جای خالی تولیدات مخاطب‌محور «انیمیشن» در انبوه آثار تجربی/ سینمایی که هنوز جدی گرفته نمی‌شود

به گزارش خبرنگار  حوزه سینمایی گروه فرهنگ  و هنر خبرگزاری آنا، در میان  قالب‌های تولید سینمایی،  انیمیشن یا پویا نمایی در سال‌های اخیر به لطف پیشرفت‌های فناوارنه  تغییرات شگرفی را از حیث کیفیت و میزان تولیدات به خود دیده است.

از جمله ویژگی‌های انیمیشن یا همان پویانمایی، جذابیت‌های بصری و رنگ‌‌آمیزی شاداب و زنده است که می‌تواند بستری مؤثر برای انتقال انواع پیام باشد. با این حال  اغلب مردم و حتی اهالی هنر و اندیشه، انیمیشن‌ها  را به دلیل ظاهر سرگرم‌کننده و کودکانه خود، کمتر مورد توجه قرار می‌دهند. از نگاه این دسته، انیمیشن صرفاً ابزار تولید سرگرمی برای کودکان و نوجوانان است.

این در حالی است که پویانمایی در نسبت با فیلم‌های سینمایی به دلیل همان ویژگی جذابیت، از قدرت بیشتری در القای مضامین مدنظر خود برخوردار است.

هنرـ صنعتی خلاقانه با قابلیت درآمدزایی بالا

هنرـ صنعت انیمیشن را می‌توان یکی از صنایع خلاقانه دانست که به خاطر دامنه شکلی و گستره تکنیکی در مقایسه با سایر صنایع هنری هم از لحاظ انتخاب سوژه و هم از جهت شیوه پرداخت  محدودیت کمتری دارد. چنین گستره و تنوع فرهنگی‌ای که ناشی از  تنوع شیوه‌های ساخت انیمیشن است، این گرایش هنری را به یک صنعت هنری جذاب بدل کرده است.

توســعه صنعت انیمیشــن و تولد نسل‌های جدیدتر همچون پویا نمایی سه‌بعدی و چهار بعدی، نشان از استقبال گســترده مخاطبان در سراسر جهان دارد.

اگر تا  چند دهه پیش اکثر قریب به‌اتفاق مخاطبان کارتون‌ها و پویانمایی‌ها را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دادند، امروزه بزرگ‌سالان نیز در ردیف مخاطبان اصلی این محصولات قرار دارند و حتی بخش زیادی از انیمیشن‌های تولیدی اصولاً برای مخاطب بزرگسال ساخته می‌شوند. مجموعه این عوامل دست‌به‌دست هم داده تا صنعت انیمیشن دوشادوش صنعت فیلم‌سازی جایگاه مهمی را در دنیا به خود اختصاص دهد.

غفلتی که به کپی‌برداری افت تولید می‌انجامد

از سوی دیگر، غفلت متولیان فرهنگی و سینمایی کشور از این حوزه مهم رسانه‌ای و نداشتن چشم‌اندازی منطقی و بلندمدت در زمینه انیمیشن موجب می‌شود تا  گاهی راهکاری جز کپی‌برداری و یا استفاده از محصولات خارجی از برای فعالان این عرصه باقی نماند.این وضعیت تبعات به شدت آسیب‌زا و غیرقابل جبرانی را بر عرصه فرهنگی و اجتماعی کشور  پدید خواهد آورد.

كشورهایی همچون كره جنوبی، چين و ژاپن با ساخت سريال ‌های موفق انيميشن به تدريج ميان ديگر كشورهای جهان جايگاه ويژه ‌ای پيدا كرده‌اند. با وجود تولیدات قابل‌توجه سینمای انیمیشن به ویژه در دو دهه اخیر، فعالان این عرصه معتقدند که این عرصه همچنان با مشکلاتی به ظاهر ساده، اما بسیار ریشه‌ای دست و پنجه نرم می‌کند که مانع از تبدیل آن به یک صنعت هنری و دارای چرخه مالی می‌شود.

غلبه تولدیات تجربی بر محصولات تجاری و مخاطب‌محور

از این دیدگاه،  می‌توان گفت ساخت انيميشن در ايران با وجود سابقه‌ای در حدود پنج دهه هنوز به شکل تجربی دنبال می ‌شود.در صنعت انيميشن گردش مالی برای توليدكنندگان هنوز به خوبی  شکل نگرفته است. این در حالی  است که از آن جایی‌که مخاطبان عمده  فیلم های انيميشن کودکان هستند و حضور آنان در سینما ناگزیر با یک یا دو نفر همراه خواهد وبد تولیدات سینمایی در این قالب می‌تواند آورده‌ای فراتر از  فیلم‌های معمولی داشته باشد.

در همین ارتباط، کارگردان  فیلم انیمیشن «آخرین داستان» در گفتگویی که پیش از این با خبرنگار خبرگزاری آنا داشت عنوان کرد: ما در انیمیشن نیازمند نیروی متخصص هستیم نه کارگردان تجربی که فیلم تجربی بسازد و به جشنواره‌ها بفرستد. این وضعیت نمی‌تواند اشتغال ایجاد کند، نمی‌تواند پول‌سازی کند و در قالب‌های بزرگ سینمایی یا سریال‌سازی، برای تلویزیون و سینما تولید محتوا کند. ای کاش در حوزه انیمیشن روی حوزه‌های تخصصی انیمیشن، تمرکز بیشتری شود. مثلاً در مقطع فوق‌لیسانس، در رشته‌های تخصصی متحرک‌سازی لی‌اوت و طراحی استوری‌بورد خروجی داشته باشیم.

اشکان رهگذر که فیلمش سال گذشته در فهرست آثار بهترین انیمیشن اسکار ۲۰۲۰ قرار گرفت با اشاره به این که اگر این اتفاق بیفتد  متخصصانی را خواهیم داشت که هر کدام می‌توانند ستون‌های یک پروژه باشند افزود: اکنون  با وفور کارگردان‌های هنری مواجهیم که می‌خواهند فیلم‌های هنری تولید کنند. ما به کارگردان هنری نیاز داریم، اما این همه نیاز ما در حوزه انیمیشن نیست. نتیجه هم این می شود که خروجی‌ دانشگاه‌های ما در استودیوها ناکارآمد هستند، یعنی باید دوره‌های کارآموزی را بگذرانند تا با روندهای تولید انیمیشن آشنا شوند و در یکی از این حوزه‌ها متخصص شوند و بتوانند به این هنر ــ صنعت کمک کنند.

 جایگاهی که نیازمند ارتقا و تقویت است

در پایان باید گفت،با وجود فاصله فنی میان تولید انیمیشن در ایران و هالیوود، کشور ما در این زمینه در منطقه کاملاً بی‌رقیب است و اصلاً نمی‌توان تولیدات آن را با سایر کشورهای منطقه مقایسه کرد. 

با این حال باید گفت در نگاه سودمحور و منفعت‌طلبانه حاکم بر سینمای کشور،گاهی حتی این توقع که آثار انیمیشن فرصت بیشتر و بهتری در نظام اکران داشته باشند به زیاده‌خواهی تعبیر می‌شود. تماشای  فیلم‌های انیمیشنی که در قالب و مضامین متنوع برای مخاطب کودک و نوجوان تولید شده، آن هم در سالن‌های استاندارد سینما به همراه اعضای خانواده می‌تواند تجربه‌‍‌ای ماندگار و البته همراه با آورده‌های تربیتی برای کودکان و نوجوانان باشد.

 انتهای پیام/4104/