اوتیسم؛ گفتاردرمانی و کاردرمانی کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، اختلال طیف اوتیسم اختلالی است که بر نحوه رفتار فرد، نحوه تعامل او با دیگران و برخورد اجتماعی اش تاثیر می‌گذارد. در حال حاضر اوتیسم به عنوان یک بیماری با طیف گسترده ‌ای از علائم و نشانه‌ها و شدت بروز آنها، درمان می‌شود. از روش‌های مختلفی برای بهبود عملکرد اجتماعی کودکان، بهبود مهارت یادگیری و افزایش کیفیت زندگی آنها استفاده می‌شود. به خاطر داشته باشید که اوتیسم یک اختلال با طیف گسترده است و برخی از افراد نیازی به درمان ندارند اما برخی دیگر به روش‌های درمانی مداخله گرایانه مانند کاردرمانی و گفتار درمانی نیاز خواهند داشت.

اختلال طیف اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم شامل یک مجموعه از علایم و نشانه‌های رفتاری است که دو ویژگی مهم آن به شرح زیر می‌باشد:

• ناتوانی در تعامل و برقراری ارتباط اجتماعی


• انجام دادن فعالیت‌ها، رفتارها و کارهای تکراری

از اوتیسم تحت عنوان اختلال طیف اوتیسم یاد می‌‌شود زیرا علائم و نشانه‌های آن در همه کودکان یکسان نیست و هر کودک علائم متفاوتی را خواهد داشت. علائم این اختلال به صورت خفیف تا شدید بروز می‌‌کند و با بزرگ شدن کودک احتمال تغییر کردن آنها وجود دارد. هیچ یک از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شبیه یکدیگر نیستند به همین دلیل تشخیص اوتیسم و یافتن بهترین روش‌های درمانی بسیار دشوار است.

کاردرمانی در کودکان مبتلا به اوتیسم

تعداد زیادی از کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم هستند و این اختلال بر جنبه‌های مختلف زندگی کودک از قبیل مهارت‌های آموزشی و فرایند پردازش اطلاعات حسی تاثیر می‌گذارد. این اختلال می‌تواند باعث بروز مشکلات رفتاری، کاهش اعتماد به نفس فرد و از بین رفتن اشتیاق او برای یادگیری شود.

بروز مشکلات رفتاری در می‌ان کودکان مبتلا به اوتیسم شایع است زیرا این کودکان هنگامی ‌که تلاش می‌‌کنند به پردازش اطلاعات مهم مورد نیاز از معلمین یا دوستان خود بپردازند قادر به نادیده گرفتن اطلاعات حسی غیر مرتبط از قبیل تصاویر یا صداهای تصادفی نیستند. تصور بر این است که کاردرمانی به این گروه از کودکان کمک می‌کند بتوانند اطلاعات را پردازش کنند و به این ترتیب در مدرسه و جامعه عملکرد بهتری داشته باشند.

اهمیت درمان فردی در کودکان مبتلا به اوتیسم

متخصص کاردرمانی کودکان به طراحی یک برنامه مناسب با توجه به نیازها و توانایی‌های کودکان در حوزه‌های مختلف عاطفی و جسمانی، اجتماعی، شناختی و حسی می‌پردازد. او به طور مجزا با هر یک از کودکان کار می‌‌کند تا به بهبود توانایی آنها برای پردازش اطلاعات حسی بپردازد و به آنها کمک می‌کند تا آرامش خود را حفظ کنند.

دو گروه از درمانگران به تحقیق و بررسی پرداختند و متوجه شدند فعالیت‌های حسی به این گروه از کودکان کمک بسیار زیادی می‌کنند. فعالیت حسی یک طرح برنامه ریزی شده است که شامل فعالیت‌های روزمره کودک می‌باشد و به او برای داشتن فعالیت حسی مناسب کمک خواهد کرد. این روش باعث می‌‌شود از میزان حواس پرتی کودکان مبتلا به اوتیسم کاسته شود و اشتیاق آنها برای یادگیری بهتر افزایش پیدا کند در نتیجه کمتر دچار حواس پرتی خواهند شد. فعالیت‌های حسی با هدف آماده کردن کودک برای یادگیری بهتر طراحی شده‌اند. در این گروه از کودکان برنامه شروع روز شامل موارد زیر است:

• تغییر دادن برنامه‌هایی که باعث حواس پرتی می‌‌شوند به منظور تحریک سیستم عصبی


• سازماندهی کردن برخی فعالیت‌ها از قبیل تعادل یا وادار کردن مغز برای هماهنگی بهتر با بدن


• استفاده از فعالیت‌های مخصوص آرام سازی بدن، افزایش هوشیاری کودک از موقعیت فیزیکی خود برای استفاده بهتر از اطلاعات حسی

کاردرمانی یک ابزار کلیدی به منظور بهبود مهارت‌های پردازش اطلاعات در کودکان مبتلا به اوتیسم است که باعث بهبود توانایی عملکردی آن‌ها و حضور فعال در عرصه اجتماعی خواهد شد. هنگامی ‌که این گروه از کودکان بتوانند بدون ترس از ناتوانی عملکردی و یادگیری خود در جامعه حضور داشته باشند اعتماد به نفس آنها برای یادگیری بهتر و مستقل شدن در روابط و تعاملات اجتماعی افزایش خواهد یافت. به این ترتیب کودک به شرایط ایده ‌آل دست پیدا خواهد کرد.

