توافق پاریس کشورهای اروپایی را به صادرکننده انرژی تبدیل می‌کند/ کمک‌های فنی در این توافق محقق نمی‌شود
حسین شیخ‌زاده، عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی و نویسنده کتاب «نفت ایران؛ عامل یا مانع توسعه» درباره ابعاد سیاسی و بین‌المللی موافقت‌نامه پاریس به خبرنگار انرژی گروه اقتصادی خبرگزاری آنا گفت: کشورها در مسیر توسعه اقتصادی، روی مزیت‌های نسبی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند. مزیت نسبی ما هم انرژی است. ما در منطقه‌ای هستیم که نفت پشتوانه مالی برنامه‌های توسعه‌مان است. بنده در کتاب «نفت ایران؛ عامل یا مانع توسعه» در 300 صفحه و با جزئیات آورده‌ام که نفت در برنامه اول تا هفتم توسعه پهلوی و نیز در دوره جمهوری اسلامی چند درصد پول برنامه‌های توسعه‌ای را تأمین کرده است.
وی در ادامه بیان کرد: با توجه به اینکه حدود 70 درصد پول برنامه‌های اقتصادی ایران از محل درآمدهای نفت تأمین می‌شود، اگر ما بیاییم خودمان را در حوزه استفاده از انرژی و منابع فسیلی محروم کنیم، یعنی عملاً خودمان را به قبل از اکتشاف نفت و دوران قاجار برمی‌گردانیم.
این استاد دانشگاه همچنین افزود: کشورهای دیگر هم از مزیت‌هایشان چشم‌پوشی نمی‌کنند؛ مثلاً کشوری که مزیت آن تجارت بین‌الملل است قراردادی را که تجارت را محدود کند امضا نمی‌کند یا آمریکایی‌ها که مزیت آن‌ها کارخانه‌های اسلحه‌سازی است، علیه اسلحه‌سازی قانون تصویب نمی‌کنند. آمریکایی‌ها حتی از همین توافق پاریس هم خارج شدند. چون آن‌ها خودشان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت دنیا هستند. آن‌ها که درآمد سرانه‌شان چندین برابر ما است، حاضر نیستند این محدودیت را بپذیرند. ما که در مسیر توسعه قرار گرفتیم و الآن مشکل اشتغال و صنعتی شدن، زیرساخت‌های حمل‌ونقل داریم، در خیلی از حوزه‌ها نیاز به کار داریم.
ترامپ به دنبال افزایش استفاده از زغال‌سنگ است
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی دراین‌باره که آیا این توافق می‌تواند مانع توسعه کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران شود، اظهار کرد: کشورهای توسعه‌یافته ضمن اینکه این مسیر را رفتند و از منابع انرژی آلوده‌کننده‌ای مانند زغال‌سنگ شروع کردند و رسیدند به نفت و گاز، هنوز هم دست‌بردار نیستند. الآن ترامپ طرحی را مطرح کرده است که دوباره صنعت زغال‌سنگ احیا شود. حاضر نیستند از زغال‌سنگ که این همه آلودگی دارد چندین برابر نفت فضا را آلوده می‌کند، دست بردارند. برای اینکه منابع نفت خود را حفظ کنند، به زغال‌سنگ برگشتند.
شیخ‌زاده در ادامه افزود: کشورهای توسعه‌یافته خودشان این مسیر را رفتند، درآمد سرانه بالا دارند، تولید ناخالص داخلی بالا دارند. از همین ابزارشان نیز برای سلطه بر دیگران استفاده می‌کنند. کارخانه اسلحه‌سازی درست می‌کنند، رسانه‌های بین‌المللی درست می‌کنند. کشورهای مستقل را تهدید می‌کنند؛ اما اجازه نمی‌دهند دیگران به حداقل‌ها برسند.
با اجرایی شدن توافق پاریس کشورهای اروپایی به صادرکننده انرژی تبدیل خواهند شد
این استاد علوم سیاسی در پاسخ به این سؤال که آیا اجرایی شدن این توافق‌نامه می‌تواند منجر به تبدیل شدن کشورهای توسعه‌یافته به‌خصوص کشورهای اروپایی از واردکننده انرژی به صادرکننده انرژی شود؛ اظهار داشت: موافقت‌نامه پاریس به دنبال به صفر رساندن تولید و مصرف منابع انرژی مانند نفت و گاز و جایگزین کردن آن‌ها با منابع انرژی تجدیدپذیر است، ازاین‌رو با اجرایی شدن این توافق، کشورهای اروپایی می‌توانند به صادرکننده انرژی تبدیل شوند. چرا که تکنولوژی تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر تقریباً به‌صورت انحصاری در اختیار تعداد معدودی از کشورهای توسعه‌یافته است. البته ازآنجاکه تأمین انرژی از این منابع بسیار گران است هنوز برخی از همین کشورهای صاحب تکنولوژی نیز از منابع نفت و گاز و حتی زغال‌سنگ استفاده می‌کنند؛ اما اگر بازار گسترده‌ای فراهم شود، تولید انرژی از این منابع توجیه اقتصادی خواهد داشت. ازاین‌رو کشورهای دارنده تکنولوژی علی‌الخصوص کشورهای اروپایی به صادرکننده انرژی تبدیل خواهند شد.
