تمام تجهیزات فضایی در کشور تولید می‌شوند/ ماهواره‌های ایرانی در صف پرتاب
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ 14 بهمن روز ملی فناوری فضایی فرصتی است تا بار دیگر اهمیت فناوری‌های این صنعت استراتژیک در کشور بررسی و برای رسیدن به اهداف بلند دانشمندان ایرانی برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد.
بیشتر بخوانید:
ماهواره‌ها، قاصدان عزت ایرانی در فضا/ دولت در ۱۴۰۰ برای صنعت فضایی چه خوابی دیده است؟
دانشمندان و محققان ایرانی در سازمان فضایی ایران، پژوهشگاه فضایی و ده‌ها نهاد و شرکت بخش خصوصی و دولتی برای اعتلای صنعت فضایی در کشور تلاش می‌کنند. صنعت فضایی کشورمان در سال‌های گذشته دستاوردهای ارزشمندی داشته و اکنون دانشمندان تجربه‌های گذشته را چراغ راه آینده قرار داده‌اند. در همین راستا و برای اطلاع از وضعیت صنعت فضایی کشور با بهروز همتی، کارشناس سازمان فضایی ایران گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:
آنا: وضعیت کنونی صنعت فضایی را در کشور چگونه ارزیابی و چه آینده‌ای را برای این صنعت در ایران تصور می‌کنید؟
همتی: صنعت فضایی در ایران صنعتی نوپا است و از دهه 70 شمسی فعالیت‌هایی در این حوزه آغاز شد. از همان سال‌های ابتدایی آغاز فعالیت‌های فضایی در ایران متخصصان این عرصه تلاش کردن تجهیزات مورد نیاز از جمله ماهواره را بومی‌سازی کنند. البته سابقه تلاش برای ورود به صنعت فضایی در ایران به دهه 50 بازمی‌گردد.
شروع دوباره بدون حمایت خارجی
در آن زمان فعالیت در این حوزه با همکاری کشورهای توسعه یافته صورت می‌گرفت و تقریباً تمامی تجهیزات از آمریکا وارد می‌شد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی کشورهای اروپایی و آمریکایی تحریم‌های ظالمانه علیه ایران را آغاز کرده و تمام خدمات حوزه فضایی به کشور قطع شد. دانشمندان ایرانی با وجود تمامی سختی‌ها فعالیت در این صنعت پراهمیت را از اواسط دهه 70 دوباره آغاز کردند.
یکی از اولین ماهواره‌هایی که در ایران ساخته شد ماهواره مصباح بود که متخصصان داخلی با همکاری یک کشور خارجی آن را طراحی کردند. چند سال بعد از طراحی این ماهواره سازمان فضایی ایران تأسیس شد و بسیاری از متخصصان صنعت فضایی جذب این سازمان شدند. نکته قابل توجه این است که فاصله زمانی کمی بین آغاز فعالیت‌های فضایی در ایران و پرتاب موفق اولین ماهواره‌بر(امید) به فضا وجود دارد.
صنعت فضایی ایران هنوز در مرحله پژوهش است و دانشمندان می‌کوشند تحقیقات و پژوهش‌هایی را انجام دهند که در آینده به محصولاتی کاربردی شوند. در سال جاری نیز همانند سال‌های گذشته سازمان فضایی ایران تعدادی تجهیزات ایرانی معرفی کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به ماهواره پارس 1 اشاره کرد. چند ماهواره و ماهواره‌بر دیگر نیز آماده شده که در زمان مناسب نام و مشخصات آن‌ها از سوی مسئولان سازمان فضایی ایران اعلام می‌شود. برخی از تجهیزات فضایی کشور هم اکنون در صف پرتاب قرار دارند و هر زمان که شرایط لازم مهیا شود به سوی مقصد معین پرتاب می‌شوند.
آنا: تغییر و تحولات در صنعت فضایی جهان و غرب آسیا چه تأثیری بر این صنعت در داخل کشور داشته است؟ مشاهده می‌کنیم که کشورهای کوچکی در غرب آسیا با پرتاب ماهواره مریخ را هدف قرار می‌دهند. آیا چنین اقداماتی باعث افزایش سرعت پروژه‌های فضایی در ایران شده است؟
همتی: سازمان فضایی ایران به عنوان نهاد حاکمیتی در صنعت فضایی نقشه راه معینی تعریف کرده و توسعه بر اساس آن استاندارها را ادامه می‌دهد. کشورهای عربی غرب آسیا به‌واسطه ارتباطی که با سازمان‌های فضایی بزرگ دنیا دارند پروژه‌های خود را گسترش می‌دهند.
