چرا قرارداد 25 ساله ایران و چین اهمیت ویژه دارد؟/ بررسی زوایای مختلف اقتصادی-سیاسی

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، امروز در آستانه پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و چین و در جریان سفر وزیر امور خارجه این کشور به تهران، سند جامع همکاری های 25 ساله بین ایران و چین که سابقه آن به سال 1394 برمی‌گردد به امضا می رسد.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه سند جامع همکاری 25 ساله بین ایران و چین حدود 6 سال پیش و در جریان سفر رئیس جمهور این کشور به تهران مورد بحث و گفت و گو قرار گرفت، بیان کرد: اکنون سند فوق بعد از ردوبدل‌شدن‌های فراوان بین مقامات رسمی 2 کشور به نتیجه رسیده و امروز بین وزرای امور خارجه به امضا می رسد.

سند همکاری‌های جامع 25 ساله بین ایران و چین دارای ابعاد اقتصادی-سیاسی و زمینه های فرهنگی و مردمی است که در آن محوریت بخش خصوصی به چشم خورده و مشارکت ایران در ایده «یک کمربند-یک جاده» چین وجود دارد.

به طور کلی سند فوق نقشه راه روابط بین 2 کشور را در چشم‌اندازی 25 ساله به تصویر کشیده است.

بررسی روابط اقتصادی چین در خاورمیانه

کشور ایران از جمله کشورهایی است که هیچ شریک راهبردی‌ای در دنیا ندارد و به دلیل اینکه چهارمین دارنده منابع نفت دنیا و دومین دارنده منابع گازی است می‌تواند با چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در جهان روابط تجاری قابل توجهی داشته باشد.

روسیه بعد از بحران اوکراین و تحریم‌های غرب قراردادهایی 20 و 30 ساله با ارقامی در محدوده چند ده تا چندصد میلیارد دلار با چین منعقد کرد.

بیشتر بخوانید:

سند جامع راهبردی ایران و چین ثمره تدابیر امام خامنه‌ای است/ تهدید سیاست «نگاه به شرق» از سوی غرب‌گرایان

از آنجایی که روسیه  بزرگترین صادرکننده نفت و گاز دنیاست و با یکجانبه‌گرایی آمریکا مخالف است نگاه متمرکز چین به تبادلات گازی و نفتی با روسیه بی دلیل نیست.

عربستان و امارات دیگر همسایگان ایران به علت انعقاد قراردادهای متنوع هم‌اکنون بزرگترین شرکای چین در خاورمیانه محسوب می‌شوند.

عراق نیز از دیگر همسایگان ایران است که روابط گسترده نفتی و اقتصادی متنوعی با چین دارد.

پاکستان نیز از دیگر کشورهایی است که با چین روابط راهبردی دارد.

آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، اتحادیه اروپا و استرالیا (مصرف‌کنندگان انرژی) و عراق و عربستان نیز به‌عنوان سایر تولیدکنندگان بزرگ نفت و گاز دنیا در جهت منافع آمریکا حرکت می‌کنند بنابراین همکاری ایران، روسیه و چین می تواند زمینه بسیار مناسبی برای رفع نیازهای طرفین فراهم کند.

اهمیت برقرای روابط تجاری ایران با چین

چین بزرگترین اقتصاد تولیدی، بزرگترین صادرکننده کالا در جهان است. چین بیشترین دارایی‌های بخش بانکی جهان را با 39‌.93 تریلیون دلار و 27‌.39 تریلیون دلار سپرده در اختیار دارد. تولید ناخالص داخلی چین در سال 2018 حدود 14‌.2 تریلیون دلار بود که مقدار آن با توجه به شاخص برابری قدرت خرید 27‌.3 تریلیون دلار است‌. رتبه تولید ناخالص داخلی چین در این سال 2 و با توجه به شاخص برابری قدرت خرید رتبه اول دنیا بود. چین که خودش نزدیک به 4 میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند، یکی از بزرگترین مصرف‌کننده‌های انرژی دنیاست و به‌عنوان بزرگترین واردکننده نفت دنیا در سال 2019 روزانه بیش از 10 میلیون بشکه در روز نفت وارد کرده و البته سال‌های متمادی مشتری نفت ایران بوده است.

 امنیت انرژی همواره مورد توجه و تمرکز سیاست‌گذاران چینی بوده و تقویت روابط با کشورهای دارنده منابع نفت و گاز، جزو برنامه‌های اصلی روابط خارجی این کشور بوده است‌. در این میان، طی سال‌های گذشته، همکاری‌های چین با کشورهای دیگر ازجمله با ایران، درنظر گرفتن عدم ایجاد مشکل در روابط چین با ایالات متحده شکل گرفته بود.

از آنجاکه آمریکا طی سال‌های طولانی، استراتژی «همه چیز منهای ایران» را پیش برده، چین تا جایی با ایران همکاری کرده که خللی در روابط تجاری گسترده‌اش با آمریکا ایجاد نشود. البته در مقطعی که آمریکا، چین را به دلیل وقایع میدان تیان‌آن‌من تحریم کرد، بهترین دوره روابط میان ایران و چین شکل گرفت‌. بعضی فکر می‌کنند جنگ تعرفه‌ها و تحریم‌های آمریکا علیه بعضی شرکت‌ها و شخصیت‌های چینی هم می‌تواند در سطحی دیگر، روند نسبتاً مشابهی با آن دوره در روابط میان ایران و چین ایجاد کند.

البته شرایط امروز با آن زمان بسیار تفاوت پیدا کرده و طیفی از جامعه قدرتمند اقتصادی چین که در حزب کمونیست هم نفوذ قابل ملاحظه‌ای دارند و سرمایه‌گذاری کلانی هم در امریکا داشته‌اند، حاضر به ایجاد چالش با ایالات متحده نیستند. با این وصف، چین نمی‌تواند چشم بر ظرفیت‌های عظیم نفت و گاز و موقعیت ژئوپلتیک ایران در منطقه بسیار مهم خاورمیانه ببندد. با وجود رشد گسترده همکاری چین با عربستان، این کشور تشنه انرژی، هیچ‌گاه روابطش با ایران را نگسسته است‌. از سویی، رقیب منطقه‌ای چین یعنی هند نیز در توسعه چابهار با ایران همکاری می‌کند و این تهدید بزرگی برای چین است‌.

انتهای پیام/پ