روایتی متفاوت از تاریخ معاصر ورزش ایران

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا مهدی زارعی در خصوص انتشار ۵ کتاب با موضوع تاریخ ورزش اظهار کرد: کتاب‌های تاریخ ورزش ایران، مجموعه‌ای ۵ جلدی است که توسط نشر همگو به چاپ رسیده و آثار و رخدادهای قدیمی را بازنشر می‌کند. «نامه المپیا»، «۱۱۲ ایرانی در توکیو»، «مسکو به بازی‌های المپیک سلام می‌کند»، «زیباتر از پیروزی» و «داستان تحریم» نام ۵ جلد این مجموعه است. وقتی از تاریخ ورزشی صحبت می‌شود، به چند آمار بسنده می‌کنند. مثلا وقتی می‌خواهند از تاریخ داربی صحبت کنند، نتایج داربی‌ها را بررسی می‌کنند اما اهمیت تاریخ ورزش در آن است که باید گذشته را تحلیل و تفسیر کرد و به نوعی از اشتباهات برای باز کردن مسیر آینده درس گرفت.

زیباتر از پیروزی

وی با اشاره به موضوعات پرداخته شده در ۵ جلد از این مجموعه خاطرنشان کرد: کتاب زیباتر از پیروزی به خاطرات منیر مهران از المپیک ۱۹۵۲ هلسینکی اشاره دارد. در واقع چنین کتابی در کتاب‌خانه ملی وجود ندارد اما با رجوع به مدارک و کتاب‌های قدیمی تلاش شد که این بخش از خاطرات تهیه و مجددا چاپ شود تا قسمتی از تاریخ ورزش ایران از بین نرود. در این دوره دولت دکتر مصدق تحت فشار قرار داشت و به دلیل داغ بودن بحث‌های سیاسی توجه زیادی به ورزش ایران صورت نمی‌گرفت.

داستان تحریم

این پژوهشگر با اشاره به کتاب داستان تحریم ادامه داد: در این کتاب دیدگاه‌هایی از تحریم المپک ۱۹۸۰ مسکو و ۱۹۸۴ لس‌آنجلس نشان داده شده است. در آن دوره و پس از انقلاب در خصوص المپیک ۱۹۸۰ دیدگاه‌های متفاوتی وجود داشت. عده‌ای موافق حضور ایران در المپیک بوده و عده‌ای دیگر با این عقیده که المپیک یک فرهنگ غربی است، مخالف سرسخت حضور ایران در المپیک بودند. به دلیل عدم تایید اساس‌نامه کمیته ملی المپیک، ایران اجازه شرکت در المپیک را نداشت اما در آن زمان بیان کردند که ایران به دلیل حمایت از برادران افغان، المپیک ۱۹۸۰ روسیه را تحریم کرده است. ۴ سال بعد المپیک ۱۹۸۴ در لس‌آنجلس برگزار می‌شد که این المپیک هم به دلیل حمایت آمریکا از عراق در جنگ تحریم شد. داستان تحریم از بریده هفته نامه‌هایی مانند کیهان ورزشی، دنیای ورزش و چاپ برخی کاریکاتورها و اظهارات برخی کارشناسان با موضوع تحریم المپیک تشکیل شده است.

زارعی افزود: با توجه به دوره‌ای که در آن قرار داریم، شاهد بروز اتفاقات مشابهی برای فوتبال‌مان هستیم. در واقع در دوره تکرار تاریخ قرار داریم. اینکه آیا باید بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا را تحریم می‌کردیم و یا حضور در آن کار درستی بود؟دیدگاه‌هایی در حال حاضر وجود دارد که پیش از این در گذشته ورزش ایران هم رخ داده است. چقدر خوب است که یک بار دیگر تاریخ ورزش کشور مطالعه شود که آیا آن گروهی که المپیک را تحریم کرد، حرف‌شان به کرسی نشست یا خیر. نتیجه ۱۲ سال دوری ایران از مسابقات المپیک به سود ایران بود یا به ضررش تمام شد؟ اگر تیم‌های فوتبال ایران به هر دلیلی مسابقات بین‌المللی مختلف را تحریم می‌کردند، به نفع ایران بود یا ضرر آن؟

مسکو به بازی‌های المپیک سلام می‌کند

وی گفت: این کتاب به موضوعات پیش از المپیک ۱۹۸۰ مسکو مربوط است. زمانی که هنوز موضوع تحریم المپیک مطرح نشده بود. روس‌ها برای امکاناتی که برای این المپیک تهیه کرده بودند به واسطه این کتاب در سراسر دنیا و به زبان‌های مختلف از جمله فارسی تبلیغ می‌کردند.

۱۱۲ ایرانی در توکیو

زارعی تصریح کرد: این کتاب به خاطرات ورزشی ایران در بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ مربوط می‌شود. دکتر علی کنی، استاد دانشگاه و نخستین رییس فدراسیون فوتبال ایران، خاطرات خود در این سفر را نوشته است. این مجموعه از چند جنبه اهمیت دارد. در این کتاب نکات ریز و دقیقی از ورزشکاران ایرانی وجود دارد که به آن اشاره شده است. همچنین با وجود اینکه المپیک ۲۰۲۰ توکیو را در پیش داریم، می‌توان مقایسه‌ای میان ایران و ژاپن انجام داد که در این مدت در ورزش، امکانات، مدال‌ها و افتخارات این ۲ کشور چه تغییراتی ایجاد شده است. این کتاب به لحاظ دیگری نیز می‌تواند الگوی مناسبی برای مسئولین و خبرنگارانی باشد که به المپیک سفر می‌کنند. آیا مسئولان و یا خبرنگاران گزارش و یا خاطره‌ای از این سفر خود به جا می‌گذارند که به درد نسل آینده ایران بخورد یا خیر؟

