دلیل علمی خمیازه کشیدن + علل مسری بودن آن

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا،خمیازه کشیدن نشان‌دهنده سر رفتن حوصله و خواب‌آلودگی است و در محیط‌های اجتماعی غیرمحترمانه به‌شمار می‌آید. علاوه‌براینها می‌تواند نشان از گرسنگی و استرس خفیف هم باشد.

خمیازه چیست؟

 خمیازه (کوتاه‌شده واژه خامیازه، یازه به معنای کشش) یا دهان‌دره یا فاژه (از فعل فاژیدن) بازکردن دهان و تنفس عمیق به صورت «غیرارادی» و گاهی کشش در دست‌ها و سینه که تقریباً از زمان پیش از تولد و به عبارتی دقیق‌تر از دوره جنینی و در یازده هفته‌ای قابل مشاهده است.

در فاصله‌ی دم و بازدم به‌طور عادی، توقف کوتاهی در چرخه‌ی تنفس به‌وجود می‌آید که به‌شکل خمیازه نمود پیدا می‌کند. این توقف فقط در زمان خمیازه کشیدن رخ می‌دهد. خمیازه نوعی تنفس عمیق غیرارادی است که با گشودن و باز کردن دهان همراه است و هنگام بستن دهان بازدمی کوتاه و آرام از دهان خارج می‌شود.

مزایای خمیازه

ازطریق خمیازه امکان ایجاد تعادل بین فشار درون و بیرون گوش به‌وجود می‌آید؛

به کمک این عکس‌العمل می‌توانیم، خیلی از حرف‌ها را به‌شکلی غیرمستقیم بزنیم. مثلا وقتی کسی بی‌وقفه حرف می‌زند و حوصله‌مان را سر می‌برد، با ابراز این عکس‌العمل ناخودآگاه به او نشان می‌دهیم که دیگر حوصله شنیدن حرف‌هایش را نداریم. البته در مواردی نیز شاید این واکنش به ضررمان تمام شود.

از سوی دیگر خمیازه هنگام خواب‌آلودگی محرکی برای هوشیاری است. این هوشیاری نیز نتیجه‌ی تحریک گیرنده‌های شریان‌ها و شاهرگ‌های موجود در ناحیه‌ی گردن است.

برخی نظریه‌ها می‌گویند که خمیازه کشیدن باعث می‌شود شش‌ها عملکرد بهتری داشته باشند.

خمیازه باعث تجدید ماده‌ی فعال سطحی در شش‌ها می‌شود و تنفس بهتر صورت می‌گیرد.

موادی که در لوزه‌ها مانده‌اند نیز با این عمل خارج می‌شوند.

چرا خمیازه می‌کشیم؟

1- بر اساس یکی از نظریه‌های مطرح شده انسان خمیازه می‌کشد تا مغز را خنک نگه دارد، دانشمندان استرالیایی معتقدند افرادی که کمپرس سرد روی سر آن ها قرار دارد هنگام تماشای فیلمی از خمیازه کشیدن، نسبت به کسانی که کمپرس گرم روی سرشان بود کمتر خمیازه می‌کشیدند. همچنین کسانی که از بینی نفس می‌کشیدند کمتر خمیازه می‌کشیدند، زیرا تنفس با بینی خونی سردتر به نسبت تنفس با دهان فراهم می‌کند.

2- در قرن چهارم بقراط علت این عمل را روشی برای خروج هوای بد یا همان دی‌اکسیدکربن از بدن و بهبود رسیدن جریان اکسیژن به مغز می‌دانست و آن را به‌عنوان تشخیص تب نیز تعریف می‌کرد. از آن زمان تاکنون علم تغییرات و پیشرفت‌های گسترده‌ای کرده است، اما همچنان کلید حل برخی ناشناخته‌ها و موضوعات پیدا نشده است.

3- یکی دیگر از دلایل بروز خمیازه نیاز به کشیدن و ریلکس شدن عضلات خسته و گرفته است، بسیاری از افراد هنگام خمیازه کشیدن تمام بدن خود را می‌کشند، این حرکت عضلات همراه با آرام شدن ذهن بدن را به آرامش می‌رساند.

4- زمانی که فرد پیش از اتفاقی مهم عصبی می‌شود خمیازه می‌کشد، مثلا دانش آموز قبل از امتحان خمیازه می‌کشد.

5- زمانی که فرد خسته می‌شود و نیاز به استراحت و خواب دارد خمیازه می‌کشد.

6- آندروژن نیز مانند تستوسترون، اکسی‌توسین (یکی از انواع هورمون شادی) و برخی از داروها از قبیل پروزاک یا همان فلوکستین و سایر داروهای ضد افسردگی می‌توانند موجب افزایش بسامد خمیازه کشیدن شوند.

7-  یک علت خمیازه کشیدن، مشاهده‌ی شخص دیگری است که خمیازه می‌کشد. حال علت اینکه شخصِ دیگر چرا خمیازه می‌کشد، ممکن است یکی از همین هفت مورد باشد.

8- یکی از دلایل خمیازه، تنظیم و ایجاد تعادل میان فشار هوای درون و بیرون گوش است و این کار ازطریق باز شدن شیپور استاش درون گوش انجام می‌شود. به‌نظر نمی‌رسد که این روش چندان کامل و دقیق باشد. البته ایجاد تعادل فشار هوا میان گوش داخلی و هوای بیرون از آن به روش‌های دیگری مانند جویدن آدامس یا نوشیدن بهتر انجام می‌شود.

انواع خمیازه

شاید تاکنون دقت نکرده باشید که این عکس‌العمل غیرارادی در بدن ما انواع متفاوتی دارد. مثلا:

از راه بینی: گاهی در مرحله‌ی بیرون دادن نفس حین خمیازه لب‌هایمان را می‌بندیم و درواقع ازطریق بینی خمیازه می‌کشیم.

با چشم باز: وقتی خمیازه می‌کشیم، معمولا چشم‌مان را تنگ می‌کنیم یا خودبه‌خود بسته می‌شوند. حال اگر سعی کنیم چشم‌مان را باز نگه داریم، خمیازه را متوقف خواهیم کرد. بسته شدن و تنگ کردن چشم گویی محرکی برای خمیازه کشیدن است.

فشار دادن دندان‌‌ها: گاهی‌اوقات نیز وقتی خمیازه می‌کشیم، هنگام دَم، دندان‌‌ها روی هم قرار می‌گیرند و فشرده می‌شوند. این فشار باعث می‌شود تا خمیازه‌ای به‌درستی انجام نشود.

خمیازه مسری است؟

خمیازه حالت مسری دارد. شاید برای‌تان پیش آمده باشد که با مشاهده فردی که خمیازه می‌کشد، شما نیز خمیازه بکشید. محرک‌های اصلی در خمیازه به این شکل هستند:

مشاهده‌ی کسی که خمیازه می‌کشد؛

مشاهده‌ی تصویر کسی که خمیازه می‌کشد؛

شنیدن صدای خمیازه کشیدن شخص دیگر.

تجربه نشان می‌دهد که این واکنش غیرارادی بدن در میان گروه‌هایی با هم‌بستگی اجتماعی بیشتر، حالت مسری‌تری دارد. مثلا اگر در محل کار، همکارتان خمیازه بکشد، به‌احتمال زیاد شما نیز این کار را تکرار می‌کنید. نکته‌ی جالب این است که کودکان زیر ۵ سال به‌دلیل نداشتن تجربه‌ی روابط اجتماعی، دچار خمیازه مسری نمی‌شوند.

انتهای پیام/