وی در ادامه گفت: آمریکایی‌ها و برخی کشورهای اروپایی در زمانی که نفت گران شده بود در شوک‌های نفتی در سال 1973 و بعد سال 1979 در این دو شوک این‌ها حرکت‌هایی انجام دادند تا انرژی‌های جایگزین را بیابند. در شوک‌های اخیر یعنی سال 1991 و 2011 نیز دوباره حرکت جدیدی انجام دادند و به سمت استفاده از منابع نفتی پراکنده رفتند، منابعی که قبلاً برای‌شان به صرفه نبود. چون ما انواع منابع نفت داریم. منابعی داریم که ذخایر عظیم هستند. برخی حفره‌های سنگی هستند و هزینه استخراج‌شان بیشتر است و برخی حفره‌های دریاچه‌ای هستند که هزینه استخراج آن‌ها کمتر است؛ اما یک سری منابع نفتی در آمریکا و اروپاست که این‌ها بسیار پراکنده هستند. عمقشان هم زیاد نیست اما به دلیل پراکندگی، هزینه‌اش زیاد است. ولی به این سمت رفتند. الآن برخی کشورها این کار را انجام می‌دهند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی تهران در ادامه افزود: ضمن این حرکت، نهضتی برای انرژی‌های غیرفسیلی مخصوصاً انرژی خورشیدی شروع شد. سرمایه‌گذاری بسیاری هم انجام دادند. خود آمریکا باوجوداینکه بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت است اما اکثر مصرف انرژی آن انرژی خورشیدی است. تمام مزارع، ساختمان‌ها و صنایع از این انرژی استفاده می‌کنند. به‌هرحال با اجرای این توافق، غول جبهه تولیدکنندگان نفت از صحنه رقابت حذف خواهند شد. به‌ویژه اوپک که از زمان 1960 که ایجاد شد در این عمر 60 ساله تا حالا برای کشورهای قدرتمند به معضلی تبدلی شده است. این‌ها به این سمت می‌روند که قاعده برعکس شود و آن‌ها صادرکننده انرژی شوند؛ بنابراین یکی از اهداف موافقت‌نامه پاریس این می‌تواند باشد که با این محدودیت‌ها و سختگیری‌ها انرژی‌های فسیلی از صحنه مبادلات انرژی حذف شوند.
شیخ‌زاده دراین‌باره که آیا اجرای موافقت‌نامه پاریس منجر به از بین رفتن تأثیرگذاری سیاسی کشورهای عضو اوپک نیز خواهد شد یا خیر، اظهار داشت: بله. وقتی قدرت اقتصادی از بین برود دیگر در حوزه سیاست هم حرفی برای گفتن ندارند.
ما بهره‌ای از کمک‌های مطرح‌شده نخواهیم برد
استاد علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی دراین‌باره که آیا ایران می‌تواند از کمک‌های مالی و فنی مطرح‌شده در توافق‌نامه پاریس بهره‌مند شود نیز گفت: سه نکته در رابطه با این کمک‌ها هست. یکی اینکه کشورهای هدف این کمک‌ها مشخص شده است. ما قطعاً با شاخص‌هایی که داریم علی‌رغم اینکه به پیشرفت‌های مدنظر نرسیدیم ولی مشمول این کمک‌ها نخواهیم شد. دوم اینکه اگر مشمول شویم به ما کمک نمی‌کنند چون در مورد برجام، تعهد داده بودند که برای استفاده صلح‌آمیز در حوزه هسته‌ای کمک‌هایی بکنند؛ اما این کار را نکردند. ما به همه تعهدات‌مان عمل کردیم ولی هیچ کمکی نکردند. این هم تجربه است که نشان می‌دهد کمک نخواهند کرد. نکته سوم هم این است که حتی اگر ما مشمول بشویم و بعد این‌ها اراده سیاسی وجود داشته باشد که با ما کمک کنند، این کمک عملاً امکان‌پذیر نیست و به پرونده دیگری گره می‌خورد، مثلاً به پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها با این بهانه که ما آماده کمک هستیم اما امکان جابه‌جایی این کمک‌ها به دلیل تحریم‌ها ممکن نیست؛ بنابراین ما بهره‌ای از کمک‌های مطرح‌شده نخواهیم برد.
کمیته بین‌الدولی تغییرات اقلیم سیاسی است نه فنی
وی درباره عملکرد کمیته بین‌الدولی تغییرات اقلیم که اعضای آن از وزیران خارجه کشورهای عضو هستند، گفت: با ترکیبی که این کمیته دارد، عملکردش فنی نبوده و سیاسی است. حتی ما در موضوع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در سطوح پایین کمیته‌های فنی دارد مثلاً رئیس سازمان انرژی اتمی ما به‌عنوان کارشناس شرکت می‌کند بازهم تصمیمات سیاسی گرفته می‌شوند. در این کمیته که اساس آن سیاسی است و اعضای آن، اعضای دستگاه‌های دیپلماسی کشورها هستند که مستقیماً از رئیس دولت دستور می‌گیرند؛ یعنی حرکت از ابتدا سیاسی است؛ بنابراین به این قضیه باید با بدبینی نگاه کنیم.
انتهای پیام/4129/پ
انتهای پیام/