عوامل مهم در تغذیه مادران باردار چیست؟

مجید حسن قمی در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در مورد تغذیه مادران در دوران بارداری اظهار کرد: بی‌شک يكی از بزرگترين آرزوهای تمامی خانواده‌ها، داشتن نوزادی سالم است، به همین دلیل همه ‌مادران سعی می‌کنند تا همه عوامل مؤثر در یک دوره بارداری اثر بخش را مورد بررسی قرار دهند و در حد امکان از عللی که ممکن است برای مادر یا جنین زيان بار باشد دوری نمایند.

وی افزود: در این دوران تغييرات زيادی در بدن مادر به وجود می‌آيد و عوامل زيادی در طی این روند موثر خواهند بود؛ شاید به جرأت بتوان گفت که مهم‌ترين و اصلی‌ترين نكته، نحوه تغذيه مادر باردار است؛ زيرا رشد و نمو جنين رابطه تنگاتنگی با تغذيه مادر دارد و در واقع تأمين نيازهای جنین از طریق بند ناف و دريافت مواد مغذی توسط مادر انجام می‌گیرد.

نائب رئیس انجمن تغذیه ایران بیان کرد: تنها راه برآورده شدن نيازهای جنین مانند انرژی، ویتامین‌ها و املاح، پروتئین و خلاصه هر آنچه مورد نیاز می‌باشد، بند ناف یا جفت است.

وی افزود: جالب است بدانید که یک تئوری بیان می‌کند که زمان زایمان هنگامی است که بند ناف به دلیل بزرگ شدن جنین نمی‌تواند مواد مورد نیاز آن را تأمین کند. علاوه بر این تغييرات فيزيولوژيک خاص اين دوران نيز بايد مد نظر قرار گیرد چرا كه سوخت و ساز بدن و حتی نياز به همه درشت مغذی‌های(کربوهیدرات، چربی، پروتئین) و ریز مغذی‌ها (ویتامین های و املاح) در اين مدت تغيير خواهد یافت. مثلاً نیاز به پروتئین، انرژی و بسیاری از ویتامین ها مانند اسید فولیک، تغییر خواهد یافت و کمبود هر یک از این موارد می تواند گاهی اثرات جبران ناپذیری بر سلامت جنین و مادر داشته باشد.

قمی تصریح کرد: توجه به اين تغييرات وتبعیت از یک رژیم غذایی مناسب در اين دوران ضروری به نظر مي رسد، در این دوران جنینی که در هفته هشتم بارداری حدود یک گرم وزن داردبه حدود 3 کیلوگرم در هفته 40 بارداری می رسد و از هفته سوم جنینی حدود 250 هزار سلول مغزی شروع  در هر دقیقه شروع به تکثیر می کنند، به همین خاطر اقداماتی که منجر به آمادگی مادر برای بارداری می شوند بایستی از حدود 3 ماه قبل از بارداری انجام شود و مد نظر قرار گیرد، در این زمان یک تیم درمانی از پزشک متخصص زنان گرفته تا یک متخصص تغذیه و در مواردی یک روانشناس قرار است مراقب تمام اتفاقاتی باشند که در نهایت باید به تولد یک فرزند سالم، و یک مادر شاد و آگاه نسبت به وضعیت این دوران منجر شود.

قمی ادامه داد: بسیاری از خانواده ها فکر می‌کنند نباید هیچ محدودیتی در خوردن برای مادر باردار قائل شد و اینکار سبب رشد کم یا اختلالات رشد و نموی در جنین خواهد شد. در صورتی که در سه ماه اول انرژی مورد نیاز مادر به طور متوسط فقط حدود 300 کالری در روز بیشتر می شود.

وی با اشاره به این مطلب که اضافه وزن در دوران بارداری اجتناب‌ناپذیر است، عنوان کرد: تغيير وزن در دوران بارداری می‌تواند از حدود 5 تا 18 کیلو بسته به وزن مادر قبل از بارداری طبیعی تغییر کند و مقادیری در حد پایین تر یا بالاتر از این مقدار می تواند با مشکلاتی مانند فشار خون بارداری (ابتلا به اکلامپسی یا پره اکلامپسی)، دیابت و دیابت بارداری(احتمال آسیب های مادرزادی قلبی و بروز مشکل در سیستم اعصاب مرکزی، مرده زایی، زایمان زودرس(در مادرانی که قبل از بارداری چاق هستند) و مواردی مانند آسیب به ستون فقرات و مفاصل مادر باردار همراه باشد.

جدول مقادیر مجاز اضافه وزن در مادران باردار بر اساس نمایه توده بدنی:

میزان اضافه وزن در بارداری های دو قلو نیز به شکل زیر است.

