۱۷ راهکار برای تقویت انجمنهای علمی/ لزوم استفاده از دانشجویان توانمند و خوش فکر برای غلبه بر مشکلات انجمنهای علمی
به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشگاهی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، تولید علم یکی از مسائل مهم و راهبردی برای کشور محسوب می‌شود که عصاره آن می‌تواند از دلِ دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی بیرون بیاید؛ انجمنهای علمی دانشجویی از جمله تشکل‌هایی هستند که می‌توانند به طور جدی به موضوع تولید علم وارد شوند و فعالیت آن‌ها کمتر رسانه‌ای می‌شود.
اهمیت دادن به نقش دانشجویان در توسعه علم و فناوری کشور و توجه کافی نکردن نهادهای متولی در پرداخت سطحی به ترویج و توسعه علم در جایگاه حقیقی آن، خبرگزاری آنا را بر آن داشت تا در راستای سیاست ذاتی خود در سلسله گفتگوهایی پای صحبت رؤسای دانشگاه‌ها، اساتید، نخبگان و دانشجویان عضو انجمنهای علمی بنشیند و با ارائه راهکارهایی به مسائل و چالش‌های این انجمن‌ها بپردازد.
در این گفتگو میزبان محمدعلی فردوسی‌زاده، کارشناس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و دانشجوی مقطع دکتری مهندسی مکانیک هستیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
آنا: انجمنهای علمی چگونه می‌توانند به تولید علم کمک کنند؟
فردوسی‌زاده: یکی از راهکارهای تولید علم توسط دانشگاهیان تاسیس و فعالیت انجمنهای علمی است. بدین ترتیب که انجمنهای علمی وظیفه دارند به دغدغه‌های علمی نخبگانی که متعلق به حوزه علمی خاص هستند، پاسخ دهند. به طور مثال چنانچه تعدادی از دانشمندان فلسفه یا جامعه‌شناسی که دغدغه فکری آن‌ها فلسفه یا جامعه‌شناسی است.
صرف نظر از فعالیت‌های علمی‌ای که در یک حوزه علمی یا دانشگاهی به طور خاص انجام می‌دهند و با رویکرد فلسفی یا جامعه‌شناختی به این علوم و گسترش آن پایبند هستند، آن علم و فعالیت‌های علمی در دستور کار یک انجمن می‌شود.
در واقع علاوه بر اینکه هر یک از افراد، تحقیقات خود را انجام می‌دهند، یک محیط جمعی فراهم می‌شود که دغدغه آن‌ها موضوع علم است و چنین انجمن‌هایی، علاوه بر تبادل افکار و آرا، نشاط علمی را به همراه می‌آورند و موجب طرح مسائل جدید و جدی اصحاب آن علم می‌شوند.
انجمنهای علمی در فرآیند توسعه کشور نقش مهمی دارند
آنا: نقش انجمنهای علمی دانشجویی در پیشرفت علمی کشور چیست؟
فردوسی‌زاده: دانشگاه‌ها به دنبال ارتقای دانش و مهارت خود هستند و این امر از سمت انجمنهای علمی امکان‌پذیرتر است چرا که اعضای انجمنهای علمی دانشجویی از نظر تحصیلی معمولا از سایر دانشجویان دانشگاه برتر بوده و در فرآیند توسعه کشور نقش مهمی دارند.
در کشورهای پیشرفته انجمنهای علمی یک نوع سازمان شناخته شده است که به صورت جدی روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود چرا که یکی از مهم‌ترین کانون‌های علمی و تأثیرگذار بر تولید علم و روند فعالیت‌های علمی محسوب می‌شوند.
به نظر می‌رسد مبنای حمایت از انجمن‌ها در صورتی که منجر به گسترش فعالیت‌های علمی شود، آن است که ضرورتاً باید در محیطی ایجاد شود که تبادل و ارتباطات علمی در آنجا گسترده باشد، چرا که فرایند تولید علم نیازمند بستر مناسب و فعال علمی است و این بستر، زمانی مهیا می‌شود که در آن محیط علمی، دانشمندان، اهل علم و کسانی که فعالیت علمی می‌کنند، به نحو فعال و گسترده‌ای ارتباطات و تعاملات علمی برقرار کنند.
اساساً برای گسترش علم و پرسش‌هایی که منجر به پاسخ‌ها و پیشرفت‌های علمی می‌شود، تجمع‌ها و ارتباطات علمی ضروری است.
از همین روست که ما شاهد هستیم در کشورهای پیشرفته بیشترین تلاش برای گسترش تولید علم معطوف بر ایجاد این ارتباطات در قالب‌های مختلف است.