گفتار درمانی در کودکان مبتلا به اوتیسم

گفتار درمانی شامل بررسی و رفع چالش‌های زبانی و ارتباطی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم است و باعث می‌شود مهارت برقراری ارتباط اجتماعی، مهارت کلامی و مهارت غیر کلامی آنها بهبود پیدا کند. به طور کلی هدف از انجام گفتار درمانی است که کودک بتواند به کمک روش‌های کاربردی و سودمند به برقراری ارتباط بپردازد.

چالش‌های ارتباطی و کلامی در افراد مختلف متفاوت است و برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اصلاً قادر به صحبت کردن نیستند. برخی دیگر از آنها دوست دارند صحبت کنند اما برای شروع مکالمه یا درک زبان بدن و حالات صورت دیگران در هنگام صحبت کردن دچار مشکل هستند.

برنامه گفتار درمانی با ارزیابی کودک از لحاظ چالش‌ها و توانایی‌های ارتباطی او توسط متخصص گفتار درمانی شروع می‌شود. متخصص فیزیوتراپی برای شروع ارزیابی کودک ابتدا هدف از درمان او را مشخص خواهد کرد. برخی از اهدافی که متخصص گفتار درمانی دنبال می‌کند عبارت است از بهبود توانایی صحبت کردن کودک، بهبود مهارت‌های غیر کلامی از قبیل حالات صورت و زبان بدن و یادگیری برقراری ارتباط با استفاده از روش‌های جایگزین مانند تصاویر یا فناوری.

برخی از مهارت‌هایی که در گفتار درمانی پوشش داده می‌شود به شرح زیر می‌باشد:

• تقویت عضلات دهان فک و گردن


• تولید بهتر صداها


• مطابقت بهتر عواطف و احساسات با حالات صورت


• آشنایی با زبان بدن


• پاسخ دادن به سوالات دیگران


• مطابقت دادن تصاویر با معانی آنها استفاده از نرم‌افزارهای کلامی برای تولید بهتر کلمات


• داشتن تن صدای مناسب

مهارت‌های اجتماعی

گفتار درمانی به آن دسته از افرادی که قصد دارند به بهبود مهارت‌های مرتبط با ارتباطات اجتماعی خود بپردازند کمک بسیار زیادی خواهد کرد. متخصص گفتار درمانی علاوه بر درمان فردی، جلسات درمان گروهی را نیز توصیه خواهد کرد. متخصص گفتار درمانی به هدایت کودکان و بزرگسالان در عرصه‌های مختلف ارتباطی می‌پردازد و نحوه برقراری ارتباط با دوستان، برقراری ارتباط در روابط رسمی‌، رفتار مناسب در محل کار و در جمع دوستان را آموزش خواهد داد.

اختلال بلع

برخی از متخصصین گفتار درمانی در زمینه رفع اختلال بلع و بلعیدن مواد خوراکی در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم آموزش دیده اند. آنها می‌توانند به ارزیابی مشکلات خاص بیماران بپردازند و با توجه به شرایط او یک برنامه درمانی مناسب را برای بهبود اختلالات مرتبط با غذا خوردن طراحی کنند.

سایر روش‌ها برای درمان اوتیسم

داروها و روش‌های درمانی مختلفی برای کنترل علائم اختلال طیف اوتیسم وجود دارد که برای استفاده از آنها باید به پزشک مراجعه کرد تا با توجه به شرایط کودک بهترین برنامه درمانی را طراحی کند.

تحلیل رفتار کاربردی

تحلیل رفتار کاربردی رایج ترین روشی است که برای درمان کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. منظور از تحلیل رفتار کاربردی استفاده از یک مجموعه روش‌ها برای تقویت رفتارهای مثبت در کودک و به کمک سیستم پاداش تهیه است. برخی از انواع روش‌های تحلیل رفتار کاربردی به شرح زیر می‌باشد:

• در این روش از یک مجموعه آزمون برای تشویق مهارت یادگیری به صورت گام به گام در کودکان استفاده می‌شود و در صورتیکه کودک رفتار و پاسخ مناسبی ارائه بدهد به او پاداش داده خواهد شد ولی اشتباهات او نادیده گرفته می‌‌شود.


