همه‌چیز درباره رشته مهندسی برق/ فضای کسب‌وکار فارغ‌التحصیلان برق چگونه است؟
به‌منظور آشنایی بیشتر علاقه‌مندان به ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها در رشته برق، میزگرد مجازی با حضور استادان رشته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز برگزار و به سؤالات خبرنگار خبرگزاری آنا در نی‌ریز پاسخ داده شد.
در این میزگرد با حضور محمدحسین مهربان، کریم سلیمی و محمدهادی عباس‌زاده از اعضای هیئت علمی و استادان رشته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز سعی شد اطلاعات مفیدی برای مخاطبان به‌ویژه جوانان کنکوری که متقاضی ورود به رشته برق دانشگاه هستند، داده شود.
گزارش گفتگوی آنا در میزگرد مجازی با اعضای هیئت علمی و استادان رشته برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز را پی‌می‌گیریم.
آنا: چرا در زمان انتخاب رشته مهندسی برق را انتخاب کردید؟ آیا درک صحیحی از این رشته داشتید؟
مهربان: از ابتدا تقریباً هیچ درک دقیقی از این رشته نداشتم و بیشتر به خاطر محبوبیت این رشته و اینکه برق از بهترین و بالاترین رشته‌های مهندسی بوده، انتخاب کردم.
سلیمی: در دوران دبیرستان برخی از دوستان نزدیک از طریق آشنایان و فامیل خود که سال‌های زیادی در رشته‌های مهندسی و به‌ویژه گرایش‌های برق در داخل و خارج از کشور مشغول به کار بودند، اطلاعات سودمندی درباره مسائل بازار کار رشته‌های مختلف در اختیار ما قرار می‌دادند که تا حد زیادی فضای تحصیل و کار مربوط به این رشته‌ها را برای ما مشخص می‌کرد.
قطعاً درک من در آن موقع به دلیل سن و تجربه کم کامل و بی‌نقص نبود؛ اما انتخاب رشته برق و آن هم گرایش الکترونیک با اطلاعات نسبتاً کافی و کاملاً منطبق بر علاقه بود.
عباس‌زاده: خیر؛ البته تصویر کلی از رشته‌های مهندسی را همه درک می‌کنند. مانند مهندس الکترونیک که نهایتاً با مفهوم مدارهای الکترونیک سر و کار دارد یا مهندس عمران با ساختمان، راه، پل و... . اما من هم مانند بسیاری از داوطلبان کنکور درک کاملی از رشته‌های مهندسی و مسیر پیش‌رو و چالش‌هایی که با آنها مواجه خواهم شد، نداشتم.
بخش مهم ابهامات به طیف درس‌هایی که دانشجوی رشته مهندسی را ممکن است غافلگیر کند، مربوط می‌شود و در چند سال نخست با این سؤال روبه‌رو شود که چرا باید این درس‌ها را بگذراند و کی و با خواندن کدام درس مهندس واقعی می‌شود.
برای بیشتر دانشجویان مهندسی، فضای آموزش و چیدمان درس‌ها با تصویر اولیه که در ذهن داشتند خیلی متفاوت بوده؛ اما واقعیت این است که همه دروس مثل قطعات پازل می‌مانند که وقتی کنار هم قرار می‌گیرند، تصویر اصلی شکل می‌گیرد.
آنا: لطفاً از گرایش‌های مهندسی برق و فرصت‌های شغلی و استخدامی آن بگویید.
مهربان: مهندسی برق شامل گرایش‌های الکترونیک، قدرت، مخابرات، کنترل و مهندسی پزشکی بوده و هر کدام از این گرایش‌ها در مقاطع بالاتر از کارشناسی به زیرشاخه‌های مختلف تقسیم می‌شود؛ به‌عنوان نمونه مهندس برق قدرت شامل سیستم‌های قدرت، ماشین‌های الکتریکی، انرژی‌های نو، الکترونیک قدرت، راه‌آهن برقی (ترن و مترو) است.
سلیمی: امروزه در هر پروژه معمولاً تخصص‌های مختلفی از هر رشته مورد نیاز است. به‌عنوان نمونه در یک پروژه مهندسان برق الکترونیک، مخابرات یا کنترل با مهندسان مکانیک همکاری نزدیک داشته باشند. ممکن است در یک حیطه خاص مهندس برق از مهندس کامپیوتر برنامه‌نویس بهتری باشد و یا به‌عنوان نمونه فارغ‌التحصیل گرایش قدرت طراحی مدارهای الکترونیک را بهتر از مهندس الکترونیک انجام دهد.
