آب در ماه؛ افسانه بود؟ / تلاش دانشمندان برای اطمینان از رگه‌های حیات در قمر زمین
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، قمر زمین همواره برای بشر جذاب بوده است. با این وجود یافتن آب در ماه بیش از پیش توجهات را به آن معطوف کرد. البته قبلاً فضاپیماها و تلسکوپ‌ها شواهدی از یخ را در دهانه‌های همواره‌تاریک ماه دیده بودند. همچنین نشانه‌هایی از مولکول‌های آب در سطح رو به خورشید نیز وجود داشت. اما رصد آب در سطح رو به خورشید بنا به داده‌های غیرمستقیم شکل گرفته بود، یعنی نور مادون قرمزی که می‌توانست ناشی از مواد شیمیایی دیگری نیز باشد که حاوی هیدروژن و اکسیژن هستند. اما کشف اخیر آب در ماه که با سیگنال مادون قرمز انحصاراً مرتبط به آب در نزدیکی قطب جنوب ماه ظاهر شده است با تمام موارد پیشین فرق می‌کند. این علائم توسط تلسکوپی به نام سوفیا پیدا شد.
کیسی هانیبال(Casey Honniball) یکی از افرادی است که این یافته جدید را به صورت مقاله درآورد. او در این باره گفته است: «این کشف اولین تشخیص [شفاف] مولکول آب در قسمت آفتابی ماه بود.» وی در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در گرین‌بلت کار می‌کند. او می‌گوید یافته‌های تیم او نشان می‌دهد که آب فقط در مناطق تاریک نیست. مکان‌های دیگری روی ماه وجود دارد که می‌توانیم آب پیدا کنیم.
این مشاهدات می‌تواند مأموریت‌های آینده به ماه را سودمندتر سازد. وجود آب در ماه موجب خواهد شد شانس وقوع این مأموریت‌ها نیز بیشتر شود و انگیزه برای سفرهای بعدی افزایش پیدا کند.
آنچه تلسکوپ دید
سوفیا(SOFIA) یا به عبارت دیگر رصدخانه استراتوسفری اخترشناسی فروسرخ، تلسکوپی ۲.۵ متری در درون یک بوئینگ ۷۴۷ است تا آسمان را رصد کند. این تلسکوپ به مرکز هوافضای آلمان و ناسا تعلق دارد و امکان پرواز بوئینگ در ارتفاع ۱۲ کیلومتری به هر جای زمین را دارد. این بُرد قابل توجه دارای این مزیت است که رصدخانه را می‌توان به بالای ۸۵ درصد از لایه رطوبتی جو زمین منتقل کرد و از آنجا امواج مادون قرمز از فضا را دریافت نمود.
سوفیا در طی پروازی در آگوست ۲۰۱۸، نوری با طول موج ۶ میکرومتر را تشخیص داد. این سیگنال مادون قرمز ناشی از ارتعاشات مولکول‌های آبی بود که با نور خورشید برخورد کرده و بازتاب یافته بود. محل انتشار سیگنال در نزدیکی دهانه کلویوس جنوبی ماه تشخیص داده شد.
جسیکا سان‌شاین(Jessica Sunshine)، منجم در دانشگاه مریلند در کالج پارک می‌گوید: «تأیید وجود آب در ماه با مشاهدات در آن طول موج عالی بود و غیرقابل انکار بود.» سان‌شاین هر چند پیشتر روی مطالعات مرتبط با وجود آب در ماه کار کرده اما در این تحقیق دخیل نبوده است.
آب ناچیز اما ارزشمند
تیم همکاران هانیبال شدت و تراکم نور مادون قرمز را مورد بررسی قرار دادند. بر این اساس محققان غلظت آب حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ واحد در میلیون را در اطراف دهانه کلویوس تخمین می‌زنند. این مقدار معادل کمتر از نیم لیتر آب در هر تن خاک ماه است. این موضوع چیزی بود که محققان براساس مطالعات گذشته انتظار داشتند.
آب در مناطق دائماً تاریک ماه منجمد است. اما مولکول‌های آب که تازگی کشف شده‌اند یخ زده نبودند. سان‌شاین می‌افزاید: «البته مایع هم نیستند. هیچ برکه‌ای توی ماه وجود ندارد. در عوض به نظر می‌رسد که آب در داخل برخی مواد دیگر در سطح ماه گیر کرده است.»
این مولکول‌های آب می‌توانند در شیشه محصور شوند. این شیشه‌ها ممکن است در اثر برخورد ریزشهاب سنگ‌هایی که به سطح ماه می‌بارند ساخته شده باشد. همچنین ممکن است مولکول‌های آب بین دانه‌های شن قرار گرفته باشند و احتمالش است این دانه‌ها از آب در برابر اشعه عریان خورشید محافظت کند. هانیبال توضیح می‌دهد: «تنها راه برای یافتن آب در ماه [در بخشی از ماه که نور خورشید می‌تابد] این است که آن آب به طریقی از این محیط سخت در امان باشد.»
آب می‌تواند روی خود ماه شکل گرفته باشد. در وزش مداوم ذرات باردار از جانب خورشید به اطراف خود، همه اجرام منظومه شمسی بخشی از این ذرات را دریافت می‌کنند. در درون این ذرات باردار، یون‌های هیدروژن وجود دارد. طبیعتاً این یون‌ها براساس علم شیمی می‌توانند با اکسیژن موجود در سطح ماه(یا هر سیاره دیگری) واکنش نشان دهند. احتمال دیگر این است که آب در درون بسته‌های شیشه‌ای وجود داشته باشد. اگر آب درون شیشه ذخیره شده باشد، می‌توان وجود آن را ناشی از برخورد شهاب سنگ‌ها به ماه قلمداد کرد.
انتهای پیام/۴۱۶۰/پ
انتهای پیام/