سیر تا پیاز رشته جنگلداری در دانشگاه‌ها/ از متقاضیان طبیعت‌دوست تا تأمین نیازهای تحقیقاتی سازمان جنگل‌ها
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ ناصر احمدی‌ثانی با مدرک دکتری در رشته جنگلداری و عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد به‌تازگی از سوی هیئت ممیزه دانشگاه آزاد اسلامی از مرتبه علمی استادیاری به دانشیاری ارتقا یافت.
چاپ 20 مقاله JCR (Q2 & Q3)، ISI و علمی پژوهشی در مجلات معتبر خارجی و داخلی، ارائه 20 مقاله در همایش‌ها و کنفرانس‌های معتبر خارجی و داخلی، ترجمه و چاپ کتاب «کاربردهای GIS در کشاورزی» در انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی و اجرای طرح پژوهشی «ارزیابی مطلوبیت زیستگاه پرنده در معرض انقراض میش‌مرغ با کاربرد ENFA و GIS در شهرستان بوکان» از سوابق علمی و پژوهشی احمدی‌ثانی است.
پژوهشگر برتر دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد در سال‌های 94-95 و 97، داور 10 مجله معتبر خارجی و داوری بیش از 20 مقاله در این مجلات، داور 9 مجله معتبر داخلی و داوری بیش از 30 مقاله در این مجلات و برگزاری کارگاه آموزشی‌های آموزشی در زمینه RS، GIS و GPS در نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان مهاباد از دیگر سوابق کاری احمدی‌ثانی است.
خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت درباره جایگاه رشته جنگلداری، آینده شغلی دانش‌آموختگان، استقبال داوطلبان، چالش‌های رشته جنگلداری و ... با ناصر احمدی‌ثانی با مدرک دکتری در رشته جنگلداری و عضو هیئت علمی گروه جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد گفتگو کرده است که با هم می‌خوانیم.
آنا: رشته جنگلداری امروزه چه جایگاهی بین دانشگاه‌ها، متقاضیان و علاقه‌مندان دارد؟
احمدی‌ثانی: جنگلداری مجموعه‌ای از علوم و فنون است که برای شناخت جوامع جنگلی و آگاهی از کیفیت و کمیت آنها، تربیت، پرورش و بهره‌برداری مستمر از تولیدات جنگلی و مهم‌تر از همه، حفاظت، احیا و توسعه مناطق جنگلی به‌کار گرفته می‌شود.
در آموزش این رشته، از علوم و مباحث زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی استفاده می‌شود و جنگلداری مدرن موضوعات گسترده‌تری شامل مدیریت منابع آب طبیعی، اکوتوریسم، تنوع زیستی و حفاظت آب‌وخاک را دربر می‌گیرد.
برنامه‌ریزی جنگل‌ها مستلزم تهیه طرح‌ها و برنامه‌ریزی صحیح و نظارت بر حسن اجرای آنها برای بهره‌برداری اصولی و مستمر و جلوگیری از تخریب آنهاست. لازمه چنین برنامه‌هایی پذیرش علاقه‌مندان و تربیت افراد متخصص با بینش و آگاهی کافی در زمینه‌های مختلف جنگل است؛ اما چند سال اخیر و به‌دلیل سیاست‌های سنجش و پذیرش نادرست، حمایت نکردن و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و دولتی از بخش منابع طبیعی و به تبع آن آینده کاری مبهم فارغ‌التحصیلان منابع طبیعی، استقبال علاقه‌مندان از رشته‌های منابع طبیعی کاهش چشمگیری پیدا کرده است.
آنا: علاقه‌مندان به تحصیل در رشته جنگلداری باید در چه زمینه‌هایی دارای استعداد باشند و چه آموزه‌هایی را فرابگیرند؟
احمدی‌ثانی: رشته جنگلداری به افرادی خلاق، فعال و طبیعت‌دوست نیاز دارد؛ زیرا این رشته دارای ابعاد مختلف زیستی، اکولوژیکی، مهندسی و اقتصادی و اجتماعی است. داوطلب این رشته باید به کار در محیط جنگل و به دروس پایه مانند ریاضی، فیزیک، زیست‌شناسی و شیمی علاقه‌مند باشد. هدف از ایجاد رشته جنگلداری، تربیت کارشناسانی است که قادر به تهیه طرح‌های جنگلداری و ناظر بر اجرای صحیح آنها باشند و در مناطق جنگلی مشغول به خدمت شوند.
فارغ‌التحصیلان این رشته با استفاده از دانش و اطلاعاتی که کسب می‌کنند، می‌توانند ثروت‌های طبیعی نهفته در جنگل‌ها را برای تأمین نیازهای مردم با برنامه‌ریزی صحیح به‌کار گیرند. امکان ادامه تحصیل در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری نیز وجود دارد. این رشته در مقاطع تحصیلات تکمیلی گرایش‌های زیادی ازجمله اکولوژی، مهندسی جنگل، مدیریت جنگل، اقتصاد و سیاست جنگل و آمار و سنجش از دور جنگل دارد.