این مطالب را گفتم که دانشجویان توجه کنند در نهایت علاقه و تجربه کاری، مهندسی برق می‌تواند تخصص مناسب را برای آنان رقم بزند. به‌طور خاص در حیطه الکترونیک در همه شرکت‌های تولیدی فعال در زمینه الکترونیک، مخابرات، کامپیوتر و در کل در تولید هر محصول شامل حداقل یک برد الکترونیکی چه برای محصولات نظامی و چه غیرنظامی، نیاز به مهندس الکترونیک ماهر و باتجربه وجود دارد.
عباس‌زاده: توضیحات همکاران در مورد سؤال شما کامل بود. فقط من در مورد رشته مخابرات اضافه کنم که شرکت مخابرات ایران و واحدهای مخابراتی صنایع بزرگ متقاضی جذب فارغ‌التحصیلان مهندسی مخابرات هستند.
آنا: با توجه به اینکه در حوزه صنعت هم فعال هستید، فضای کسب‌وکار خصوصی یا تولیدی را برای فارغ‌التحصیل رشته برق چطور ارزیابی می‌کنید؟
سلیمی: به دلیل کم‌توجهی به فضای تولید در سال‌های گذشته، ظرفیت تولید و فضای کسب‌وکار در مهندسی برق (و البته سایر حیطه‌ها) فاصله زیادی با وضعیت مطلوب دارد.این نبود توسعه کافی ضعف بزرگی است و کار را برای ایجاد و توسعه کار تولیدی سخت می‌کند.
این نبود توسعه در صورت بهره‌برداری مناسب می‌تواند نقطه قوت باشد به این صورت که تولیدکننده با رقابت کمتر و در بازار بزرگ‌تری می‌تواند فعالیت کند. با توجه به کلیدی بودن رشته مهندسی برق در همه دنیا و اینکه عمده محصولات تولیدی صنعتی در همه یا بخش‌هایی از چرخه تولید قطعاً با یک یا چند گرایش از رشته برق در ارتباط مستقیم خواهند بود.
فارغ‌التحصیلان رشته برق چه ازنظر کارآفرینی شخصی و چه مشارکت در سایر پروژه‌های صنعتی می‌توانند حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشند؛ البته این مهم تلاش مسئولان برای بهبود فضای کسب‌وکار و رونق تولید را نیز طلب می‌کند.
مهربان: در بازار کار با توجه به رقابت شدید بین کارجویان، افرادی موفق هستند که صلاحیت بالاتری دارند. بدیهی است به‌صرف داشتن مدرک نمی‌توان جذب کار مرتبط با رشته شد و باید در حین تحصیل با بالابردن دانش نظری از تجربیات عملی هم بهره برد.
عباس‌زاده: حتی شرکت ما که یک شرکت بسیار کوچک در مقایسه با صنایع بزرگ به حساب می‌آید برای انتخاب همین چند مهندس با آنها مصاحبه کرده و به همه توانمندی‌ها حتی میزان تسلط به زبان انگلیسی آنها توجه شد؛ بنابراین همه دانشجویان باید مطمئن باشند توانمندی تحصیلی بهتر فرصت‌های بیشتری برای فارغ‌التحصیل جویای کار فراهم خواهد آورد.
به علاوه ممارست، مسئولیت‌پذیری، انضباط و پشتکار و توانایی تحلیل کردن، مهارت‌های غیرمستقیمی است که دانشجوی درس‌خوان کسب می‌کند و می‌تواند از آنها به‌عنوان ابزار کارآمدی در همه زمینه‌های زندگی استفاده کند؛ اما درباره کسب‌وکار هم اگر تعدادی از جوانان مستعد، سرمایه‌های خرد را کنار هم بگذارند، می‌توانند کسب‌وکار موفقی خواه در زمینه رشته خودشان و یا زمینه‌های برآمده از ایده‌های خلاقانه و پرکاربرد راه بیندازند.
اکنون حمایت‌های مادی و معنوی قابل قبولی در این راستا وجود ندارد؛ اما هستند دانشجویانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز که موفقیت‌های خوبی کسب کردند. حتی در زمینه کسب‌وکار غیرمرتبط با رشته، چند نفر از دانشجویان همین اواخر کارگاه پرورش زالو تأسیس کردند که ظاهراً موفق بودند. جالب اینکه این دانشجویان از دانشجویان موفق و زبده برق بوده‌اند.
آنا: به نظر شما یک داوطلب چه باید بکند تا بتواند چشم‌انداز درستی از رشته انتخابی خودش داشته باشد؟ علاقه داوطلب در انتخاب رشته چقدر باید تأثیر داده شود؟ آیا الان به یک داوطلب، رشته مهندسی برق را توصیه می‌کنید؟
سلیمی: یک داوطلب قبل از انتخاب رشته با توجه به اینکه سن و تجربه کافی برای آشنایی با رشته‌های مختلف را ندارد، قطعاً نیازمند مشاوره است که این مشاوره باید از طریق بزرگ‌سالان شاغل یا در حال تحصیل در رشته‌های مختلف انجام شود.
