چنگیز جلیلوند؛ مرد حنجره طلایی دوبله ایران که راوی «معجزه» شد

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، در سالی که پشت سر گذاشتیم همچون سال‌های دیگر تعدادی از ستارگان سپهر فرهنگ و هنر ایران خاموش شدند. هنرمندانی که سال‌های سال با هنرنمایی خود در عرصه‌های گوناگون برای مردم ایران خاطره ساختند و یادشان همواره در قلب و جان مردم این مرزوبوم نقش بسته است.

یکی از این ستارگان آسمان فرهنگ و هنر، چنگیز جلیلوند بود؛ هنرمندی که علاقه‌مندان سینما و تلویزیون سال‌ها با صدای گرم او خاطره داشتند.

چنگیز جلیلوند، مدیر دوبلاژ و دوبلور باسابقه سینما و تلویزیون ایران، دوم آذرماه سال ۱۳۹۹ در ۸۲ سالگی دار فانی را وداع گفت. این هنرمند فقید از روز پنجشنبه ۲۹ آبان به دلیل شرایط نامناسب ریوی در بیمارستان خاتم‌الانبیا (ص) بستری شده بود.

 ورود به دوبله از مسیر تئاتر

زنده‌یاد جلیلوند ششم آبان‌ماه سال ۱۳۱۷ در شیراز به دنیا آمد. او خود در گفت‌وگویی درباره آغاز فعالیت هنری خود گفته بود:  در سن هفت سالگی به خاطر شغل پدرم که مهندس اداره راه بود به تهران نقل‌مکان کردیم و در حوالی خیابان ری ساکن شدیم. دوران مدرسه و دبیرستان را در همان منطقه بودم، یادم هست ناصر ملک‌مطیعی هم در همان دبیرستان که من می‌رفتم، درس خوانده بود. از همان دوران دبیرستان به تئاتر علاقه داشتم و چند نمایش هم اجرا کردیم. بعدها توانستم به تئاتر «باربد» راه پیدا کنم. عاشق صحبت کردن بودم طوری که ساعت‌ها برای یک جمع یا همان دانش‌آموزان صحبت می‌کردم، برای همین دوست داشتم، دبیر شوم و در بین درس‌ها علاقه خاصی به تاریخ و جغرافیا داشتم و آرزو می‌کردم روزی دبیر تاریخ یا جغرافی بشوم، ولی قسمت، چیز دیگری بود.

جلیلوند فعالیت هنری‌اش را در سال ۱۳۳۶ و با تئاتر به همراه ابوالحسن تهامی آغاز کرد اما خیلی زود جذب صداپیشگی شد.

او کار دوبله را از سال ۱۳۳۸ آغاز کرد و از آن زمان ایرانی‌ها خاطرات زیادی از او دارند. او گوینده بسیاری از نقش‌های به‌یادماندنی بازیگران ایرانی و خارجی بوده است. ضمن اینکه از سال ۱۳۴۱ مدیریت دوبلاژ را در کارنامه هنری‌اش دارد.

 صداپیشگی به جای بزرگان بازیگری دنیا

 او پیش از انقلاب از صداپیشگان فعال سینمای ایران بود و در فیلم‌های سینمایی ایرانی به‌جای بازیگران مشهور آن زمان صحبت کرد. همچنین در بسیاری از فیلم های خارجی  به جای بازیگرانی همچون مارلون براندو، پل نیومن، برت لنکستر، ریچارد برتون، پیتر اوتول، کلینت ایستوود و دین مارتین  گویندگی کرد.

قابلیت صدای او چنان بود که می‌توانست در فیلم‌ها به جای نقش‌های متفاوت، صدا و لحن متناسب با آن را به وجود آورد. این موضوع، جایگاه ویژه‌ای در فن صداپیشگی به او داده بود. او در مصاحبه‌ای گفته بود هر کدام از بازیگرانی که به جای آنها صحبت کرده بود، جایگاه بخصوصی در حنجره‌اش دارند.

مرحوم جلیلوند پس از انقلاب به آمریکا مهاجرت کرد  و بیست سال خارج از ایران بود  اما در سال ۱۳۷۷ به ایران بازگشت و کار دوبله را از سر گرفت.

 او درباره علت مهاجرتش به خارج از کشور گفته است:  قبل از انقلاب دخترانم را برای ادامه تحصیل راهی انگلیس کردم و گاهی برای دیدار با آنها به انگلیس سفر می‌کردم. وقتی انقلاب شد رفت و آمد ما هم کمی مشکل شد و به همین دلیل دخترانم را نزد برادر همسرم به آمریکا فرستادم تا او مراقب آنها باشد. بعد از مدتی دیدم اگر بچه‌ها در آن محیط رشد کنند مشکل به وجود می‌آید و برای اینکه بچه‌ها به بیراهه کشیده نشوند و خانواده‌ام از هم پاشیده نشود، تمام شوق و ذوق و شهرتی که در عالم سینما و دوبله داشتم را به خاطر خوشبختی خانواده‌ام کنار گذاشتم و تصمیم گرفتم به آمریکا سفر کنم، وقتی که در آنجا ساکن شدم تمام تلاشم را کردم که بچه‌ها به یک جایی برسند چون خوشبختی خانواده‌ام در درجه اول اهمیت قرار داشت. الان هم خدا را شکر می‌کنم که بچه‌هایم به درجات بالای فرهنگی رسیده‌اند و دارای مدارک معتبری از دانشگاه‌های معتبر آمریکا هستند.

