موانع اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه آموزش‌وپرورش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا؛ توجه خاص رهبر معظم انقلاب به حوزه آموزش‌وپرورش را در طول سالیان گذشته می‌توان از دیدارهای مرتب سالانه‌ ایشان با معلمان و دست‌اندرکاران حوزه آموزش‌وپرورش کشور درک کرد. البته نشانه‌های مهم‌تری هم از دغدغه‌مندی رهبر معظم انقلاب در این خصوص قابل‌ مشاهده است. یکی از این نشانه‌ها سند مهم «سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش‌وپرورش کشور» است. در این سند مهم که در 13 ماده تنظیم و در تاریخ 10 اردیبهشت سال 1390 ابلاغ شده است، تحول در زیربنا و روبنای آموزش‌وپرورش مدنظر قرارگرفته اما آموزش‌وپرورش کشور چقدر توانسته است برای رفع این دغدغه‌ها کاری انجام دهد؟

 با ابلاغ سیاست‌های کلی، آموزش‌وپرورش نیز که اصلی‌ترین مخاطب آن بوده است، هرچند بلافاصله محتوایی را تهیه و به نام  «سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش» تدارک دید؛ اما در نهایت با تأخیری حدوداً 7 ساله از زمان ابلاغ این سیاست‌ها، دست به آماده‌سازی برنامه اجرایی این سند زد.

بنا شد همه‌چیز با سند تحول منطبق باشد

برنامه اجرایی سند تحول بنیادین که به گفته رضا مددی، مشاور وزیر و دبیر شورای هماهنگی و اجرایی آن با مشارکت بیش از ۴۰۰ نفر تدوین‌شده، شناسنامه‌های تفصیلی برنامه‌های آن مهیا و سوم مهرماه 1397 با بخشنامه‌ای از طرف وزیر آموزش‌وپرورش به واحدهای ستادی ابلاغ شد.  به گفته محمد بطحایی وزیر وقت آموزش‌وپرورش بنا شد از تاریخ ابلاغ آن، برنامه‌ای در آموزش‌وپرورش اجرایی نشود ‌جز آنکه با این اسناد هماهنگ باشد و برنامه‌ها باید منبعث از این سند اجرایی باشد. ‌ از همان ابتدا اما تنظیم این سند با انتقاداتی روبرو شد.

جای معلمان در تنظیم سند بنیادین تحول خالی بود

بخشی از معلمان و مدیران بر این باور بودند که همه تغییر و تحولات باید از معلمان آغاز شود درحالی‌که جایگاه آن‌ها در تدوین و اجرای این سند چندان پررنگ نبوده است. به باور این دسته از منتقدان نخستین و اساسی‌ترین رکن و قاعده هرم آموزش‌وپرورش معلم است، پس اگر قرار است تحولی صورت گیرد باید با مشارکت معلمان باشد و از آن‌ها آغاز شود. به نظر می‌رسید این دسته نقش ناچیزی در تهیه سند داشته‌اند،که این البته در مرحله اجرا هم خود را نشان داد.

معلمان برای اجرای سند، آموزش کافی ندیده‌اند

گروهی دیگر از معلمان معتقد بودند آموزش مناسبی در زمینه آشنایی با سند تحول بنیادین و اجرای آن ندیده‌اند و آموزش آن‌ها به چند ساعت محدود بود. به‌عبارت‌دیگر پیش از اجرای سند معلمان برای اجرای آن تربیت نشده‌اند. گروهی نیز این آموزش‌ها را از نیمه‌راه و برای مقطع ششم ابتدایی به بعد ناکافی دانسته و معتقدند دوره‌های آموزشی سند اجرای تحول بنیادین باید از ابتدا، برای معلمان مقاطع پایین‌تر آموزشی هم برگزار می‌شد. 

عدم ضمانت و استمرار اجرای برنامه‌ها

معلمان و مدیران که در نهایت مجریان اصلی بخش‌های مهمی از این سند هستند، بر این باورند که ممکن است این طرح نیز که مثل خیلی از دستورها و بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها، با تغییر مدیران، اجرای آن پایان گیرد. برخورد سلیقه ای با طرح های جدی آموزشی همواره یکی از نگرانی‌هایی بوده است که می تواند مانع اجرای مستمر و پایدار هر برنامه ای شود.

عدم مشارکت‌جویی از سوی مردم

غالباً طرح‌ها و برنامه‌های ملی در صورتی به نتیجه رسیده‌اند، که توانسته باشند مشارکت عمومی و مردمی را برای اجرای خود فراهم بیاورند. به نظر می‌رسد سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش از این حیث هم دچار کاستی‌هایی است. مردم بدون اینکه بفهمند این سند چه دستاوردی برای فرزندانشان دارد، همکاری در اجرای آن را در اولویت‌های خود نمی‌بینند .

صرف وجود سند کافی نیست

یکی از کارشناسان آموزشی معتقد است : صرف وجود سند قطع بودن ارتباط یا ضعف ارتباطی در لایه‌های مختلف مدیریتی است. بهترین و کامل‌ترین برنامه‌ها، وقتی آثار و نتایج قابل‌انتظار را در پی خواهند داشت که لایه‌های میانی مدیریت و حوزه‌های اجرا، پیام‌ها را به‌خوبی دریافت کنند و نسبت به اجرا و تلاش برای تحقق آن، در مناطق و مدارس مصمم باشند. به نظر می‌رسد عدم توجه به این امر بر اجرای برنامه اجرایی تحول بنیادین مؤثر واقع‌شده است.

آموزش و پرورش جای مناسبی برای آزمون و خطا نیست 

به باور کارشناسان آموزشی  فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، بعد از تنظیم سند بنیادین تحول آموزش‌وپرورش صاحب منبع مکتوبی شده است. تسهیل و تکمیل شرایط اجرای مطلوب این‌گونه اسناد باید با توجه کامل  تمام جوانب و به‌صورت جامع و با در نظر گرفتن توانمندی‌های منطقه‌ای و به‌تدریج صورت پذیرد چراکه هرگونه خطایی می‌تواند اثر منفی تشدیدشده‌ای بر نظام تعلیم و تربیت و مخاطبان آن که نسل‌های بعدی بدنه فعال جامعه ما را شکل می‌دهند بگذارد. آموزش و پرورش جای مناسبی برای آزمون و خطا نیست.

انتهای پیام/4076/پ