قبل از هر چیز علاقه شخصی (در صورت وجود) در انتخاب رشته مهم است. به‌عنوان نمونه فردی که به درس ریاضی علاقه‌ای ندارد، صحیح نیست رشته‌ای انتخاب کند که نیاز به دانش ریاضی بالا دارد و یا فردی که به کار عملی علاقه دارد، انتخاب رشته علمی کاملاً محض و تئوری انتخاب مناسبی برای او نیست.
در انتخاب مشاور نیز بهتر است مشاوره با چند نفر از افراد موفق و خلاق در حیطه مورد نظر انجام شود تا در نهایت برآیند صحبت این چند نفر درک بهتری از وضعیت رشته ارائه کند.در نهایت جستجو در سایت‌های مناسب مرتبط با هر رشته هم می‌تواند در مراحل اولیه و پیش از مشاوره فضای کلی تحصیل و بازار کار رشته را در اختیار داوطلب قرار دهد.
مهربان: به‌طور مشخص رشته برق، صنعت مادر است و هیچ جامعه‌ای بدون داشتن برق نمی‌تواند لحظه‌ای دوام بیاورد.ضرورت وجود برق در زندگی امروز امری اجتناب‌ناپذیر است. به‌طور نمونه نبود برق باعث قطع سیستم‌های آب‌رسانی منازل، صنایع و کشاورزی، شبکه تلفن، موبایل، شبکه گاز، سیستم‌های هواپیمایی، کشتیرانی و حمل‌ونقل زمینی و همه شریان‌های حیاتی جامعه می‌شود.
همه صنایع و کارخانه‌ها در ایران و جهان با تکیه بر نیروی برق تغذیه و راه‌اندازی می‌شوند و بدون برق مانند جسم بدون روح هستند؛ بنابراین به همین دلیل اهمیت متخصصان، تکنسین‌ها و مهندسان برق در صنایع جلوه می‌کند.در دنیای تکنولوژی امروز، علم برق حرف نخست را می‌زند. پس مهندسی برق را به یک داوطلب رشته مهندسی باانگیزه توصیه می‌کنم.
عباس‌زاده: توصیه می‌کنم ترتیبی اتخاذ شود تا دانش‌آموزان از فضای کاری مرتبط با رشته مورد علاقه خود و فضای‌های دانشگاه بازدید کرده تا درک کامل‌تری پیدا کنند.
آنا: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز را چطور ارزیابی می‌کنید؟ امکانات دانشگاه در چه سطحی است؟ به یک نفر که ساکن نی‌ریز و اطراف نی‌ریز بوده این دانشگاه را توصیه می‌کنید؟
مهربان: دانشگاه آزاد اسلامی استاندارد جهانی دارد و مدرک آن قابل ترجمه و ارائه به سراسر ایران و جهان بوده و به‌عنوان یک دانشگاه با رنکینگ یا درجه خوب شناخته‌شده در دنیا مطرح است.
از پارامترهای اصلی دانشگاه می‌توان به سطح علمی استادان هیئت علمی، آزمایشگاه‌های استاندارد، کتابخانه‌ها، سایت‌های اینترنتی و فعالیت‌های پژوهشی نظیر چاپ مقالات و کتاب‌ها و ثبت اختراعات اشاره کرد.
با توجه به هزینه‌های زیاد زندگی دانشجویی دور از خانه، تحصیل برای دانشجوی نی‌ریزی و اطراف آن، انتخاب نزدیک‌ترین دانشگاه (البته با در نظر گرفتن استانداردهای اصلی دانشگاه) بسیار منطقی است.
بخش برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز با داشتن سه هیئت علمی تمام‌وقت با سوابق درخشان علمی و پژوهشی و سایت آزمایشگاهی مجهز و پیشرفته شامل آزمایشگاه‌های ماشین‌های الکتریکی، الکترونیک، دیجیتال، مخابرات و کنترل صنعتی است.
از دیگر تجهیزات آزمایشگاهی بخش برق، سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر بوده که شامل شبیه‌سازی انرژی خورشیدی، بادی و سلول سوختی است و دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز نخستین دانشگاه ایرانی بود که این سیستم آزمایشگاهی را از شرکت معتبر کره‌ای تهیه و راه‌اندازی کرد.
سلیمی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز میان دانشگاه‌های آزاد استان فارس امکانات مناسبی چه ازنظر فضای آموزشی و چه ازنظر امکانات کارگاهی و آزمایشگاهی دارد.
مسلماً این امکانات در حد دانشگاهی چون دانشگاه تهران نیست؛ اما میان دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان رتبه مناسبی دارد. مهم‌ترین مزیت تحصیل در این واحد دانشگاهی برای افراد ساکن نی‌ریز یا اطراف آن نزدیکی فاصله و در نتیجه کاهش رفت‌وآمد و هزینه تحصیل است.