آنا: آینده شغلی دانش‌آموختگان رشته جنگلداری در بازار کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
احمدی‌ثانی: در بسیاری از کشورهای صنعتی، جنگل‌ها نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا می‌کنند؛ چراکه فرصت‌های شغلی زیادی در سراسر دنیا به جنگل مرتبط می‌شود. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و در مراکز خصوصی وابسته به منابع طبیعی ازجمله سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، سازمان محیط‌زیست، سازمان فضایی، سازمان نقشه‌برداری، کارخانه‌ها چوب و کاغذ و مراکز دولتی دیگر از قبیل وزارت آموزش‌وپرورش، شهرداری‌ها، سازمان پارک‌ها و فضای سبز فعالیت کنند.
طرح‌های جنگلداری خصوصی، شرکت‌های بهره‌برداری از جنگل‌ها، نهالستان‌های جنگلی خصوصی و شرکت‌های مشاوره منابع طبیعی برای تأمین کادر کارشناسی خود نیاز به استخدام فارغ‌التحصیلان این رشته دارند.
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند پروانه کارشناسی رسمی دادگستری و قوه قضائیه اخذ کرده و در پرونده‌های مرتبط با بخش‌های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌زیست به‌عنوان کارشناس فعالیت، خدمت و کسب درآمد کنند.
تعداد محدودی از آنها می‌توانند در مراکز دانشگاهی به‌عنوان هیئت علمی و یا کارشناس بخش‌های مختلف مانند آزمایشگاه و ... به‌ویژه در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های منابع طبیعی، محیط‌زیست و کشاورزی مشغول به فعالیت و خدمت شوند.
آنا: نقش طبیعت در تقویت حس تعلق مکانی جوامع شهری و رشته جنگلداری چگونه است؟
احمدی‌ثانی: یکی از موارد مؤثر بر بهبود کیفیت محیط‌های انسانی حس تعلق به مکان بوده که عاملی مهم در شکل‌گیری اساس ارتباط استفاده‌کنندگان و محیط است. از سوی دیگر یکی از وجوه تمایز فضاهای سبز، طبیعت موجود در مکان‌هاست و فضاهای طبیعی در زندگی انسان به‌عنوان محیطی که بخشی از وقت خود را در آن می‌گذرانند، حائز اهمیت بوده و این فضاها بر حس تعلق مکانی ساکنان تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین بررسی نقش طبیعت در راستای تقویت حس تعلق مکانی در جوامع شهری بسیار ضروری است.
امروزه مردم در شهرهای کوچک و بزرگ در مقایسه با مناطق روستایی بیشتر زندگی می‌کنند و فضاهای سبز قسمت حیاتی هر مجموعه شهری است که طیف گسترده‌ای از مزایای اکولوژیکی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را به‌دنبال دارد.
جنگلداری شهری هم به‌عنوان رهیافت تلفیقی و چندرشته‌ای برای برنامه‌ریزی و مدیریت منابع جنگلی و درختی در داخل و نزدیک مناطق شهری، مطرح است؛ جنگلداری شهری مزایا و کارکردهایی در حیطه‌های اکولوژیکی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیبایی‌شناختی را به‌دنبال دارد.
ازجمله مسائل مهمی که امروزه گریبان‌گیر شهرها شده، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و تنش‌های فیزیکی و اجتماعی هستند که باعث احساس نیاز بیشتر به جنگل‌های شهری شده است.
آنا: رشته جنگلداری یکی از رشته‌های پرجاذبه و زیباست، استقبال داوطلبان از این رشته چگونه است؟
احمدی‌ثانی: منابع طبیعی، جنگل و جنگلداری مانند بسیاری از رشته‌هایی که به‌طور مستقیم با طبیعت درگیر هستند در کشورهای در حال توسعه مظلوم واقع شده و زمان زیادی لازم است تا مردم با طبیعت، حیوانات و گیاهان سر آشتی بگذارند. فرهنگ‌سازی در این زمینه بسیار ضروری است.
به‌منظور تأمین نیروهای کارآمد برای حفاظت، احیا و بهره‌برداری مستمر و اداره صحیح جنگل‌ها لازم است افرادی که در این زمینه از کارآیی و آگاهی کافی برخوردار باشند، تربیت شوند؛ اما به دلیل سیاست‌های نامتناسب و نادرست سنجش و پذیرش دانشجو و حمایت نکردن کافی بخش‌های دولتی و خصوصی از فارغ‌التحصیلان این رشته، استقبال از این رشته و دیگر رشته‌های منابع طبیعی در وضعیت خوبی قرار ندارد.
