ارتباط جامعه اسلامی با دنیا از نظر قرآن چگونه است؟/ پاسخ قرآن به مسئولانی که دنبال گفتگو و سازش با ظالمان هستند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا - مرتضی باقری‌زاده؛ یکی از مهم‌ترین نکات در بحث مدیریت کشور، داد و ستد و رابطه با کشورها و دولت‌های دیگر است. قطعاً نمی‌توان به‌تنهایی و بدون کمک گرفتن از باقی کشورها و دولت‌ها، مدیریتی صحیحی داشت و کشور را به جلو برد.

جالب اینجاست که قرآن کریم هم در این زمینه اشاره‌ای دارد، در سوره نحل، آیه 112 می‌فرماید: وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيها رِزْقُها رَغَداً مِنْ كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما كانُوا يَصْنَعُونَ. در تفسیر نور درباره این آیه آمده است، لازم نيست يك منطقه همه نيازش را خودش تأمين كند، بلكه مى‌تواند واردات داشته باشد. در جایی دیگر و در تفسیر آیه نخست سوره ممتحنه می‌فرماید: در سياست خارجى، برقرارى رابطه و قطع روابط بايد بر اساس ملاك‌هاى دينى باشد.

یکی از مشخصات جامعه ایمانی این است که، اصلا حق ندارد رابطه دوستانه و صمیمانه با دشمنان خدا ایجاد کند و حتی نباید به این کشورها اعتماد هم کرد.

این نکته بدان معناست که باید این ملاک‌ها را در نظر گرفت و بر طبق آن داد و ستد را انجام داد. بنابراین بحث صادرات و واردات و تبادلات فرهنگی و سیاسی در مناطق و کشورهای مختلف، امری پذیرفته شده قرآنی است؛ اما نکته‌ای بسیار مهم وجود دارد؛ و آن این است که باید دشمن را زیر نظر گرفت.

زیرا دشمن دین و دولت‌های ستمکار و ظالم، همیشه به دنبال منفعت خود و ضربه زدن به جامعه اسلامی هستند؛ بنابراین مسئولان جمهوری اسلامی هیچ‌گاه نباید به ستمگران اعتماد داشته باشند.

برای فهم بهتر موضوع، توجه به این نکات ضروری به نظر می‌رسد.

جامعه ایمانی حق دوستی کردن و اعتماد به دشمن خدا را نداد

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ قَدْ كَفَرُوا بِما جاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَ إِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهاداً فِي سَبِيلِي وَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ أَنَا أَعْلَمُ بِما أَخْفَيْتُمْ وَ ما أَعْلَنْتُمْ وَ مَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ. ممتحنه/1.

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! دشمن من و دشمن خود را دوست نگيريد.

در تفسیر این آیه در کتاب تفسیر نور آمده است: جامعه ايمانى حق ندارد با دشمنان خدا، رابطه دوستانه و صميمانه داشته باشد.

در اینجا نکته بسیار مهمی وجود دارد که، یکی از مشخصات جامعه ایمانی این است که، اصلا حق ندارد رابطه دوستانه و صمیمانه با دشمنان خدا ایجاد کند و حتی نباید به این کشورها اعتماد هم کرد.

نکته‌ای که در سوره هود، آیه ی 113 به روشنی بیان شده است. وَ لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِياءَ ثُمَّ لا تُنْصَرُونَ. و به ستمگران تمايل وتكيه نكنيد...

در تفسیر این آیه نیز آمده است: هرگونه تمايل و اعتماد به ستمگران داخلى و خارجى، ممنوع است. هود/113: تفسیر نور.

نباید مقدسات را فدای ارتباط و گفتگوی با دشمنان کرد

در تفسیر نور و در ذیل آیه نخست سوره ممتحنه درباره علت دشمنی کفار این نکته آمده است که، دشمنى كفّار با شما به خاطر ايمان شما به خداست. 

اگر قرار باشد به خاطر ارتباط با این کشورها از مقدسات چشم پوشی شود، این گفتگوها و ارتباطات، هیچ ارزشی ندارد. همچنان که این نکته هم در تفسیر نور آمده است، اگر دوستى و ارتباط با افراد و كشورها به قيمت چشم‌پوشى از مكتب و مقدّسات باشد، بى‌ارزش است. اسرا/73: تفسیر نور.

مسئولین باید به گونه‌ای در برابر ظالمان و کفار، موضع‌گیری کنند که جبهه کفر، کلا از فکر رخنه در کشور اسلامی مایوس شود.

نتیجه تکیه بر ستمگران از منظر قرآن

مسئولان نظام اسلامی حتی نباید به ستمگران تمایل نیز پیدا کنند، که تمایل به ستمگران باعث غربت و تنهایی خواهد شد. همچنان که این مورد هم در کتاب تفسیر نور و در ذیل آیه 113 سوره هود اشاره شده است، نتيجه‌ تكيه بر ستمگران، غربت و تنهايى است. 

در بخش دیگری از تفسیر آیه نخست سوره ممتحنه همچنین درباره نیت نهایی کفار هم صحبت شده است که، كفّار تنها در عقيده مخالف شما نيستند، بلكه كمر به حذف شما بسته‌اند. ممتحنه/1: تفسیر نور.)

