جانورشناسی که جان میلیون‌ها انسان را نجات داد/ ریشه‌کنی آبله با اولین واکسن جهانی

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، ادوارد جنر(1823-1749) پزشک و دانشمندی انگلیسی بود که اولین واکسن جهان را در سال 1796 اختراع کرد. وی فعالیت‌های خود را ابتدا در زمینه حیوان‌شناسی آغاز کرد و مطالعات و پژوهش‌های خود را در مورد زندگی پرنده‌ای به نام فاخته ادامه داد و چندین کشف مهم انجام داد که بعدها مورد تأیید رسمی قرار گرفتند. همین کارهای اولیه در حوزه جانورشناسی بود که به علاقه‌مندی ادوارد جنر به حوزه پیشگیری از بیماری(امروزه به عنوان واکسیناسیون شناخته می‌شود) منجر شد.

جنر در گلاسترشر متولد و بزرگ شد، آموزش‌های پزشکی خود را ابتدا به عنوان یک کارآموز آغاز کرد و سپس به‌عنوان یک دستیار آناتومی و جراح در بیمارستان سنت‌جورج در لندن از سال 1770 مشغول به کار شد. ادوارد جنر پس از گذراندن دوره‌های متعدد تبدیل به یک پزشک موفق شد و در سال 1792 دکترای خود را از دانشگاه سنت اندروز کسب کرد.

فعالیت‌های ادوارد جنر در جانورشناسی

1. یکی از موضوعات مورد علاقه جنر پرندگان بودند. او چندین پرنده را جمع‌ کرد و به بررسی عادات و خصوصیات پرندگان فاخته پرداخت. جنر تحقیق فوق‌العاده‌ای را در این زمینه انجام داد که چگونه فاخته‌ای که به‌تازگی از تخم بیرون آمده است، تخم‌های میزبان خود را از لانه بیرون می‌اندازد.

2.این مسئله با باورهای اولیه مبنی بر اینکه فاخته بالغ این کار را انجام می‌دهد مغایرت داشت. وی یافته‌های خود را در مورد جوجه فاخته در سال 1788 در ژورنال فلسفی انجمن سلطنتی منتشر کرد.

3.او در سال 1788 در پی مطالعات خود در زمینه فاخته‌ها به عنوان عضوی انجمن سلطنتی بریتانیا انتخاب شد.

4.درک و یافته‌های جنر در مورد رفتار فاخته‌ها زمانی به طور کامل پذیرفته شد که جمیما بلکبرن(Jemima Blackburn)، پرنده‌شناس این نظریه‌ها را مورد تأیید قرار داد.

5.یافته‌های جنر چنان چشمگیر بود که وقتی تأیید شدند چارلز داروین ناگزیر شد نسخه بعدی کتاب خود «منشأ انواع» را اصلاح کند (این کتاب با عنوان «خاستگاه گونه‌ها» نیز ترجمه می‌شود).

6.گرچه امروزه کمتر کسی جنر را به دلیل تحقیقات پیشگامانه‌اش در رشته جانورشناسی می‌شناسد، اما درک او از زیست‌شناسی حیوانات و آناتومی بدن انسان باعث شد به روش‌های پیشگیری از بیماری علاقه‌ پیدا کند.

7.مطالعات وی در مورد حیوانات تأثیر زیادی در اولین آزمایش واکسیناسیون وی داشت زیرا او چیزهای زیادی راجع به حیوانات و انسان‌ها می‌دانست.

اختراع واکسن

1.ایمن‌سازی در حوزه پزشکی در زمان اختراع واکسن آبله توسط جنر، در فاز تحقیقاتی قرار داشت.

2.همه‌گیری آبله در قرن هجدهم و نوزدهم بسیار رایج بود. این بیماری در آن زمان میزان مرگ‌و‌میر بالایی داشت و حدوداً ده درصد از جمعیت جهان جان خود را به دلیل این بیماری از دست داده بودند.

3.مری مونتایگ(Mary Montague) برای اولین بار در سفر به ترکیه مایه‌کوبی را مشاهده کرد(به این معنی که فرد را در معرض دوز کم بیماری قرار دهند تا در نتیجه بیماری جدی‌تر مقاومت داشته باشد.)

4.وی این رویه را به انگلیس منتقل کرد. هر چند این روش، راهکار استانداردی بود و در بسیاری از مواقع جواب می‌داد چند ایراد داشت و خطرات جدی را می‌توانست در پی داشته باشد، از همه مهمتر اینکه افرادی که به این طریق ایمنی پیدا می‌کردند ناقل بیماری می‌شدند و آن را به اطرافیان منتقل می‌کردند. همچنین این روش در اوج خود بسیار گران بودند.

5. جنر در هنگام کار به‌عنوان یک پزشک در گلاسترشر مشاهده کرد که به نظر نمی‌رسد دوشیزگانی که به طور روزانه در معرض گاو قرار داشتند و شیر آن را می‌دوشیدند، به آبله مبتلا شوند. ظاهراً آنها به طرز عجیبی مصون بودند.

