی سالیان قبل به دلیل آلودگی مین و مواد منفجره وجود نداشتند و تردد مسافران و انتقال کالا انجام نمی‌گرفت. نمونه بارز آن بازارچه مرزی مهران است که به دلیل آلودگی امکان تردد وجود نداشت و حالا سالیانه میلیون‌ها نفر بدون هیچ خطری از این مرز برای سفر به عتبات عالیات استفاده می‌کنند.
سلیمانی درباره همکاری‌های بین‌المللی ایران با سایر کشورهای متأثر از آلودگی مین و مواد منفجره به‌جامانده از جنگ در حوزه مین‌زدایی خاطرنشان کرد: مرکز مین‌زدایی از بدو تأسیس تاکنون، با هدف انتقال تجربیات و اشتراک‌گذاری دانش و انعکاس اطلاعات مرتبط با حوزه مین‌زدایی به داخل ایران و نیز انعکاس فعالیت‌ها و اقدامات بشردوستانه ایران در جوامع بین‌المللی، ضمن حضور در اجلاس‌ها و سمینارهای مختلف، با کشورهای متأثر از آلودگی و سازمان‌های بین‌المللی درگیر با معضل مین، ارتباطات خود را ایجاد نموده و درحال توسعه است.
وی اضافه کرد: کمیسیون همکاری‌های مشترک مین‌زدایی فی‌مابین ایران و عراق، امضای یادداشت تفاهم همکاری فی‌مابین مرکز مین‌زدایی جمهوری اسلامی ایران و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، حضور نمایندگان مرکز در نشست سالانه بین‌المللی روسای ملی مین‌زدایی و مشاوران سازمان ملل در ژنو، میزبانی از رئیس مرکز بین‌المللی مین‌زدایی بشردوستانه ژنو و بازدید ایشان از مناطق عملیاتی مین‌زدایی در ایران، برگزاری سالانه مراسم روز جهانی آگاهی از خطر مین و کمک به اقدام علیه آن در ۴ آوریل هرسال، برگزاری و حضور در نشست کشورهای فارسی‌زبان در حوزه مین‌زدایی، تبادل هیئت با برخی از کشورهای متأثر از آلودگی مانند کرواسی، عراق و افغانستان، بازدید سفیران و نمایندگان کشورهای حامی مالی و متأثر از آلودگی از مناطق عملیاتی مین‌زدایی ایران در استان خوزستان و برگزاری اولین نشست بین‌المللی مین‌زدایی در تهران از جمله فعالیت‌های این مرکز در جهت توسعه روابط بین‌المللی است. البته در سال جدید نیز قصد دارد روابط خود را توسعه بخشد و امیدوار است که بتواند زمینه صدور خدمات فنی و دانشی مین‌زدایی را فراهم کند.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره هدف تأسیس مرکز آموزش بین‌المللی مین‌زدایی و امکانات این مجموعه اظهار کرد: مرکز مین‌زدایی به‌منظور ارتقاء سطح علمی مرتبط با فعالیت‌های مین‌زدایی بشردوستانه، در سال ۱۳۹۸ به تأسیس یک مجموعه آموزشی با عنوان «مرکز آموزش بین‌المللی مین‌زدایی بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران» نمود تا بتواند با ارائه آموزش‌های مرتبط با این حوزه در سطح استانداردهای ملی و بین‌المللی، به دیگر کشورهای درگیر این معضل نیز کمک کند.
معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع افزود: مأموریت این مرکز گردآوری، دستیابی، توسعه، تدوین و نشر دانش و همچنین تربیت نیروی انسانی متخصص ملی و بین‌المللی در زمینه مین‌زدایی بشردوستانه است. این مجموعه شامل اقامتگاه فراگیران، کلاس‌های تخصصی مین، مهمات، تجهیزات پاک‌سازی و کلاس آموزش و آگاه‌سازی خطر مین و مهمات عمل‌نکرده، مجموعه نمایشگاهی دستگاه‌های انفجاری ابتکاری، نمایشگاه مهمات هوایی و دریایی، کارگاه شبیه‌ساز رایانه‌ای پاک‌سازی، میدان مین آموزشی، میدان آزمون و ارزیابی فلزیاب‌ها و نیز میدان آزمون و ارزیابی ماشین‌های مکانیزه پاک‌سازی است.
سلیمانی در پایان با اشاره به دورنمایی تأسیس مرکز مین‌زدایی کشور گفت: اگر نگاهی به کشورهای همسایه ایران بیندازیم مشاهده می‌کنیم که افغانستان، عراق، آذربایجان و سوریه، به دلیل جنگ و درگیری‌های تروریستی با معضل مین و مواد منفجره روبرو هستند و این مرکز که با مطالعه دقیق مراکز آموزش مین‌زدایی سایر کشورها تجهیز شده است، می‌تواند زمینه‌ساز ارتقاء سطح علمی و فنی مین برداران فعال در این کشورها باشد و این آمادگی را دارد تا با پذیرش فراگیران کشورهای درگیر انواع مین و گلوله و مواد منفجره با دانش و تجربه خود در راستای آموزش مقابله با این تهدیدات و استقرار صلح و امنیت جهانی گام‌های اساسی را بردارد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/