• درمانگر با کودکان زیر پنج سال به صورت فردی یا در گروه‌های کوچک کار خواهد کرد. این فرآیند چند سال طول می‌کشد تا مهارت‌های برقراری ارتباطی در کودک تقویت شود ریسک بروز رفتارهای مسئله ساز از قبیل پرخاشگری و آسیب رساندن به خود به حداقل برسد.


• در یک روش دیگر از مهارت‌های تحریک کننده مانند ایجاد انگیزه در کودک برای یادگیری بهتر و برقراری ارتباط با دیگران استفاده خواهد شد.


• درمانگر به صورت فردی با کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم کار می‌کنند تا نحوه و چگونگی استفاده از زبان برای برقراری ارتباط با دیگران را به او آموزش دهد.


• درمانگر با ایجاد تغییرات محیطی در کلاس درسی یا منزل به کودک برای رفتارهای مثبت کمک خواهد کرد.

رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی یک نوع گفتار درمانی است که برای کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بسیار موثر است. در طول جلسات رفتار درمانی شناختی این افراد به یادگیری ارتباطات بین احساسات، رفتارها و تفکرات می‌پردازند. این امر به آنها برای شناسائی عواطف و تفکراتی که باعث بروز رفتارهای منفی می‌‌شود کمک خواهد کرد. تحقیق که در این رابطه انجام شده نشان داده است که رفتار درمانی شناختی در کنترل خشم و عصبانیت کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم بسیار کاربردی است. این روش به آنها برای سازماندهی بهتر احساسات خود و کنترل بهتر موقعیت‌های اجتماعی کمک خواهد کرد.

آموزش مهارت‌های اجتماعی

آموزش مهارت‌های اجتماعی یک روش سودمند برای بهبود مهارت‌های ارتباطی در جامعه است. در برخی از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم برقراری ارتباط با دیگران بسیار دشوار است و این امر با گذر زمان چالش‌های بیشتری را به وجود می‌آورد. افرادی که تحت درمان با این روش قرار می‌گیرند به تدریج مهارت‌های اجتماعی از قبیل نحوه شروع گفتگو، آشنایی با علائم و نشانه‌های روابط عاطفی و درک شوخ طبعی دیگران آشنا خواهند شد. اگرچه این روش بیشتر در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌‌تواند در نوجوانان و افرادی که در اوایل بیست سالگی قرار دارند نتایج خوبی را به وجود بیاورد.

روش‌های مبتنی بر یکپارچگی حسی

گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دچار مشکلاتی از قبیل بویایی، صداها و بینایی می‌شوند. روش‌های مبتنی بر یکپارچگی حسی بر مبنای نظریه قرار دارند که برخی از حس‌های ما قوی تر از سایر حس‌ها هستند و این امر باعث می‌شود یادگیری و نشان دادن رفتارهای مثبت دشوار باشد. در این روش‌های درمانی تلاش می‌شود بیمار واکنش خوبی به محرک‌های حسی داشته باشد. این روش معمولاً توسط متخصص کاردرمانی و بر مبنای بازی از قبیل نقاشی کشیدن در شن یا طناب بازی انجام می‌شود.

دارو درمانی

هیچ گونه داروی خاصی برای درمان اختلال طیف اوتیسم طراحی و ساخته نشده است با این حال برخی از داروهایی که برای سایر بیماری‌ها ساخته شده اند برای کنترل تعدادی از علائم خاص اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروهایی که برای کنترل علائم اوتیسم استفاده می‌شوند به شرح زیر می‌باشد:

• برخی از داروهای جدید به کنترل تعدادی از علائم و نشانه‌های تهاجمی ‌کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم از قبیل آسیب رساندن به خود و مشکلات رفتاری کمک می‌کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا به تازگی تایید کرده است که رسپریدون و اپریپرازول در درمان علائم و نشانه‌های اوتیسم تاثیر گذار هستند.


• اگر چه تعداد زیادی از افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند محققان هنوز به درستی نمی‌داند که آیا این داروها به کنترل علائم اوتیسم کمک خواهند کرد یا خیر. با این حال در درمان اختلال وسواس فکری- عملی، افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به اوتیسم کاربرد دارد.


• برخی از تحریک کننده‌ها از قبیل متیل فنیدات برای درمان اختلال بیش فعالی نقص توجه و استفاده قرار می‌گیرد که می‌‌توانند در درمان علائم اوتیسم از بین بیش فعالی و نقص توجه نیز تاثیر گذار باشد. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ انجام شد محققان اعلام کردند که حدود نیمی‌ از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم می‌‌توانند از تحریک کننده‌ها استفاده کنند و دچار تحریک کننده‌ها استفاده کنند اما این داروها با عوارض جانبی منفی نیز همراه هستند.


• برخی از افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دچار صرع نیز هستند و برای صرع نیز هستند و پزشک برای کنترل این وضعیت به تجویز داروهای ضد تشنج نیز می‌پردازد.

انتهای پیام/