شاید کشوری که ستمکاری را پیشه خود کرده است، به‌ظاهر به کمک بیاید و یا در کلام بر این مطلب تاکید کند، اما قطعا هدف آن‌ها کمک کردن به کشور اسلامی نیست. آنها کشور را به بازی می‌گیرند تا کشور به سمت کفر برود و هنگامی دست از این بازی‌ها برمی‌دارند که اسلام را در کشور از بین برده باشند.

تا كفر نورزيد، دشمن از شما راضى نمى‌شود

قرآن کریم به زیبایی این مطلب را روشن می‌کند. خداوند کریم در دومین آیه از سوره ممتحنه می‌فرمایند: إِنْ يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْداءً وَ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ وَ وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ. به این معنی که، اگر بر شما مسلّط شوند، دشمنان (سرسخت) شما خواهند بود و دست و زبانشان را به بدى، به سوى شما خواهند گشود و دوست دارند كه شما (از دين خود دست برداشته و) كفر ورزيد.

برداشتی که از این آیه می‌توان داشت این است که دشمنان به بهانه کمک و دوستی، به کشور نفوذ می‌کنند و سعی می‌کنند کم کم بر آنها مسلط شوند و در نهایت آنها را به سمت بدی خواهند کشاند، و هنگامی خیالشان راحت می‌شود که دین و معنویت از جامعه رخت بر ببندد. گزاره‌ای که در کتاب تفسیر نور نیز بر آن تاکید شده است که، تا كفر نورزيد، دشمن از شما راضى نمى‌شود. (ممتحنه/2: تفسیر نور.)

البته فکر و حیله دشمن فقط محدود به مردم و مسئولان جامعه نیست؛ آن‌ها حتی به بزرگان دین نیز چشم طمع دارند. بنابراین مردم و مسئولان و بزرگان دین، باید بیزاری خودشان را از آنها به صراحت اعلام کنند.

در تفسیر نور در ذیل آیه 104 سوره یونس آمده است که، دشمن حتّى در سران اسلام هم طمع دارد. پس بايد برائت و تسليم‌ناپذيرى خود را به‌صراحت اعلام كنيم.

وظیفه مسئولان در قبال رفتارشان چیست؟

مسئولان باید به گونه‌ای در برابر ظالمان و کفار، موضع‌گیری کنند که جبهه کفر، کلا از فکر رخنه در کشور اسلامی مایوس شود. در تفسیر نور هم چنین چیزی آمده است که، هرگونه سازش، مداهنه و انعطاف با كافران ممنوع است، بايد جبهه‌ كفر را از خود مأيوس سازيم. (یونس/104: تفسیر نور.)

به عبارتی فاصله گرفتن از دشمنان خدا و کمک نخواستن از آن ها، یعنی عمل به دستورات قرآنی. آنان كه در راه و خط خدايند، نبايد از منحرفان كمك بگيرند و بايد استقلال سياسى و اقتصادى خود را حفظ كنند. (کهف/51: تفسیر نور.)

پاسخ قرآن به مسئولانی که دنبال گفتگو و سازش با ظالمان هستند

البته مسئولانی هستند که، با تمام این همه تاکیدات قرآنی در مورد عدم دلبستگی و سازش و تکیه بر کافران و ستمگران و ظالمان، باز هم به فکر گفتگو و سازش هستند؛ و گاهی این کار را به صورت مخفیانه دنبال می‌کنند. اما قرآن به زیبایی جواب آنها را در سوره ممتحنه، آیه 1 داده است.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَ عَدُوَّكُمْ أَوْلِياءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ قَدْ كَفَرُوا بِما جاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَ إِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهاداً فِي سَبِيلِي وَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ أَنَا أَعْلَمُ بِما أَخْفَيْتُمْ وَ ما أَعْلَنْتُمْ وَ مَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ.

به این معنا که، ای کسانی که ایمان آورده‌اید! دشمن من و دشمن خود را دوست نگیرید. شما با آنان طرح دوستی می‌افکنید، درحالی‌که آنان نسبت به حقّی که برای شما آمده است، کفر ورزیده‌اند. (علاوه بر آن‌که) آنان شما و پیامبر را به خاطر ایمان به خدا که پروردگار شما است، (از مکه) اخراج و آواره نموده‌اند. اگر شما برای جهاد در راه من و طلب رضای من (از وطن) بیرون آمده‌اید (با آنان دوستی نکنید). شما مخفیانه دوستی خود را به آنان می‌رسانید درحالی‌که من به آنچه مخفیانه و آنچه آشکارا انجام دهید آگاه‌ترم و هر کس از شما چنین کند، قطعاً از راه راست گم گشته است.

با مراجعه به تفسیر نور، نکته‌ای بسیار ارزشمند، در خصوص این آیه، به دست می‌آید. فکر تأمین منافع از طریق روابط سرّی با دشمنان دین، بیراهه رفتن و حرکتی بی‌فرجام است. (ممتحنه/1: تفسیر نور.)

درنهایت اگر قرار است کشور اسلامی به سمت تعالی و پیشرفت حرکت کند، یکی از راه‌های آن ارتباط با کشورها و دولت‌های مختلف است؛ به جز کشورها و دولت‌های ظالم، ستمگر و کافر که هدفی جز ضربه زدن به دین و کشور را ندارند.

انتهای پیام/4139/پ