حذف روزنامه‌نگاری غیرممکن است

خبرهای درست و نادرست، شایعات و هرآن‌چیزی که عطش دانستن آنها را تامین کند، همخوان می‌شود آنقدر که گاهی حتی شایعات هم به حقیقت می‌پیوندد و گاهی هم نوشته‌های جواهر لعل‌نهرو به جای حرف‌های کوروش دست به دست می‌شود. عطش دانستن در فضای محدود اطلاعاتی، چنین فضا و رفتاری را از ایرانی‌ها در گروه‌های تلگرام، وایبر و. . . به وجود آورده و این اتفاقی نیست که ادامه داشته باشد.

با همین دلایل است که می‌گویند روزنامه‌نگاری کلاسیک در ایران از بین رفته است. می‌گویند روزنامه‌ها دیگر تیراژ سابق خود را ندارند و یکی از دلایل مهم اصلی این اتفاق را همین ورود اینترنت و استفاده از شبکه‌های مجازی می‌دانند. استقبال مردم از روزنامه‌ها را دلیل اصلی می‌آورند و از تیراژ روزنامه‌ها مثال می‌آورند. تیراژی که روزبه روز کمتر می‌شود، اما دلایل دیگری دارد. دلایلی که می‌گوید وقتی مردم صبح به صبح پای دکه‌ها می‌ایستند، در تمام روزنامه‌های صبح، همان خبرهایی را می‌بینند که دیروز در خبرگزاری‌ها دیده‌اند. فرقی نمی‌کند کدام روزنامه را بخرند، محتوا چندان باهم فرقی ندارد و خبرها و مطالب در روزنامه‌ها در محدودیت اطلاع‌رسانی و باقی مشکلات حرفه روزنامه‌نگاری، تقریبا یکی شده. اما مخاطب می‌خواهد مطالب دیگری را بداند، مثلا می‌خواهد بداند که سرنوشت ب. ز چه شد یا مثلا دکل گمشده کجاست و...

اینها در روزنامه‌ها نمی‌آید و اطلاعاتش با این روزنامه‌ها تکمیل نمی‌شود. در نتیجه برای رسیدن به اطلاعات تکمیلی به سمت همان شبکه‌های خبری مجازی می‌رود و میان ملغمه‌ای از خبرها و شایعه‌ها، دنبال آنچه می‌خواهد، می‌گردد و اتفاقا پیدا هم می‌کند. اما من هم از همان نسل دایناسورهای در حال منقرضی هستم که دوست عزیزم، علی اکبر قاضی‌زاده می‌گوید. نسلی که وابستگی و علاقه‌مندی‌اش به روزنامه‌نگاری خیلی بیشتر از این است که باور کند روزنامه‌نگاری از بین می‌رود. نه، من باور نمی‌کنم که با ورود تکنولوژی و همه آنچه حتی در تصور امروزی ما نمی‌گنجد، روزنامه‌نگاری از بین نمی‌رود. ممکن است شکل روزنامه‌نگاری عوض شود و روزنامه‌نگاری به سمت روزنامه‌نگاری تحلیلی برود، اما حذف و مرگ آن غیرممکن است.

در آینده نزدیک، حتی اگر انتشار نشریات چاپی حذف شود، نشریات دیجیتال همچنان به روزنامه‌نگارانی که این حرفه را آموخته‌اند، نیازمند است. به روزنامه‌نگارانی که اصول کلاسیک روزنامه‌نگاری را می‌دانند و می‌دانند چطور باید یک روزنامه دیجیتالی یا یک مجله دیجیتالی را به سرانجام برسانند. روزنامه‌نگاری از بین نمی‌رود، انتقال تجربیات از عصر چاپی به عصر اینترنتی منتقل می‌شود. عصری که احتمالا آنقدر جای خالی نشریات چاپی در آن به چشم می‌آید که درک و ارزش روزنامه‌نگاری بیشتر از این روزها می‌شود و احتمالا همان حسرت و حس نوستالژی به نشریات چاپی، باعث می‌شود تا روزنامه‌نگاری دوباره از نو، جانی تازه بگیرد، دیده شود و حتی دوباره به مرحله چاپ کاغذی برسد.