تقویت باروری و مقاومت گیاه با ساخت دستگاه مولد پلاسمای اتمسفری

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، در هر عصری استفاده از تکنولوژی‌های نوین انگیزه‌ای برای بشر بوده تا به تحقیق و پژوهش دست بزند، این انگیزه در همه اعصار و حتی دوران فعلی وجود دارد به‌طوری‌ که هرازچندگاهی خبرهایی مبنی بر اختراع یک دستگاه جدید می‌شنویم.

چندی پیش در خبرها آمده بود که نادر مهدی‌زاده از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار و همکارانش اقدام به ساخت دستگاه مولد پلاسمای اتمسفری کرده است.

دستگاه مولد پلاسمای DBD برای انجام كارهای تحقیقاتی در رشته‌های پزشكی، صنایع غذایی و كشاورزی به‌منظور پرتودهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

كاربرد دستگاه‌ مولد پلاسمای DBD اتمسفری در زمینه‌های تولید اشعه و پلاسما است. تولید پلاسما می‌تواند در شاخه‌های مختلفی از جمله استریلیزاسیون (صنایع غذایی و پزشكی)، باروری، مقاوم‌سازی، اصلاح بذر و تصفیه آب آشامیدنی مورد استفاده قرار گیرد.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با عضو هیئت علمی و استاد فیزیک پلاسمای دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار که در ساخت این دستگاه نقش اساسی داشته گفتگو کرده است.

آنا: آقای دکتر چه شد که به فکر ساخت دستگاه مولد پلاسمای DBD اتمسفری افتادید؟

مهدی‌زاده: با علم و اشرافی که نسبت به علوم پلاسما داشتم در کنفرانسی با عنوان مهندسی پلاسما که در شاهرود برگزار شد و آنجا حضور داشتم با همکاران صحبت کردیم تا پروژه تحقیقاتی با موضوع پلاسما داشته باشیم که به نوعی کاربردی نیز باشد.

سبزوار از قدیم در علوم کشاورزی پررونق بوده است؛ بنابراین تصمیم گرفتیم تا دستگاه پلاسمای سرد را بسازیم که در حوزه کشاورزی کاربردی باشد. این دستگاه پرکاربردترین، کم‌هزینه‌ترین، رایج‌ترین و کم هزینه‌ترین نوع دستگاهی‌است که می‌تواند رایج باشد.

آنا: این کار گروهی انجام شد؟

مهدی‌زاده: همکاران من در گروه‌های مختلف صنایع غذایی، رشته الکترونیک، باغداری و زراعت و بنده با تخصص فیزیک پلاسما در ساخت این دستگاه همکاری داشتیم.

آنا: از پلاسما، کارکردهای آن و فعالیت ایرانیان در این حوزه برایمان بگویید.

مهدی‌زاده: پلاسما می‌تواند دمای بالایی داشته باشد و وقتی می‌گوییم پلاسما، بیشتر پلاسمای دمای بالا در ذهن متبادر می‌شود؛ اما در شرایط آزمایشگاهی و در شرایط خاص می‌توان پلاسمای سرد را تولید کرد.

اگر به یاد داشته باشید، مواد به چهار شکل جامد، مایع و گاز در طبیعت وجود دارد و آتش که همان نوع چهارم ماده و همان پلاسماست در طبیعت وجود دارد.

عنصر پلاسما در اطراف زمین نایاب بوده و در یونسفر و اطراف خورشید موجود است؛ البته به شفق و یا رعد و برق هم پلاسما گفته ‌شود.

حدود 100 سال قبل ایروینگ لانگموئر نخستین دانشمندی بود که از پلاسما استفاده کرد و 50 سال بعد از این دانشمند این پژوهش‌ها شکل جدیدی به خود گرفت و در آن زمان سعی کردند فعل و انفعالات خورشید را بر روی زمین انجام دهند.