صنعت فضایی ایران از دریافت هرگونه خدمات خارجی محروم است و سازمان‌های فعال در این حوزه تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار دارند. البته دیدگاه کارشناسان در این مورد متفاوت است. برخی می‌گویند تحریم فرصتی است که ایران به طور مستقل تمامی فعالیت‌های فضایی را انجام دهد و برخی می‌گویند هم اکنون در دنیا روابط بین‌المللی اهمیت زیادی دارد و توسعه همکاری با کشورهای دیگر دست‌یابی به بسیاری از اهداف صنعت فضایی را تسهیل می‌کند.
همکاری‌های بین‌المللی در صنعت فضایی
سازمان فضایی ایران به واسطه حضور در سازمان اپسکو (سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه) تعدادی پروژه بین‌المللی را دنبال می‌کند. کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در این سازمان نیستند و ایران با همکاری کشورهای ترکیه، پاکستان، بنگلادش، چین، مغولستان، پرو، تایلند و اندونزی فعالیت‌های مختلفی را در صنعت فضایی انجام می‌دهد.
بخش خصوصی ایده‌های ارزشمند و کاربردی را به سازمان فضایی ایران ارائه داده است که هم اکنون دانشمندان در حال تبدیل این ایده‌ها به پروژه‌های عملیاتی هستند.
برنامه فضایی ایران چشم‌انداز روشنی را پیشروی متخصصان این صنعت در داخل کشور قرار داده و همین موضوع عاملی است که مبهوت فعالیت‌های فضایی کشوری مانند امارات نشویم.
آنا: با توجه به اینکه بخش خصوصی در داخل کشور از توانایی بالایی در صنعت فضایی برخوردار است سازمان فضایی ایران چه برنامه‌ای برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه دارد؟
همتی: بیش از دو سال است که اداره کسب‌وکارها در سازمان فضایی ایران شکل گرفته و از فعالیت‌های بخش خصوصی در این حوزه حمایت می‌کند. این بخش از سازمان فضایی ضمن همکاری با نهادهایی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری چه از لحاظ مالی و چه از بعد علمی و تجهیزاتی از شرکت‌های فعال در صنعت فضایی حمایت می‌کند. در سال‌های اخیر بخش خصوصی ایده‌های ارزشمند و کاربردی را به سازمان فضایی ایران ارائه داده است که هم اکنون دانشمندان در حال تبدیل این ایده‌ها به پروژه‌های عملیاتی هستند.
آنا: اکنون ماهواره‌های ناهید 1 و 2 در چه وضعیتی قرار دارند و چه زمان قرار است به فضا پرتاب شوند؟
همتی: در سال 1395 مدل پروازی ماهواره ناهید 1 آماده شد و در نوبت پرتاب قرار گرفت ولی در آن سال ماهواره دوستی به فضا پرتاب شد و این ماهواره همچنان در نوبت پرتاب قرار دارد. یعنی تمامی مراحل طراحی و تولید ماهواره ناهید 1 به پایان رسیده و گروه سازنده فعالیت‌های خود را به طور کامل انجام داده‌اند. اکنون منتظر هستیم تا ببینیم این ماهواره در مرحله بهره‌برداری چه وضعیتی خواهد داشت.
ساخت ماهواره ناهید 2 در ادامه پروژه ماهواره ناهید 1 است. در ماهواره ناهید 1 از تجهیزات مخابراتی باند KU استفاده شده است. این باند مخابراتی مرحله به مرحله در ماهواره‌های بعدی توسعه پیدا کرده و در تلاش هستیم آن را برای ارتباط ماهواره‌های زمین آهنگ که برای ارسال و دریافت امواج تلویزیونی کاربرد دارد آماده کنیم.
آنا: آیا سازمان فضایی ایران با مراکز تحقیقاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همکاری دارد و آیا از تجربه‌های محققان این نهاد برای موفقیت در پرتاب ماهواره‌ها استفاده می‌شود؟
همتی: قطعاً همکاری‌های مشترکی وجود دارد ولی جزئیات آن به دلایل مختلف بیان نمی‌شود. قرار است از ماهواره‌بر طراحی شده در سپاه برای پرتاب ماهواره‌های تحقیقاتی سازمان فضایی ایران استفاده شود. با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر فعالیت‌ها در صنعت فضایی به صورت پژوهشی است امکان همکاری به صورت عملیاتی کمتر فراهم می‌شود. امیدواریم تعداد شرکت‌های فعال در صنعت فضایی کشور در آینده بیشتر شود و به واسطه همین فعالیت‌ها شاهد تحول در این حوزه باشیم.
انتهای پیام/4144/پ
انتهای پیام/