«دشمنان»؛ زنی تنها در آستانه یک بحران

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، سید مرتضی حسینی: «دشمنان» به کارگردانی علی درخشنده یکی دیگر از فیلم‌های جشنواره سی و هشتم است که در بخش نگاه نو حضور دارد و به زعم سازندگانش به جریان سینمای مستقل تعلق دارد. تهیه‌کننده این اثر مجید برزگر است. برزگر که امسال با فیلم «ابر بارانش گرفته» در مقام کارگردان در جشنواره حضور دارد با ساخت فیلم‌هایی همچون پرویز، فصل باران‌های موسمی و یک شهروند کاملاً معمولی نام خود را به عنوان یکی از چهره‌های شاخص سینمای مستقل ایران تثبیت کرده است.

علی درخشنده برادرزاده پوران درخشنده، کارگردان نام آشنای سینمای ایران است. او کار خود را از سنین نوجوانی با دستیاری پوران درخشنده در یک سریال مستند داستانی آغاز کرد، اما پس از آن مسیر خود را به صورت مستقل ادامه داد. درخشنده به‌عنوان دستیار کارگردان با کارگردانانی مثل اصغر هاشمی، محمد حسین حقیقی، محمدعلی طالبی، نادر تکمیل همایون و مجید برزگر همکاری کرد.

«دشمنان» که به گفته سازندگان آن در34 جلسه فیلمبرداری در شهرک اکباتان تولید شده است، سرگذشت زنی را بیان می کند که در مجتمع آپارتمانی محل زندگی‌اش شبنامه‌هایی علیه او بین همسایگان توزیع می‌شود و هیئت مدیره مجموعه او را به علت مزاحمت برای بچه‌ها و رفت‌وآمدهای مشکوک به آرایشگاهش مورد بازخواست قرار می‌دهند. او در زندگی خانوادگی خود هم با معضلات بنیادینی مواجه است. پسر و همسرش در کنار او نیستند و دختر و مادر پیرش که همراه او زندگی می‌کنند نیز او را درک نکرده و مدام با او منازعه دارند. پیدا کردن منبع آزار رساندن به این زن تنها یکی از محورهای اصلی این قصه است که البته فرجامی غافلگیرکننده دارد.

رؤیا افشار که در «دشمنان» ایفاگر نقش اصلی (زهره مشیری) است، به‌خوبی توانسته پیچیدگی‌های روحی و رنج‌های درونی این زن تنها را در بازی خود منعکس کند. زهره مشیری شخصیتی است که خشم، ناکامی و حسرت  ویژگی‌های اصلی اوست. در کنار آن باید در مراحل مختلف قصه به تناوب حس ترحم، همدردی و تنفر تماشاگران را نیز تحریک کند. توانایی افشار در  بازی در سکوت و  لحن همراه با تأنی و خشم فروخورده بیش از هرچیز ناشی از  تجربه سال‌ها فعالیت او در صحنه تئاتر است.

ندا جبرائیلی که امسال علاوه بر دشمنان در فیلم «مردن در آب مطهر» نیز ایفای نقش کرده است در نقش دختر زهره، شمایل یک دختر جوان امروزی با دغدغه‌های معمول و البته چاشنی نوعی خشم و گستاخی و تنهایی را دارد. در برخی سکانس‌ها نوع بازی جبرائیلی به گونه‌ای است که به اصطلاح از چارچوب داستان و سکانس بیرون می‌زند و تا اندازه‌ای به اغراق نزدیک می‌شود. با این حال چالش‌های این نقش آن قدر زیاد نیست که بخواهد محکی جدی برای یک بازیگر جوان باشد.

سینوهه دانشمند در نقش کامران اگر چه شخصیتی درونگرا و کم‌حرف را بازی می‌کند اما در پیشبرد قصه موثر است. او از همان ابتدای حضور در خانه مشیری،  حس کنجکاوی تماشاگر را بر می‌انگیزد و چاشنی حضور شخصیت‌های اصلی است. دانشمند به عنوان یک بازیگر جوان می‌تواند با تلاش بیشتر آینده بهتری برای خود در سینمای ایران رقم بزند.

فضای فیلم در کنار شیوه فیلمبرداری بهروز بادروج بیش از هر چیز  به القای حس سردی و تنهایی کمک می‌کند.در جایی از فیلم دختر رو به مادرش می‌گوید: چه کسی پایان این قصه را رقم خواهد زد جز مرگ و افسوس  و رنج. این سه واژه را می‌توان محورهای اصلی فیلم دشمنان دانست.

«دشمنان» از آن دسته  فیلم‌های جشنواره امسال است که نه ادعای بردن جایزه‌ای را دارند و نه اصولاً در حدواندازه جایزه گرفتن از چنین رویداد فرهنگی هستند. از سوی دیگر با توجه به سبک خاص  فیلمسازی برزگر و درخشنده و فقدان ستاره‌های سینما در این اثر نباید منتظر فروش بالایی از این فیلم در گیشه نیز بود.

فیلمنامه اگرچه توانسته است دغدغه‌ها و غم‌های درونی یک زن میانسال تنها را به‌خوبی بیان کند؛ اما در برقراری ارتباط بین این رنج‌ها و شرایط اطراف او چندان موفق نبوده است. با توجه به این که ذائقه مخاطبان سینمایی در این سال‌ها بیشتر معطوف به تحولات اجتماعی و تأثیر آن بر افراد است، بعید است که این فیلم بتواند نظر مخاطبان عام را به خود جلب کند.

انتهای پیام/4104/پ