پلاسما انرژی پاک، لایتناهی و ایمن است، انگیزه بشر برای استفاده از پلاسما برای رسیدن به انرژی بوده است؛ ممکن است بگویید که انرژی‌های دیگری در دسترس بشر بوده و چه ضرورتی داشته که به سمت پلاسما برود. در واقع محدودیت منابع در آن انرژی‌ها وجود داشته که این محدودیت منابع در پلاسما وجود ندارد.

پروژه بین‌المللی به نام «ایتر» وجود دارد که دانشمندان ایرانی در این پروژه فعالانه حضور دارند و اگر خواسته باشیم در مورد کاربردهای پلاسما در زندگی روزمره صحبت کنیم، باید گفت که این صنعت در لامپ‌های روشنایی و نئون‌های تبلیغاتی و جوشکاری‌ها کاربرد دارد. به‌تازگی از پلاسمای سرد در کشاورزی، صنایع غذایی و پزشکی استفاده می‌شود.

در زمینه پزشکی هم از لیزر برای زیباسازی استفاده می‌شد که اکنون به جای لیزر از پلاسمای سرد استفاده می‌شود و طرفداران خود را دارد؛ چراکه ضرر کمتری در مقایسه با لیزر دارد.

آنا: در مورد دستگاه مولد پلاسمای DBD اتمسفری که ساخته‌اید، بیشتر توضیح بدهید.

مهدی‌زاده: در این دستگاه اگر از دور به مشعل مورد نظر نگاه شود در نظر نخست فکر می‌کنید که آتش است که اگر با ماده‌ای برخورد کند، تصور می‌شود که ممکن است آن را بسوزاند در حالی که اینطور نیست و از این کار تست جوانه‌زنی در بذر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در واقع بذر در محفظه‌ای که قرار است پرتودهی در آن انجام شود، قرار داده می‌شود و در زمان‌های مشخصی با توجه به نوع بذر با ولتاژ مشخصی پرتو به بذرها تابانده می‌شود، پرتوی که گفته می‌شود در واقع پلاسماست، یعنی یون‌ها و الکترون‌ها هستند.

یون و الکترون وقتی به آن ماده مورد نظر برخورد می‌کند، فعل و انفعالاتی انجام می‌شود که در حوزه صنایع غذایی میکروارگانیزهای مخرب را از بین می‌برد، یا در بذر که صحبت آن شد پلاسما باعث می‌شود که خواص فیزیولوژیک بذر تغییر کند. باید بررسی کنیم که آیا این تغییر دارای خاصیت مفید و یا مضر بوده است.

با استفاده از این تکنولوژی به‌دنبال آن هستیم که باروری و مقاومت گیاه را در برابر شوری و کم‌آبی، باد و باران شدید تقویت کنیم و از سوی دیگر پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده در دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار را پیگیر شویم و ادامه دهیم.

آنا: فناوری پلاسمای سرد چه استفاده و کاربردهایی دارد؟

مهدی‌زاده: از فناوری پلاسمای سرد می‌توان در صنایع غذایی مثل خرما و شیر هم استفاده کرد. در بسیاری از مزارع کشاورزی برای بازدهی بیشتر از سم استفاده می‌شود که مقداری از آن در محصول باقی می‌ماند. با استفاده از پلاسما می‌توان سم موجود در محصول کشاورزی را کاهش داد.

کاهش نیترات در آبی که برای آبیاری زعفران مورد استفاده قرار می‌گیرد از دیگر کاربردهای پلاسمای سرد است.

تصفیه آب نیز با استفاده از این فناوری کاربرد دارد، قبلاً روش‌های مختلفی از جمله تکنیک مغناطیس بر روی آب توسط همکاران انجام شده که این نوع آب تصفیه‌شده در مرغداری‌ها استفاده شده است و کارایی بهتری از این آب دریافت کرده‌اند.

در راستای استفاده از این تکنولوژی برای تبدیل پساب به آب آشامیدنی به تحقیقات بیشتری نیاز است؛ اما قطعاً می‌توان غیرمستقیم با استفاده از پلاسما از پساب برای استفاده صنعتی و نیمه‌صنعتی و آبیاری فضای سبز استفاده کرد.

انتهای پیام/4117/4062/