در ادامه به برخی از نکات مهم در خصوص دوران بارداری پرداخته خواهد شد:

بخش‌های مرتبط با اضافه وزن در بارداری

  وزن کودک: 3.6 کیلوگرم

  جفت: 0.9 تا 1.3 کیلوگرم

مایع آمنیوتیک: 0.9 تا 1.3 کیلوگرم

  بافت سینه: 0.9 تا 1.3 کیلوگرم

  خون: 1.8 کیلو گرم

  چربی ذخیره شده برای زایمان و شیردهی: 2.2 تا 4 کیلو گرم

  رحم: 0.9 تا 2.2 کیلوگرم

عوامل خطر پیش از شروع بارداری:

1. سن کمتر از 18 سال و بالاتر از 35 سال مادر


2. افسردگی و مشکات خلقی و عصبی (ناسازگاری با شوهر و خانواده شوهر)


3. مشکلات اقتصادی و عدم وجود حمایت های لازم از طرف خانواده و سیستم های متولی بهداشت و درمان


4. خرافه گرایی(تخم مرغ سبب زشت شدن نوزاد می شود عناب سبب باهوش شدن) و برتری دادن به جنسیت جنین  بجای توجه به سلامت بارداری و تولد نوزاد سالم همراه با حفظ مادر


5. استعمال دخانیات و مصرف الکل


6. کم وزنی و سوئ تغذیه قبل از ورود به دوران بارداری


7. سابقه بارداری های متعدد و پشت سر هم(رعایت فاصله گذاری هر سه سال)


8. سابقه اختلات دستگاه تناسلی، بیماری های زمینه ای(مانند فنیل کتونوری که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع سبب تولد نوزاد میکروسفال و عقب افتادگی ذهنی می گردد) و بیماری هایی که در آنها بارداری مجاز نیست مانند ابتلا به برخی از سرطان ها و دارو درمانی به خاطر بیماری


9. کمبود ریز مغذی‌هایی مانند اسید فولیک( که بهتر از ماه قبل از بارداری مصرف در حد 400 میکروگرم مصرف شود و در دوران بارداری به حدود 600 میکروگرم در روز برسد و حداقل تا پابان هفته 16 بارداری ادامه یابد)


10. تبعیت از رژیم های غیراصولی و نامتعارف که منجر به تخلیه منابع ذخیره بدن شده اند

عوامل خطر در دوران بارداری:

1. وزن گیری نامناسب منجر به کم وزنی یا اضافه وزن نامتعارف


2. کم خونی های متوسط و شدید و ابتلا به بیماری مانند تالاسمی


3. مشکلات اقتصادی و معیشتی


4. بارداری دو قلو یا چند قلو

راه‌های افزایش وزن متعادل در دوران بارداری

1) رعایت تنوع، تناسب و تعادل در مصرف غذاها

2) ورزش و فعالیت بدنی

3) پرهیز از مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی

4) مصرف میان وعده‌های سالم مانند میوه

5) پرهیز از مصرف شیرینی‌جات و تنقلات پر کالری مانند چیپس و پفک

6) مصرف کافی آب و مایعات

7) پرهیز از تنش های عصبی

8) عدم توجه به دوستی های بی دلیل اقوام و آشنایان در خصوص مصرف همه چیز بدون محدویت

9) افزایش تعداد وعده ها ولی در حجم کم

10) افزایش مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند سبزیجات

11) مصرف پروتئین در حد کفایت

نبایدهای دوران بارداری:

1. خواب و استراحت کافی


2. ورزش منظم


3. عدم مصرف دخانیات مانند سیگار و قلیان


4. عدم مصرف غذاهای خام و نیم پز


5. عدم مصرف غذاهای فرآوری شده و رستورانی در حد امکان


6. پرهیز از مصرف لبنیات غیر پاستوریزه


7. پرهیز از مصرف زیاد محصولات حاوی کافئین


8. با حیواناتی مانند گربه تماس نداشته باشید


9. در سه ماه اول بارداری از سونا رفتن و نشستن در وان داغ اجتناب کنید


10. به توصیه های افراد غیر متخصص گوش نکنید


11. از مصرف خودسرانه دارو اجتناب کنید


12. از تزریق ژل و بوتاکس اجتناب کنید.


13. از کفش مناسب استفاده کنید


14.  بخصوص در سه ماهه اول بارداری از ورزش های کششی و بارفیکس اجتناب کنید


15. پرهیز از مصرف الکل


16. پرهیز از ورزش های پر خطر انفرادی مانند اسب سواری


17. بلند کردن وزنه های سنگین به خصوص در سه ماه اول بارداری 

انتهای پیام/4148