هدف‌گذاری و هدایت زمینه‌های پژوهشی در نظام پایش آزاد/ لزوم توجه به گرایش‌‌های میان رشته‌ای در صنعت
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حل مسائل و مشکلات واقعی جامعه در سه رکن «تربیت نیروی انسانی، افزایش دانش و تعالی فردی و اجتماعی و گفتمان عمومی» شکل گرفته است؛ این در حالی است که حل مسائل و مشکلات واقعی جامعه که رکن چهارم «دانشگاه» است، موردتوجه قرار نگرفته و علی‌رغم توانایی بالای دانشگاه‌ها در تولید علم و فناوری تنها بخش اندکی از این توانمندی، در راستای حل مسائل کشور به‌کار گرفته می‌شود.
در این میان دانشگاه‌ها در پی یافتن نقش و جایگاه خود هستند، در دانشگاه آزاد اسلامی بیش از یک سال از راه‌اندازی طرح پایش «پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای» می‌گذرد. طرحی که قرار است با خط دهی به پایان‌نامه و رساله دکتری دانشجویان به نیازهای صنعت پاسخ دهد و هدف اصلی آن تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی است.
از همین رو به گفتگو با «محمد علی‌اکبری»، رئیس دبیرخانه پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی پرداختیم تا با آینده پیش‌روی این طرح بیشتر آشنا شویم.
در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
آنا: نظام پایش آزاد چیست؟
علی‌اکبری: طرح پایش آزاد خلاصه «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی» است. هدف آن تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی‌ای است تا اساتید و دانشجویان بتوانند بر اساس آن موضوع پایان‌نامه یا رساله خود را تعریف کنند.
آنا: درصورتی‌که طرح پایش با موفقیت انجام و پایان‌نامه دانشجویان منجر به حل یکی از چالش‌های کشور شود، چه ضمانتی برای همکاری صنعت با دانشگاه و دانشجو وجود دارد؟
علی‌اکبری: برای پذیرش پژوهش دانشجویان توسط صنعت و جامعه، باید صنعت از ابتدا همراه با پژوهش دانشجویان باشد و این امر نیازمند ساختار است.
سه کار مهم تاکنون در طرح پایش انجام‌شده است. کار مهم نخست بسترسازی شبکه‌ای است؛ بدین معنا که تمامی فرآیندهای موردنیاز پایان‌نامه و رساله در سامانه دیده شود. دومین کار مهمی که صورت خواهد گرفت، تشکیل و شناخت شبکه انسانی توسط سامانه است؛ افراد در سراسر کشور می‌توانند نظام موضوعات برنامه علمی را که در تهران و یا در هر شهر دیگری که استخراج‌شده است را ببینند و در جریان آن قرار گیرند.
امروز این بسترسازی صورت گرفته است. افراد در اقصی نقاط کشور می‌توانند از فرآیند برنامه علمی هر استان مطلع شوند و در سامانه نظام پایش به فعالیت بپردازند.
سومین کار مهم این است که دانشگاه به سراغ صنعت و جامعه برود و از مشکلات آن آگاه شود. تجربه نشان می‌دهد که معمولاً چالش‌های صنعت به زبان دانشگاه مطرح نمی‌شود. طی این سال‌ها کارهای زیادی برای برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه ازجمله راه‌اندازی دفتر مدیریت ارتباط با صنعت در دانشگاه‌ها صورت گرفته است؛ اما ارتباط دانشگاه و صنعت به علت تفاوت زبان دانشگاه با صنعت و جامعه، به‌درستی شکل نگرفته است. از همین رو نیاز به یک الگو برای تبدیل زبان صنعت و جامعه به زبان دانشگاه است که عنوان این الگو در دانشگاه آزاد اسلامی «نظام موضوعات» است.
در حین تبدیل زبان صنعت و جامعه به زبان دانشگاه، از صنعت و جامعه می‌خواهیم که در این مسیر ما را همراهی کنند. ما به ساختاری نیاز داریم که صنعت و جامعه به همراه دانشگاه به حل مشکلات و چالش‌های موجود بپردازد. از همین رو در نظام پایش آزاد، دبیرخانه‌های برنامه علمی راه‌اندازی شد. دستور راه‌اندازی این دبیرخانه‌ها ابلاغ‌شده، در استان تهران شکل‌گرفته و به‌تدریج در استان‌های دیگر نیز در حال شکل‌گیری است.