6.این باعث شد که جنر به این نتیجه برسد کسانی که آبله گاوی گرفته‌اند از آبله در امان هستند. آبله گاوی، علائمی شبیه بیماری مسری و مرگبار آبله داشت اما عوارض جانبی آن به‌شدت کمتر بود.

7.اگرچه یافته‌های جنر می‌توانست یک بار برای همیشه به از بین بردن آبله کمک کند، اما چندین مخالف وجود داشت (از جمله خودِ انجمن سلطنتی.)  بسیاری از این ایده که آبله گاوی می‌تواند یک بیماری انسانی را درمان کند شوکه و مشکوک شدند. پزشکان دیگری نیز بودند که از طریق مایه‌کوبی امرار معاش می‌کردند و نمی‌خواستند درآمد خود را از دست بدهند.کلیسا معتقد بود مصونیت از طریق ماده‌ای که از بدن حیوانات به دست می‌آید ایده‌ای شوم و شیطانی است. سرانجام انجمن سلطنتی واکسیناسیون را به بهانه استفاده از سوزن‌های آلوده و غیر استریل خطرناک اعلام کرد.

8. جنر پس از اینکه انجمن سلطنتی صحبت‌هایش را رد کرد، به‌تنهایی یافته‌های خود را منتشر کرد و نام تکنیک خود را واکسیناسیون نامید («واكا» در لاتین به معنی گاو است) تا آن را از روش معمول مایه‌کوبی جدا كند. او سپس برای اثبات ادعاهایش واکسن را بر روی پسر خود آزمایش کرد تا بالاخره به تدریج ایمنی پیشگیرانه به طور جدی مورد توجه قرار گرفت.

میراث ادوارد جنر

1.پارلمان انگلیس تحت تأثیر نتایج روش جنر، 30 هزار پوند به وی اختصاص داد تا برای افتتاح کلینیک واكسیناسیون جدید در لندن مورد استفاده قرار گیرد.

2.جنر نه تنها به انقلابی شدن و شروع تحقیقات ایمنی و پزشکی کمک کرد، بلکه دستاوردهای وی جهانی  بودند و نه فقط ملی.

3.در سال 1803 پزشکان آمریکایی نیز شروع به استفاده از ایده‌های وی کردند.

4.در سال 1805 ناپلئون خواستار واکسیناسیون سربازانش شد.

5.سرانجام در سال 1853، پس از شیوع همه‌گیری مجدد آبله، دولت انگلستان قانون واکسیناسیون را تصویب کرد.

6.قانون جدید ایجاب می‌کرد که همه در برابر آبله واکسینه شوند. دولت وقت بریتانیا واکسیناسیون را نه تنها اجباری بلکه رایگان انجام داد. کلیسای بریتانیا همسو با پادشاه جرج چهارم بود اما تزریق واکسن در سایر کشورها با مقاومت جدی کلیسا مواجه شد.

7.کشف جنر به جز اینکه یک روش ایمن‌سازی پایدار بود بلکه روشی مقرون به صرفه محسوب می‌شد و کمک بزرگی به سلامت عمومی کرد.  مصونیت گسترده‌ای که با کشف جنر محقق شد سرانجام به ریشه‌کن شدن بیماری آبله منجر شد.

8.آمریکا با به رسمیت شناختن دستاوردهای جنر، در سال 1802 وی را به عضویت افتخاری آکادمی هنر و علوم آمریکا  منصوب کرد. او در سال 1806 به عنوان عضو خارجی آکادمی سلطنتی علوم سوئد انتخاب شد. امروزه مجسمه‌های جنر را می‌توان در سراسر انگلستان، ایالات متحده و کشورهای دیگر یافت. او ضمناً مدرک دکترای افتخاری را از فرانسه کسب کرد و یک هدیه انگشتر از امپراطور روسیه دریافت کرد.

9.در حالی که آبله اولین بیماری‌ای است که برای آن واکسن ساخته شد، پس از کشف جنر تحقیقات پزشکی گسترده‌ای بر اساس کارهای وی انجام گرفت و واکسیناسیون برای بسیاری از بیماری‌های شایع دیگر نیز تولید شد.

10. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی(WHO)، امروزه واکسن‌هایی علیه 25 بیماری عفونی وجود دارد که همگی براساس ایده کلی جنر عمل می‌کنند. امروزه ایده اساسی جنر مبنی بر اینکه نوع خفیف بیماری می‌تواند به ایمن‌سازی در برابر بیماری کمک کند، با استفاده از تجهیزات فنی مشاهده و به وسیله آزمایش ثابت شده است.

11. این روش جان صدها هزار انسان را نجات داد و همچنان یکی از بزرگترین دستاوردهای پزشکی در طول تاریخ بشریت محسوب می‌شود، به امید ریشه‌کن شدن کووید-19.

انتهای پیام/4160/پ