سینمای ناطق 93 ساله شد/ وقتی «خواننده جاز» صدا را روی پرده آورد

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا سینما از همان  ابتدای شکل‌گیری، برای مردم و مخاطبان جاذبه‌ای افسونگر داشت. این قدرت سحرآمیز به‌خاطر به‌حرکت درآمدن تصاویری بود که پیش از آن تنها در قالب نقش و نقاشی برای بشر به تصویر کشیده شده بود. با سینما، مرغ  خیال  مخاطبان می‌توانست بال و پر بیشتری گرفته و یک داستان یا واقعه را به صورت متحرک روی پرده ببیند.

جذابیت این پدیده جدید از  سال 1895 با به ثمر نشستن تلاش «برادران لومیر» در ابداع دستگاه «سینما‌‌توگراف» آغاز شد.این دو برادر فرانسوی به عنوان مخترعین سینما (از لحاظ تولید تصویر متحرک و پایه‌گذاری اولین نمایش عمومی در سالن نمایش سینما به شکل امروزی) اولین کسانی هستند که سینما را برای اولین بار به جهان معرفی کردند.

آنها در سال ۱۸۹۵ در «گراندکافه» پاریس آن‌ها دستگاه اعجاب‌انگیز خود را به نام «سینما توگراف»که هم وسیله‌ای برای نمایش فیلم و هم دوربین فیلمبرداری بود به جهانیان عرضه کردند. از آن‌ها چند فیلم کوتاه باقی‌مانده که نه تنها اولین فیلمهای سینمایی جهان بلکه اولین فیلم مستند و  فیلم کمدی سینما نیز در میان آن‌ها یافت می‌شود.

 وقتی هنر هفتم  صدادار شد!

اما از آن زمان به مدت چهار دهه آنچه تحت عنوان تولیدات سینمایی  تولید و پخش می‌شد بدون صدا و تها بر پایه تصاویر بود. تصاویری که گاه با توضیحات حضوری یک فرد در سالن سینما و یا با درج متنی کوتاه به‌صورت میان پرده (Caption) برای مخاطبان قابل فهم می‌شد.

فيلم‌‏های محدودی که در آن سال‌ها در اروپا و ایالات متحده آمریک ساخته می‌شد صامت بود يعنی سخن و صدايى از بازيگران شنيده نمی‌‏شد و بيننده به نيروی خيال بايد مقصود هنرپيشه را درك می‌کرد. با این حال فعالان صنعت سینما تلاش فراوانی داشتند تا عنصر صدا را نیز به این پدیده جادویی و جذاب اضافه کنند.

در سال 1926 میلادی، به تدریج صداهای کوتاه وچند قطعه موسیقی با موفقيت در فيلم‏هاي سينمايي به كار گرفته شد و يك سال بعد، در بيست و ششم ژوئن 1927 (تیرماه 1306 شمسی)، يكي از دست اندركاران امور سينما و متخصص فني امريكا به نام «جان سابتيل» موفق شد صدای گفتگوی بازيگران را نيز در بين ديگر صداها وارد كند. اولين فيلم ناطق جهان «خواننده جاز» نام داشت.

آلن كراسلند كارگردان این فیلم  بود و «ال جالسون » ستاره بزرگ آن روزگار نقش اول فيلم را داشت. كراسلند براي صحنه‌های خارجی فيلم كه در محله هاي شلوغ نيويورك فيلم‌برداری شدند، دوربين‌های فيلم برداری كه در آن دوران بسيار بزرگ بودند را به شيوه‌ای ماهرانه پنهان كرد تا ساكنان اين محله ها متوجه دوربين ها نشوند و رفتار عادی روزمره خود را داشته باشند.صحنه‌های داخلی نیز  در استوديوهای وارنر فيلم‌برداری شدند.

«خواننده جاز» نخستين فيلم ناطق تاريخ سينما، ششم اکتبر  سال 1927 در «وارنرتئاتر» نيويورك پخش شد.

مدت اين فيلم يك ساعت و 30 دقيقه بود.سناريوي آن را «ال كوهن» با اقتباس از نمايشنامه «سامسون رافائلسون» نوشته بود.«لويی سيلور» نیز آهنگ فيلم «خواننده جاز» را ساخته بود.

با این‌که در نوار صوتی فيلم فقط 281 كلمه تعبیه شده بود اما اين فيلم به عنوان نخستين فيلم ناطق نام خود را در تاريخ سينما جاودان كرد. صدای فيلم روی يك صفحه با سيستم ويتافون ضبط شده بود و در كنار تصاوير پخش می‌شد.

استقبال از اين فيلم به اندازه‌ای بود كه «كمپانی وارنر» تهيه‌كننده فيلم كه در معرض ورشكستگی بود، نجات پيدا كرد.اکران این فیلم را می‌توان آغاز عصر طلایی سینمای هالیوود درنظر گرفت.

با پيدايش سينمای ناطق، بسياری از ستارگان سينماي صامت آن روزگار همچون  «باستر كيتون» نتوانستند خود را با شرایط جدید هماهنگ کرده  و به تدریج به حاشیه رفتند.

 «دختر لُر» اولین فیلم ناطق ایرانی

 6 سال پس از نمایش اولین فلیم ناطق در آمریکا، نخستین فیلم ایرانی که دارای صدا بود نیز روی پرده رفت. «دختر لُر» به کارگردانی اردشیر ایرانی و با فیلمنامه‌ای از عبدالحسین سپنتا در بمبئی ساخته شده بود. 

این فیلم  در مهرماه سال ۱۳۱۲شمسی آماده نمایش شد و در ۳۰ آبان همان سال نمایش فیلم در سینما «مایاک» در خیابان لاله‌زار آغاز و با استقبال بی‌سابقه‌ای روبرو شد، از دی ماه نیز به مدت ۱۲۰ روز در سینما سپه اکران شد و حتی سال بعد یک ماه در سینما مایاک و ۵۰ روز در سینما سپه نمایش مجدد یافت و نمایش سومی نیز در همین سینما داشت.

انتهای پیام/4104/