همراه با گذراندن دوره پایلوت سامانه پایش آزاد دانشگاه آزاد اسلامی، راه‌اندازی دبیرخانه‌های برنامه‌های علمی در سراسر کشور را پیگیری خواهیم کرد. اعضای دبیرخانه‌های برنامه علمی دانشگاه آزاد اسلامی از درون و بیرون دانشگاه هستند. اعضای بیرون از دانشگاه از صنایع و سازمان‌های مربوطه انتخاب می‌شوند.
آنا: آیا بستر ورود صنعت به دانشگاه در طرح پایش ایجادشده است؟
علی‌اکبری: دعوت از صنعت و جامعه برای ورود به دانشگاه یکی از ملزومات دیگر است که باید انجام شود. در همین راستا افراد دارای مدرک فوق‌لیسانس و یا دکتری که در صنعت و جامعه مشغول به کار هستند، اجازه دارند با عنوان «مشاور مهارتی»، مشاور پایان‌نامه‌های دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شوند. این مشاوران که خود در صنعت مشغول هستند می‌توانند به تبدیل زبان صنعت به زبان دانشگاه کمک کنند. تاکنون امکان اینکه مشاوران پایان‌نامه‌های دانشجویان خارج از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه باشند، وجود نداشت که این امر در نظام پایش آزاد این موضوع تغییر کرد.
مشاوران مهارتی برای پایان‌نامه‌ها/ رساله‌های دانشجویان از شرکت «ذوب‌آهن اصفهان» می‌توانند یک مثال خوب از این نمونه باشند. افرادی که در ذوب‌آهن اصفهان دارای مدرک تحصیلی فوق‌لیسانس به بالا هستند می‌توانند با پایان‌نامه‌هایی که در واحد نجف‌آباد و یا سراسر کشور ارائه می‌شوند، به‌عنوان مشاوران مهارتی با دانشجویان همکاری کنند. افرادی که از صنعت به‌عنوان مشاوره مهارتی دانشجویان انتخاب می‌شوند، درواقع مشکل موجود در صنعت را مستقیماً به همراه استاد راهنما و دانشجو پیگیری می‌کنند.
مقصود از زمینه‌های پژوهشی نظام پایش آزاد، خط دهی و هدف گذاری است.
آنا: در نظام موضوعات پایش، تعداد پایان‌نامه‌ها محدود است؟
علی‌اکبری: بله تعداد پایان‌نامه‌ها در هر موضوع محدود است؛ زیرا هر چه تعداد پایان‌نامه‌ها در یک موضوع کمتر باشد، دست یابی به هدف سهل‌تر خواهد بود. پایان‌نامه‌ها باید دارای هدف مشخصی باشند. امکان رسیدن به هدف با پایان‌نامه‌های نامحدود کمتر وجود دارد. اکنون در کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی تعداد زیادی پایان نامه موجود است؛ شما می‌توانید از آنها خط بگیرید؟ نمی‌توانید؛ اما با 10 پایان نامه در یک موضوع می توان خط گرفت.
مقصود از زمینه‌های پژوهشی نظام پایش آزاد، خط دهی و هدف گذاری است. اگر تعداد پایان نامه‌ها در زمینه‌های پژوهشی زیاد باشد نمی‌توان به‌درستی خط دهی کرد. باید تعداد پایان نامه‌ها در هر زمینه پژوهشی مشخص و محدود باشد که بتوان از آن به یک جمع بندی رسید و پس از جمع بندی و بررسی، اگر کم و کاستی در خط دهی و هدف غایی بود، تعداد پایان نامه‌ها را افزایش خواهیم داد.
ممکن است برای دست یابی به یک هدف مشخص به 300 پایان نامه نیاز باشد؛ اما روز نخست هیچ‌کس نمی‌داند برای دست یابی به آن هدف به چه تعدادی پایان نامه نیاز است! از همین رو با 10 پایان‌نامه کار آغاز و به‌مرور به تعداد آن اضافه می‌شود.
آنا: تعداد پایان نامه‌ها در زمینه‌های پژوهشی بهروزرسانی می‌شود؟
علی‌اکبری: بله. در ساختار دبیرخانه پایش آزاد باید تعداد پایان‌نامه‌های هر زمینه پژوهشی اصلاح و بهروزرسانی شود. اکنون نمی‌توان ادعا کرد که برای هر زمینه پژوهشی چه تعداد پایان‌نامه نیاز است.
آنا: پژوهشگران خارج از دانشگاه آزاد اسلامی در پایش آزاد مورد حمایت قرار می‌گیرند؟
علی‌اکبری: خیر، فرد باید دانشجو یا عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی باشد. رابطه دو طرفه تحت یک قراردادی باید شکل بگیرد. البته ممکن است با یک نفر قراردادی بسته شود.