در کشور ما نیز این ارتباطات تا حدودی در محیط‌های دانشگاهی شکل گرفته است اما در یک محیط بسته صورت می‌گیرد، به این معنی که این ارتباط، بیشتر میان اساتید و دانشجویان است که در فعالیت‌های علمی شرکت می‌کنند و متاسفانه بیشتر جنبه آموزش دارد.
اما حوزه فعالیت انجمن‌ها فراتر از این است، به‌گونه‌ای که افراد مختلفی که ممکن است زمینه‌های فعالیت علمی آنان در موضوع‌های خاص باشد، می‌توانند در یک محفل علمی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و تبادل اطلاعات کنند و از نوع فعالیت علمی یکدگر آگاه شوند و فعالیت‌شان را در یک محیط کاملاً علمی نقدپذیر با نگاه کلان‌تر رصد کنند و در نهایت موجب پیشرفت کشور شوند.
آنا: رویکرد وزارت علوم را در خصوص حمایت از انجمنهای علمی دانشجویی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فردوسی‌زاده: در سال‌های اخیر، برای تقویت انجمنهای علمی تلاش‌های مثبتی در سطح کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صورت گرفته است که نمونه بارز آن برگزاری جشنواره‌های مختلف در سطح دانشگاه و بین دانشگاه‌هاست که موجب شده است تا از سویی، فرصتی مناسب برای فعالیت‌های علمی دانشجویی فراهم شود و از سوی دیگر نیز زمینه را برای رقابت سالم میان انجمنهای علمی مهیا کند.
لزوم استفاده از دانشجویان توانمند و خوش فکر برای غلبه بر مشکلات انجمنهای علمی
آنا: آسیب‌ها و چالش‌های انجمنهای علمی دانشجویی چیست؟
فردوسی‌زاده: یکی از مهم‌ترین چالش‌های حال حاضر فعالیت‌های انجمن علمی دانشجویی دستیابی به بودجه و مسائل مالی است که همواره چالشزا هستند. البته این موضوع مسئله جدیدی نیست، مشکلات مالی همواره وجود داشته و خواهند داشت.
اما می‌توان با برنامه‌ریزی، با استفاده از خوش‌فکری دانشجویان توانمند و خوش‌فکر، به مسائل مالی نیز فائق آمد.
۱۷ راهکار برای تقویت انجمنهای علمی
آنا: چه راهکارهایی برای تقویت انجمنهای علمی در دانشگاه‌ها وجود دارد؟
فردوسی‌زاده: برای تقویت و موفقیت در فعالیت‌های انجمنهای علمی سه دسته راهکار می‌توان ارائه داد. مخاطب این سه دسته از راهکارها می‌توانند دانشجویان، اعضای رسمی انجمن و مشاوران انجمنهای علمی باشند.
الف) راهکارهایی برای دانشجویان
۱) با دوستان در انجمنهای علمی همگام شوید. اگر نمی‌توانید مستقیم به آن‌ها یاری برسانید، آن‌ها را در انجام کارهایشان تشویق کنید. گاهی یک حمایت زبانی، می‌تواند زمینه‌ساز انجام کارهای بزرگ‌تری شود.
۲) مشارکت شما در انجام برنامه‌های انجمن، دوستان را دلگرم می‌کند تا برنامه‌های بعدی انجمن را جدی‌تر و با دلگرمی بیشتری دنبال کنند.
۳) از برنامه‌های دوستان در انجمن باخبر شوید. به‌عنوان یک اطلاع‌رسان، در اطلاع‌رسانی فعالیت‌های انجمن با آن‌ها همکاری کنید. در وبلاگ یا وب‌سایت خود یا در وب‌سایت‌های مرتبط، برنامه‌های جاری و آینده انجمن علمی را به طوری مناسب اطلاع‌رسانی کنید.
۴) اگر مسئولیتی می‌پذیرید، حتماً آن را بهترین شکل ممکن انجام دهید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا از سرآمدان جامعه باشید.
۵) اگر دانشجوی تازه‌کار رشته هستید، سعی کنید از همان ابتدا با انجمن علمی رشته و اعضای فعال آن آشنا شوید. در این کار، علاوه بر اینکه با دوستان جدید هم‌رشته‌ای خود که از فعالترین و باانگیزه‌ترین دانشجویان هستند، آشنا می‌شوید، این آشنایی به شما کمک می‌کند که آرام‌آرام با فرآیندها و رویه‌های رایج در فعالیت‌های انجمنی هم آشنا شوید.
ب) راهکارهایی برای اعضای رسمی انجمن
۱) از همکاری همه افراد بهره گیرید و از یاری اعضای هیئت علمی استفاده کنید.
