از راسته انقلاب تا انقلاب در مطالعه کتاب/ کرونا سرانه مطالعه را افزایش داد
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، شاید دیگر چندان غیر قابل باور نباشد که ادعا کنیم کرونا دست‌کم بر تغییر رفتار مطالعاتی مردم و افزایش سرانه مطالعه در کشور تاثیر داشته است. اما دوره دوم شیوع کرونا، تفاوت به‌سزایی با دوره اول دارد و آن هم این که دیگر مسیر فروش کتاب‌های کاغذی هم روی ریل قرار گرفته و پس از حدود هفت‌ماه، کتاب‌فروش‌های بیشتری راه و چاه این بازاریابی جدید را یاد گرفته‌اند. این درحالی است که اقبال نسبت به پلتفرم‌های مجازی فروش کتاب نیز افزایش یافته است.
حالا دیگر یک توافق چندجانبه میان صنعت نشر، صنعت عرضه کتاب و خوانندگان به وجود آمده و همگی کم‌وبیش یاد گرفته‌اند در ایام خانه‌نشینی کرونایی از چه مسیرهایی می‌توانند به کتاب مد نظرشان دست پیدا کنند.
از کتابگردی خیابانی به کتابگردی مجازی
مسیر اول، همان خرید کتاب کاغذی است که البته حالا بیشتر از کتابگردی در راسته خیابان انقلاب یا کتابفروشیهای سطح شهر به فضای مجازی سرریز کرده خریداران ترجیح می‌دهد در خانه بمانند و از طریق پست یا سایر راه‌های غیرمستقیم کتاب فیزیکی را دریافت کنند.
درحالی که بسیاری از کتابفروشان سنتی خصوصاً در محل‌های قدیمی نظیر راسته انقلاب از آسیب‌های کرونا و تعطیلی‌ها ضربه خورده‌اند و رسانه‌ها از این آسیب‌ها گزارش داده‌اند، اما برخی دیگر از آن‌ها تلاش کرده‌اند خود را با شرایط جدید تطبیق داده و دنبال راه‌های دیگری برای ارتباط با خریداران بالقوه کتاب‌های خود بگردند.
خبر تلخ ورشکستگی کتابفروش‌ها
چندی پیش ایرنا از ورشکستی برخی کتابفروشیهای شیراز گزارش کرده و از قول رضا عبداللهی، صاحب یکی از این کتابفروشی‌ها نوشته بود: «چیزی برای گفتن ندارم، امروز صبح چهار مشتری بیشتر نداشتم و با آنکه پویشی برای نجات کتابفروشی شکل گرفته است، باید بگویم کار از این کارها گذشته است، به قول شاملو «غم نان اگر بگذارد»، می‌توان کمی به فکر فرهنگ بود.» رییس اتحادیه نوشت‌افزار و کتابفروشان زنجان نیز قبل‌تر اعلام کرده بود: «شرایط اقتصادی ناشی از کرونا و گرفتن امتیاز فروش کتب درسی موجب تعطیلی یک کتابفروشی و درخواست ابطال چهار واحد دیگر شده است.»
اما ظاهراً کسب‌وکارهای مبتنی بر فروش کتاب بیش از پیش به سمت فروش از طریق سفارش گرفتن و ارسال کتاب رفته است و برخی از کتابفروشان دست‌کم از طریق یک صفحه اینستاگرامی با خریداران خود ارتباط گرفته‌اند. با این حال به نظر می‌رسد که در میان همه راه‌های دسترسی به کتاب، رشد اقبال به سمت خواندن کتاب‌های الکترونیکی بیش از هر راه دیگری بوده است. در واقع مسیر دوم مطالعه کتاب مجازی است که هم بازار پلتفرم‌های عرضه کتاب را داغ کرده و هم البته دانلود کتاب‌های رایگان در اینترنت را هم افزایش داده است.
کتاب مجازی جلوتر از دریافت کتاب کاغذی از طریق فضای مجازی
محمد صدوقی، مدیر «طاقچه» یکی از سه پلتفرم اصلی عرضه کتاب الکترونیک چندی پیش در گفت‌وگو با «صبح‌نو»، در پاسخ به این سؤال که فروش کتاب کاغذی از طریق پست و راه‌های غیرمستقیم دیگر بیشتر رشد داشته یا فروش کتاب الکترونیک گفت: «آماری که من از دیجی‌کالا، شهر کتاب آنلاین و برخی دیگر به صورت حدودی داشتم، نشان می‌داد که آن‌ها رشد فروش و ارسال پستی‌شان حدود دو تا سه برابر بوده است که به خاطر ایام عید و تعطیلات، برخی از آن‌ها با مشکل ارسال هم مواجه شده بودند.»