وی در میان دوبلورها به مرد «حنجره طلایی» معروف شد. از وی در مقاله‌ای معتبر در سال ۱۳۵۷ به عنوان یک دوبلور نمونه جهانی نام برده شد. او به جای بازیگران مشهور خارجی و داخلی بسیاری گویندگی کرده ‌است.

 آخرین تجربه بازیگری در «سلمان فارسی»

جلیلوند در چند مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی نیز بازی کرده‌ است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به فیلم‌های سینمایی «فیتیله و ماه‌پیشونی»، «قلاده‌های طلا» و «قصه عشق پدرم» و سریال‌های «عبور از پاییز» و «معمای شاه» اشاره کرد. مرحوم جلیلوند سابقه اجرای چند برنامه تلویزیونی از جمله «هزارداستان» را نیز دارد.

بازی در سریال «سلمان فارسی» به کارگردانی داود میرباقری از آخرین فعالیت‌های این دوبلور و بازیگر فقید بود.

در پی درگذشت این صداپیشه و بازیگر پیشکسوت، سازندگان سریال «سلمان فارسی» هم در پیامی یاد و خاطره او را گرامی داشتند. در این پیام که عنوان «نقشی ماندگار خلق کرد و رفت...» را بر تارک خود دارد و یک روز پس از درگذشت جلیلوند منتشر شد آمده است:
پاییز پارسال [۱۳۹۸] بود که استاد چنگیز جلیلوند به کاروان تازه به حرکت درآمده سریال «سلمان فارسی» پیوست. آن زمان وقتی چنگیز جلیلوند در قامت اسقفی رومی جلوی دوربین قرار گرفت و صدای سحرانگیز استاد در جزیره سحرانگیز قشم طنین افکند، همگان مبهوت بازی درخشان او شدند. استاد چنگیز جلیلوند با اینکه ۸۰ سال سن داشت اما در دقایقی که برای سریال سلمان فارسی، بازی کرد، نقشی مقتدر و ماندگار ایفا کرد. آن زمان، در باورمان نمی‌گنجید که دست تقدیر به یک سال نکشید، او را از ما خواهد گرفت. روزهای همراهی چنگیز جلیلوند با پروژه سریال سلمان فارسی در جزیره قشم، روزهایی فراموش نشدنی و آموزنده بود.
حال، یک سال بعد از آن روزهای خوش، ناخوش از رفتن او هستیم و رفتن مردی را که نشانه صدایی خوش و خوش دلی بود را به خانواده وی، دوستان و نزدیکان و اهالی هنر تسلیت می‌گوییم.

روایت «معجزه» با صدای مرد حنجره طلایی

در کنار دوبله صدها نقش در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی و همچنین بازیگری و اجرا، زنده‌یاد جلیلوند تجربه گویندگی ترجمه قرآن کریم در قالب کتاب صوتی «معجزه» را نیز دارد.

این هنرمند فقید، پیش از این در گفت‌وگویی با خبرنگار آنا ضمن ابراز خرسندی از این تجربه به‌یادماندنی گفته بود: شخصاً به عنوان گوینده، مفتون این متون و این ترجمه شدم و واقعاً برایم یک کار متفاوت و اثرگذار بود. برای همین وقتی ضبط شروع شد، دیدم نمی‌توانم همزمان با آن، کار دیگری را انجام دهم و مثلاً بعدازظهر بروم ‌جای دیگری گویندگی کنم؛ این بود که برای حدود ۲۰ روز یا بیشتر، کار دیگری را قبول نکردم. به این خاطر که فقط در حال و هوای این کار باشم و از فضای قرآنی دور نشوم؛ یعنی بعد از ضبط روزانه، روز بعد هم با همان حال و هوا بقیه کار را ضبط کنیم تا در همان سطح باقی بماند. سعی می‌کردم به چیز دیگری فکر نکنم تا این که کار تمام شد و خیال من هم راحت شد. خدا را شکر می‌کنم که حاصل کار، فاخر و ماندگار شده است.

بیشتر بخوانید:

روایت مریم شیرزاد از معجزه/ ترجمه سوره ناس با صدای خانم گوینده

زنده‌یاد جلیلوند همچنین با اشاره به این که استقبال مردم از ترجمه صوتی قرآن کریم  بسیار خوب بوده است چنین عنوان کرد: با شنیدن آیات قرآن در این اثر، برای مدت کوتاهی هم که شده، فرد به حال و هوای دیگری می‌رود و با یک دنیای متعالی آشنا می‌شود. این وضعیت، وقفه‌ای در زندگی و هیاهوی روزمره است. شنیدن ترجمه قرآن در این قالب، انسان را از غم‌هایی که دارد فارغ کرده و آرامش ذهنی به ارمغان می‌آورد؛ البته معارف و محتوای آن هم که جای خود دارد.

مراسم تشییع و به خاکسپاری «چنگیز جلیلوند»  همزمان با خاکسپاری زنده‌یاد «کامبوزیا پرتوی» فیلمساز فقید کشورمان روز چهارشنبه پنجم آذرماه در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) برگزار شد.

 انتهای پیام/۴۱۰۴/پ