۲) به یاد داشته باشید افرادی که به انجمن می‌پیوندند، معمولاً بدون چشمداشت مادی با شما همکاری می‌کنند. اصولاً، فعالیت در انجمنهای علمی نه تنها با پرداخت مبلغ مختصری برای همکاری همراه است، گاهی وقت‌ها، افراد هزینه‌هایی هرچند ناچیز را نیز متقبل می‌شوند که به چشم نمی‌آید، اما می‌تواند مفید، مهم و موثر باشد.
۳) اختلاف سلیقه و نظر همواره وجود داشته، دارد و خواهد داشت. فعالیت‌های انجمنی، تمرین مکانی نیز برای انعطاف‌پذیری است. حتی در صورتی که به طور کامل با افراد مخالف هستید، به عقاید افراد توجه کنید و به آن‌ها احترام بگذارید.
۴) اختلاف نظرهای سطحی مطرح‌شده در محیط خوابگاه، کلاس درس و دانشکده را وارد فضای انجمن علمی نکنید و از این اختلاف نظرها برای تقویت بنیان‌های فکری خود استفاده کنید.
۵) دبیر انجمن یکی از دوستان شماست با همان مشکلات، دلمشغولیها، درس‌ها و اضطرابهایی که شما در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود دارید. سعی کنید در کنار او قرار گیرید نه در مقابل او.
۶) نتیجه و برونداد انجمن هرچه باشد، حاصل فعالیت همه اعضای انجمن است. بنابراین سعی کنید در هر سطح و مسئولیتی که فعالیت می‌کنید، کارآمد و مفید باشید.
ج) راهکارهایی برای اعضای هیئت علمی انجمن
۱) حمایت از دانشجویان عضو انجمن، موجب افزایش انگیزه آنان در ادامه مسیر پیشرفت برنامه‌های انجمن علمی خواهد شد.
۲) برگزاری جلسات منظم با حضور اعضای اصلی انجمن، زمینه جدیت در کارها را برای آنان فراهم خواهد کرد.
۳) اخذ گزارش‌های شفاهی یا کتبی هفتگی یا دو هفته یک‌بارِ اعضای انجمن، مسئولیت‌پذیری آنان را در قبال وظایفی که برعهده گرفته‌اند بیشتر خواهد کرد.
۴) صبر و حوصله، اساس لازم برای کار با دانشجویان است. یادمان باشد که برخی از این دانشجویان، اولین فعالیت‌های اجتماعی خود را در انجمن تمرین می‌کنند. به همین دلیل احتمال خطا و اشتباه همواره وجود دارد.
۵) ایدهها و راهنماییهای دلسوزانه مشاوره‌ای، انگیزه و دلگرمی لازم را برای فعالیت‌های انجمنی در دانشجویان تقویت خواهد کرد.
۶) در آغاز ورود دانشجویان تازه‌کار، سعی کنید آن‌ها را با انجمن علمی آشنا کرده و به عضویت و فعالیت در انجمن تشویق و ترغیب کنید.
آنا: برای اینکه انجمنهای علمی فارغ از برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای آموزشی به تولید علم و حل مسائل کشور روی بیاورند چه کاری باید انجام دهند؟
فردوسی‌زاده: با برگزاری دوره‌ها، بازدیدها و بسیاری از فعالیت‌های دیگر جهت کسب علم و تجربه مورد نیاز برای دانشجویان، کمکی در خصوص نبوغ استعدادهای دانشجویان می‌توان ارائه کرد تا نتیجه آن در آینده‌ای نه چندان دور با ارائه طرح‌ها و برنامه‌های کاربردی دیده شده و در راستای تولید علم و توسعه آن قدمی برداشته شود.
حضور ۵۰ انجمن علمی دانشجویی در واحد علوم و تحقیقات
آنا: درباره انجمنهای علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات توضیح دهید.
فردوسی‌زاده: انجمنهای علمی واحد علوم و تحقیقات مشتمل بر ۵۰ انجمن دارای مجوز در رشته‌های گوناگون علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی، مدیریت و علوم کشاورزی است که از اهم فعالیت‌های آن‌ها می‌توان به برگزاری کارگاه‌های آموزشی گوناگون مورد نیاز دانشجویان، دوره‌های کاربردی نرم‌افزارهای مرتبط با هر رشته، بازدیدهای صنعتی از سازمان‌ها و کارخانجات صنعتی و بازدیدهای فرهنگی برای تعامل دانشجویان با شخصیت‌های فرهنگی و... اشاره کرد.
انتهای پیام/۴۱۱۸/
انتهای پیام/