وجود شرکت‌های صنعتی در نی‌ریز (سیمان، فولاد و...) که امکان آشنایی با فضای صنعتی در حین تحصیل (از طریق کارآموزی، بازدید و...) و یا اشتغال و تحصیل همزمان را فراهم می‌کند.
عباس‌زاده: از میان دانشجویان گذشته دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز کسانی را سراغ داریم که تا مقطع دکتری تحصیلاتشان را ادامه دادند و الان مشغول به تدریس هستند. همین‌طور کسانی را سراغ دارم که جذب بازار کار شدند و موقعیت کاری آنان تا پست‌های مدیریتی ارتقا پیدا کرده است.
سال‌های اخیر که تحصیلات تکمیلی رشته برق راه‌اندازی شده میان دانشجویان مقطع فوق‌لیسانس هم پذیرای مدیرانی از شرکت مخابرات و یا ادارات توزیع برق و برق منطقه بوده‌ایم.
آنا: بعد از تحصیل چه فعالیت‌های کاری داشتید؟ از چه زمانی کار تدریس را آغاز کردید؟ و اکنون علاوه بر تدریس آیا فعالیت‌های صنعتی هم دارید؟
مهربان: از سال ۷۹ با فارغ‌التحصیلی در دوره کارشناسی، کار صنعتی را با راه‌اندازی شرکت پیمانکاری در زمینه برق صنعتی، تأسیسات برق، راه‌اندازی- تعمیرات و نگهداری سیستم‌های مخابراتی آغاز کردم.
سال ۸۲ در زمان دوره دانشجویی کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز به تدریس پرداختم و سال ۸۷ عضو هیئت علمی گروه برق این واحد دانشگاهی شدم. سال ۸۵ به عضویت سازمان نظام‌مهندسی ساختمان در رشته تأسیسات برقی درآمدم (طراحی، نظارت و اجرا) و تاکنون مشغول به کار در این حرفه هستم.
فعالیت‌های صنعتی و حرفهای در کنار ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و تدریس به‌طور مداوم ادامه داده‌ام. از فعالیت‌های پژوهشی این‌جانب ثبت سه اختراع کشوری، چاپ پنج کتاب، چاپ 14 مقاله در مجلات معتبر و ISI، شرکت و انتشار بیش از 80 مقاله در کنفرانس‌های ملی- بین‌المللی، برگزاری سه همایش ملی در دانشگاه‌های آزاد اسلامی واحد نی‌ریز سال 1390، سروستان 1392 و علوم تحقیقات تهران 1397 است.
سلیمی: فعالیت کاری بنده در ارتباط با پروژه‌های صنعتی برق و الکترونیک و مخابرات از سال‌های اولیه دانشجویی در مقطع کارشناسی ارشد با کار به‌صورت پاره‌وقت در شرکت‌های مرتبط با این حوزه آغاز شد. پس از پایان مقطع کارشناسی ارشد و از سال 83 در ابتدا به‌عنوان گذراندن طرح سربازی هیئت علمی وارد دانشگاه و مشغول تدریس شدم و از آن زمان تاکنون در خدمت دانشجویان هستم.
از زمان آغاز تدریس تاکنون ارتباط خود را با صنعت حفظ کرده‌ام؛ زیرا عقیده دارم ارتباط با محیط صنعت به استاد در تدریس و راهنمایی دانشجویان برای مهارت‌آموزی کمک زیادی می‌کند. عمده فعالیت من پروژه‌های حیطه الکترونیک و مخابرات شامل برنامه‌نویسی ریزپردازنده‌ها و طراحی مدارات الکترونیک و الگوریتم‌های پردازشی لازم برای هر پروژه است.
عباس‌زاده: در زمان تحصیل تقریباً هیچ فعالیت کاری نداشتم. بعد از اخذ فوق‌لیسانس و از سال 80 به‌عنوان خدمت سربازی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نی‌ریز مشغول شدم. از آن سال تا حالا در خدمت این واحد دانشگاهی هستم و البته چند سال بعد از خدمت سربازی به‌موازات تدریس در دانشگاه مشغول به تحصیل در مقطع دکتری مخابرات شدم.
ارتباط من با صنعت از همان سال 80 با انجام کار پاره‌وقت در کارخانه‌ها مخابراتی ایران و بعد از آن در صنایع مخابرات راه دور شکل گرفت. بر پایه این تجربه و از سال 86 به‌اتفاق چند نفر از دوستان شرکت مهندسی در زمینه مخابرات تأسیس کردیم و اکنون 10 نفر به‌طور مستقیم و چند نفری غیرمستقیم در این شرکت مشغول به کار هستند.
گفتگو: مهدی جلالیان
انتهای پیام/4121/4062/
انتهای پیام/