آنا: چالش‌های امروز رشته جنگلداری در دانشگاه‌های کشور را چه چیزهایی می‌دانید؟ راهکارهایتان چیست؟
احمدی‌ثانی: به‌عنوان برخی از مشکلات این رشته در ایران می‌توان به بیکاری دانش‌آموختگان، بی‌انگیزه شدن دانشجویان، پذیرش دانشجو بدون توجه به کیفیت علمی به‌ویژه در دوره‌های تحصیلات تکمیلی، ارتباط کافی نداشتن بین دانشگاهیان و بخش‌های اجرایی، ضعف همکاری‌های بین‌المللی، توجه کافی نداشتن به رشته‌های بین‌رشته‌ای جدید و مرتبط نام برد.
به‌عنوان راهکار می‌توان مواردی را مانند حمایت بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی از اشتغال فارغ‌التحصیلان این رشته، جذب سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی در داخل و خارج از کشور برای بخش‌های مختلف منابع طبیعی به‌ویژه جنگل‌ها، اصلاح سیستم سنجش و پذیرش دانشجو و جهت‌دهی پژوهش‌های دانشگاهی به سمت طرح‌های کلان و مورد نیاز برای حل مشکلات کشور نام برد. برای تقویت ارتباط بین دانشگاه و بخش‌های اجرایی، دولت به‌عنوان تسهیلگر می‌تواند دانشگاه‌ها و صنایع مختلف را مکلف کند که با یکدیگر ارتباط داشته باشند.
آنا: نقش سازمان جنگلداری و مراتع در ساماندهی رشته جنگلداری را چگونه ارزیابی می‌کنید و در این مسیر با چه مشکلاتی روبه‌رو هستید؟
احمدی‌ثانی: ارتباط نظام دانشگاهی کشور با بخش اجرایی و صنعت، هیچ‌گاه ارتباطی قوی، تنگاتنگ و دوسویه نبوده و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در ارائه نیازهای پژوهشی خود به دانشگاه‌ها و متناسب با ظرفیت آنها نقش خود را به‌خوبی ایفا نکرده است. اگرچه سازمان جنگل‌ها خود بخش پژوهشی دارد؛ اما ظرفیت بالای دانشگاه‌های حوزه منابع طبیعی می‌تواند بخش وسیعی از نیازهای تحقیقاتی آن را برطرف کند.
ارتباط صنعت و دانشگاه در هر کشوری می‌تواند تأثیر زیادی در رشد اقتصادی آنجا داشته باشد. در راستای این ارتباط وظیفه دانشگاه‌ها، آموزش دانش دانشجویان برای حضور در بازار کار و شناخت و برطرف کردن نیازهای تحقیقاتی بخش صنعت است و از سوی دیگر بخش اجرا و صنعت باید نتایج تحقیقات دانشگاهی را در عملیات تولید محصول خویش دخالت دهند و اشتغال‌زایی برای فارغ‌التحصیلان فراهم کنند. امروزه فاصله قابل توجهی بین ظرفیت‌های علمی کشور با نیازهای بخش صنعت وجود دارد که باید شکاف موجود با تعامل بیشتر صنایع و مراکز دانشگاهی پرشود.
راهکارهای مختلفی به‌منظور افزایش ارتباط صنعت و بخش اجرایی با دانشگاه وجود دارد که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان اعمال سیاست‌های تشویقی و معافیت‌های مالیاتی برای صنایعی که با دانشگاه‌ها مشارکت دارند، اصلاح و بازنگری شیوه‌های تدریس و سرفصل‌های آموزشی دانشگاه‌ها متناسب با فناوری‌ها و نیازهای روز و انتخاب موضوعات کاربردی و مورد نیاز روز کشور برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری نام برد.
آنا: گروه آموزشی رشته جنگلداری دانشگاه آزاد اسلامی در تربیت دانشجویان چقدر موفق بوده است؟
احمدی‌ثانی: با وجود مشکلات فراوان، دانشگاه آزاد اسلامی فارغ‌التحصیلان توانمند و مجرب زیادی را تحویل جامعه داده که اکنون در بخش‌های اجرایی و صنایع مختلف و مرتبط با رشته و تخصص خود به کار، فعالیت و خدمت مشغول هستند.
در سال‌های اخیر با گسترش تحصیلات تکمیلی، فرصت ادامه تحصیل برای شاغلان بخش اجرا و به‌ویژه مدیران سازمان و ادارات کل در دانشگاه آزاد اسلامی فراهم شده و فرصت مناسبی است که کارشناسان و مدیران سازمان‌های مرتبط بتوانند در دانشگاه ادامه تحصیل داده و تحقیقات هدفمند و تقاضامحور را اجرا کنند. آگاهی بیشتر این افراد از نیاز سازمان متبوع و تعریف رساله‌های آنها در راستای این نیازها می‌تواند ارتباط متقابل بخش اجرا و دانشگاه را تسهیل کند.
انتهای پیام/4121/4062/
انتهای پیام/