ناشران زودتر شرایط جدید را باور کنند
اما یک طرف مهم عرضه کتاب الکترونیک، ناشران هستند. در واقع با این که اقبال عمومی به سمت مطالعه کتاب مجازی رفته اما دیر جنبیدن ناشران برای هماهنگ شدن با این فضا ممکن است آنان را در معرض خطرات بیشتری قرار دهد. مدیر طاقچه در این باره توضیح می‌دهد: «کتاب الکترونیک، چیزی نیست که ناشر بتواند به سرعت اصطلاحاً روی آن سوئیچ کند و نیاز به یکسری زیرساخت دارد؛ یعنی ناشر یا از گذشته درباره کتاب الکترونیک می‌دانسته که خیلی از ناشران خوب و مطرح ما هم همینطور هستند یا ناشری است که اصلاً با کتاب الکترونیک آشنایی نداشته که در این صورت این اتفاق نمی‌تواند لزوماً به خاطر کرونا اتفاق افتاده باشد اما اقبال ناشرانی که از قبل در طاقچه حضور داشتند یا ناشرانی که با کتاب‌الکترونیک آشنایی داشتند اما به دلایلی تمایل به حضور نداشتند، مثلاً فکر می‌کردند روی فروش کاغذی‌شان تأثیر می‌گذارد، بیشتر شد و این دسته ناشران به این سمت حرکت کرده و همکاری‌شان را بیشتر کردند. به علاوه ناشران در اسفند درگیر مساله نمایشگاه کتاب هم بودند که وقتی بنا شد نمایشگاه برگزار نشود، خصوصاً بعد از ایام عید، خیلی از ناشران مراجعه کردند و ناشرانی هم که از قبل همکاری داشتیم، درخواست داشتند که کتاب‌های دیگرشان هم زودتر آپلود شود.»
راهی برای خودتطبیقی کتابخانه‌های عمومی با کرونا هست؟
اما مسیرهای سنتی دیگری هم هست که دارند خود را با شرایط جدید تطبیق می‌دهند. درواقع اگر فکر می‌کنید شیوع کرونا کتابخانه‌های عمومی را به کلی تعطیل کرده است، سخت در اشتباهید. به نظر می‌رسد که حتی کتابخانه‌های عمومی هم که مبتنی بر عرضه کتاب فیزیکی آن هم به صورت اشتراکی و مستلزم حضور متقاضی در مکان کتابخانه هستند، این روزها بیشتر تلاش می‌کنند تا راه‌هایی را بیابند که کتابخانه‌های عمومی هم از چرخه عرضه کتاب خارج نشوند.
در دسترس بودن کتاب، عامل مهمی در افزایش سرانه مطالعه
آخرین نمونه از این دست، همین یک ماه پیش در ایستگاه متروی حضرت ولیعصر ؟عج؟ تهران اتفاق افتاد. نزدیک کردن کتاب به محل‌های پرتردد و در دسترس عموم از جمله تدابیری است که نهادهای فرهنگی و شهری برای افزایش سرانه مطالعه و در معرض دید و تماس مخاطبان قرار دادن کتاب، انجام داده‌اند. در همین راستا چندی پیش بخشی از محیط ایستگاه متروی میدان حضرت ولی عصر ؟عج؟ با چهار هزار جلد کتاب، به کتابخانه تبدیل و افتتاح شد.
فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه درباره این موضوع به تسنیم گفته است: «سال گذشته پیش از شیوع ویروس کرونا، تفاهمنامه‌ای با کتابخانه ملی داشتیم تا بر‌اساس آن هشت ایستگاه مترو برای ایجاد کتابخانه عمومی در نظر گرفته شود اما با توجه به شیوع کرونا، فعلاً ایستگاه میدان ولی عصر ؟عج؟ به‌عنوان کتابخانه عمومی انتخاب و راه‌اندازی شده است.»
تمهیدات ضدکرونایی کتابخانه مترو ولیعصر ؟عج؟
کتابخانه این ایستگاه حالا با توجه به خطرات شیوع کرونا مراحل دسترسی به کتاب مدنظر را برای متقاضیان آسان‌تر کرده و با قرار دادن رایانه‌های و مسوولان جست‌وجو این مسیر را کوتاه‌تر کرده است. نوبخت درباره حساسیت‌های به‌جا در مورد بیماری هم اضافه کرده است: «اخبارمنتشر شده در این زمینه حاکی از این است که ویروس روی کاغذ و کتاب حدود سه ساعت زنده می‌ماند با در نظر گرفتن این نکته جای نگرانی نیست ضمن اینکه اقدامات پیشگیرانه نیز مانند ضد عفونی کردن دست‌ها و استفاده از ماسک در محیط کتابخانه نیز قطعاً مؤثر خواهد بود.»
منبع: صبح نو
انتهای پیام/
انتهای پیام/