آنا: دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها نیز امکان حضور در طرح نظام پایش دانشگاه آزاد اسلامی را دارند؟
علی‌اکبری: بله؛ اگر دانشجویان علاقه‌مند باشند و تفاهم‌نامه بین دانشگاه‌ها منعقد شود؛ ورود دانشجویان و اعضای هیئت‌علمی دیگر دانشگاه‌ها به سامانه پایش آزاد دانشگاه فرآیند آسانی خواهد داشت. آمادگی این موضوع را داریم که دانشگاه‌ها را به‌راحتی به سامانه نظام پایش آزاد وارد کنیم اما این مورد منوط به تفاهم بین آن دانشگاه با دانشگاه آزاد اسلامی است.
آنا: جایگاه دانشجویان در نظام پایش آزاد چیست؟
علی‌اکبری: دانشجو به صرف دانشجو بودنش نمی‌تواند در نظام پایش آزاد کمکی کند. ترکیب دانشجو، عضو هیئت علمی و صنعت در پایش آزاد کارایی دارد. این اشخاص به تنهایی کاری از پیش نمی‌برند بلکه باید در یک قالبی با ما وارد همکاری شوند.
آنا: برخی از اعضای هئیت علمی که در استخراج نظام موضوعات پایش آزاد مشارکت دارند از رشته‌های غیرمرتبط هستند، این کار تخصصی است؟
علی‌اکبری: تخصصی نیست. اما باید به این موضوع توجه داشت که به‌طور مثال یک فرد در حوزه کامپیوتر می‌تواند در صنعت موفق باشد.
آنا: در خصوص استخراج نظام موضوعات صنعت و تجارت نظام پایش آزاد، به یک نگارنده با تخصص مدیریت صنعت نیاز نیست؟
علی‌اکبری: هم به مدیریت صنعت و هم به یک فرد در حوزه کامپیوتر نیاز داریم؛ این سؤال را شما همواره می‌توانید بپرسید. من یک مدیریت صنعت در این فضا قرار دهم بازهم این سوال پیش می‌آید که در صنعت به فردی با تخصص کامپیوتر نیاز نداریم؟ به این معنا که در استخراج نظام موضوعات به افرادی در حوزه‌های تخصصی متفاوت نیازمند هستیم.
آنا: اگر فردی که نظام موضوعات پایش آزاد را استخراج می‌کند، در آن حوزه متخصص نباشد، نمی‌تواند کمی‌ها و کاستی‌ها را متوجه شود. آیا می‌تواند زمینه‌های پژوهشی را بهروزرسانی کند تا به هدف غایی خود برسد؟
علی‌اکبری: در استخراج نظام موضوعات پایش آزاد به افراد متخصص در رشته‌های مختلف نیاز است. به‌طور مثال صنعت سفارش تولید یک محصول را می‌دهد؛ برای ساخت آن محصول چه کار می‌کنید؟ آن وسیله چه شکلی خواهد داشت؟
به‌طور مثال در ساخت مایع ضد عفونی، محتوای آن برعهده یک فرد در حوزه شیمی و طراحی شکل عرضه آن نیز بر عهده یک مهندس کامپیوتر است.
در صنعت، موضوع پیچیده است. به‌طور مثال نقش کامپیوتر در عرصه دندان‌پزشکی دیده نمی‌شود؛ در صورتی‌که اندازه‌گیری روکش دندان به‌وسیله لیزر انجام می‌شود. لیزر را فیزیکدان‌ها ساخته‌اند و مهندسان پزشکی آن را در عرصه پزشکی وارد کرده‌اند. جنس دندان نیز ممکن است توسط افرادی در حوزه شیمی و پلیمر ساخته شود. صنعت با کامپیوتر چه در جنبه مدیریتی و چه در جنبه طراحی در ارتباط است.
در پایش آزاد، متخصصان رشته کامپیوتر باید نقش خود را در صنعت مشخص کنند و یک مهندس صنایع بگوید در صنعت چه خبر است؟ به‌طور مثال شرکت ایران‌خودرو در مدیریت پروژه خوب عمل می‌کند؛ به این معنا است که هر قطعه از ماشین یک جا تولید و در نهایت مونتاژ می‌شود که این یک مدل مدیریتی است. اما اگر از ایران خودرو پرسیده شود که اصطکاک هوا با بدنه‌‍‌ی ماشین چقدر است؟ برای کاهش اصطکاک هوا چه باید کرد؟ مهندسی که متخصص آیرودینامیک و سیالات است می‌تواند به این پرسش‌ها پاسخ دهد.
انتهای پیام/4084/
انتهای پیام/