نامه المپیا

وی افزود: نامه المپیا قدیمی‌ترین کتاب این مجموعه است که بازنشر شده و مربوط به سال ۱۳۱۵ است که در آن دوره به دلیل عدم تشکیل کمیته ملی المپیک، ایران نمی‎‌توانست در المپیک شرکت کند. المپیک ۱۹۳۶ برلین در دوره هیتلر و در آلمان برگزار می‌شد. حتی از کشورهایی که در این المپیک حضور نداشتند نیز دعوت به عمل آمد. دانشجویان ایرانی که در اروپا تحصیل می‌کردند، این مسابقات را از نزدیک تماشا کردند. در آن دوره خیلی از ورزش‌ها هنوز به ایران وارد نشده بود و دانشجویان ایرانی شناخت چندانی از ورزش‌ها نداشتند تا جایی که به پرتاب چکش «پرتاب گرز» و به واترپلو «چاله حوض بازی» می گفتند اما به خاطر وطن‌پرستی و عشق به ایران، تلاش داشتند آن چه از ورزش مدرن دنیا تماشا می‌کنند، به جوانان ایرانی معرفی کنند.

این پژوهشگر در خصوص رو آوردن به موضوع تاریخ ورزشی ایران عنوان کرد: از سال ۱۳۸۳ به شکل جدی ترجمه کتاب‌های مربوط به المپیک را آغاز کردم. در آن زمان فضای اینترنت بسیار بسته بود و منابع اصلی سخت پیدا می‌شد. منابع فارسی نیز وجود نداشت. پس از مطالعه پیرامون این موضوعات به مرور متوجه تفاوت‌ها شدم. به عنوان مثال ورزشکاری که در ۱۰۰ سال گذشته در کشور آمریکا، فنلاند و یا سوئد مدالی در المپیک کسب کرده، زندگینامه‌اش وجود دارد در حالی که در کشور خودمان به غیر از غلامرضا تختی که آن هم بیشتر جنبه سیاسی دارد، کمتر به ورزشکاری پرداخته شده است. از آن زمان به موضوع المپیک و گذشته ورزش ایران علاقه‌مند شده و شروع به جمع‌آوری منابع مختلف کردم. هرچه جلوتر آمدم و فضای اینترنت بازتر شد، متوجه شدم که در این مساله خیلی عقب هستیم.

وی ادامه داد: اگر ورزشکاری بازنشسته می‌شود خیلی سریع کتاب او چاپ می‌شود. از زلاتان و پیرلو گرفته تا سر الکس فرگوسن که کتاب‌شان حتی در ایران هم ترجمه شده است، اما در ایران چنین چیزی نداریم. در ایران کدام ورزشکار با قلم خودش، خاطراتش را می‌نویسد. در کشتی‌گیران امام ‌علی حبیبی بوده که چنین کاری انجام داده است و عزیز اصلی هم در بین فوتبالیست‌ها.

در یکی دو دهه اخیر نویسندگانی از زندگینامه علیرضا دبیر و یا هادی ساعتی نیز مطالبی نوشته‌اند اما آن هم به طور دقیق نبوده است. مدت‌ها تلاش کردم که مسائل مربوط به تاریخ ورزش ایران را از کمیته ملی المپیک پیگیری کنم و از طرف این نهاد کتابی برای نسل آتی چاپ کنیم اما متاسفانه جواب خوبی از این نهاد دریافت نکردم و علاقه‌مندی در آنان ندیدم؛ تا جایی که مسئول آکادمی کمیته ملی المپیک تنها ۲ دقیقه به من فرصت داد و در پایان هم گفت ما خودمان کتاب نوشته‌ایم و نیازی به این کتاب‌ها نداریم! اما برخلاف تصور مسوولان، تاریخ ورزش ایران فقط آمار و ارقام نیست. حتی یک کتاب تحلیلی از عملکرد ورزشکاران ایرانی نداریم که چرا در یک المپیک نتیجه گرفته و در المپیک بعدی نتیجه خوبی کسب نکرده است. چرا در المپیک ۱۹۵۶ با ۱۷ ورزشکار، ۵ مدال کسب کردیم، اما ۲۰ سال بعد، در المپیک ۱۹۷۶ با ۸۸ ورزشکار تنها دو مدال کسب کردیم؟ باید تلاش کنیم و تاریخ ورزش ایران را برای نسل‌های بعدی ثبت کنیم.

اگر متوجه اهمیت این موضوع شوند، شاید ورزش ایران اشتباهات قدیمی خود را دیگر تکرار نکرده و پیشرفت کند. اگر دنبال این مسائل نرویم اشتباهات قبلی را تکرار خواهیم کرد. کسانی که از اشتباهات قبلی خود درس نگیرند، مجبور و محکومند که در گذشته خود زندگی کنند. این ها سبب شد که بنده به همراه دوست دانشمند و همکارم محمدعلی قهرمانپور این کتاب‌ها را آماده کنیم. هرچند امیدی به مسؤولان کنونی ورزش کشور نداریم اما امیدواریم برای دهه‌های بعد و نسل های آتی، یادگاری معنوی باارزشی برجای گذاریم.

منبع:ایسنا

انتهای پیام/4127/