انقلابی‌ها با مستندهای علمی، کارآفرینی و جهادی پر رنگ ظاهر شدند/ ماجرای ادامه دار مغفول ماندن برخی گونه‌های جذاب دنیای مستند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا  - سید مرتضی حسینی؛ سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینما حقیقت» شب گذشته با شناخت نفرات برگزیده خود به پایان رسید. جشنواره ای که مهم‌ترین رویداد سینمای مستند ایران و محلی برای گردهمایی مستندسازان و علاقه‌مندان به این گونه سینمایی است.

در این دوره از جشنواره، 168 فیلم  نمایش داده شد. از این میان سهم بخش مسابقه ملی 62 فیلم بود. همچنین 54 در بخش مسابقه بین الملل، 29 فیلم در بخش جایزه شهید آوینی، 16 فیلم در بخش خارج از مسابقه و گلچینی از بهترین مستندهای جهان از 39 کشور  نیز روی پرده رفتند.

اردیبهشت ماه امسال بود که محمد حمیدی مقدم به عنوان مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی جانشین محمدمهدی طباطبایی نژاد شد. با توجه به این تغییر، همگان منتظر آذرماه و جشنواره سینما حقیقت بودند بودند تا شیوه و چگونگی برگزاری این دوره از جشنواره را به عنوان مهم ترین آزمون مدیریت حمیدی مقدم بسنجند.

 طبقه‌بندی مخاطبان ؛گام مثبتی برای استانداردسازی جشنواره

یکی از تغییرات مهم در شیوه برگزاری این دوره از جشنواره سینما حقیقت، طبقه بندی مخاطبان، صدور کارت و ایجاد سامانه بلیت فروشی برای مخاطبان عمومی بود. این اقدام در ابتدا نگران هایی را مبنی بر عدم استقبال مخاطبان در بین علاقه مندان به سینمای مستند و حتی برخی از دست اندرکاران برگزاری جشنواره ایجاد کرد.

طبیعی بود که اجرایی شدن این شیوه جدید در یکی دو روز اول برگزاری جشنواره با نواقص و ناهماهنگی هایی همراه شود، اما به تدریج این سامانه رزرو بلیت توسط مخاطبان بیرونی از طریق سایت سینماتیکت و رزرو سانس توسط اهالی رسانه و مستندسازان به ثبات رسید. این گونه بود که  محمد حمیدی مقدم در جایگاه دبیر جشنواره در  صحبت‌های خود در آیین پایانی جشنواره  سیزدهم از این که روز به روز گلایه‌کنندگان نسبت به تغییرات جشنواره بیشتر به ضرورت تحولات ایجاد شده دل سپردند ابراز خرسندی کرد و مدعی شد گام های امسال جشنواره برای استانداردسازی آن، فرصت ها و شرایط مناسب تری را برای شرکت‌کنندگان در جشنواره فراهم کرد.

البته سنجش صحت و سقم این ادعا نیاز به بررسی های بیشتر و نظرسنجی از اهالی رسانه منتقدان و مخاطبان جشنواره سینما حقیقت دارد اما در مجموع می توان گفت برقراری یک سامانه منظم و یکپارچه برای  حضور مخاطبان در پردیس سینمایی چارسو گام مثبتی محسوب می شد. گامی که شاید کمترین نتیجه آن به دست آوردن آمار دقیق مخاطبان جشنواره باشد. آن گونه که در گزارش برگزارکنندگان جشنواره سیزدهم نیز آمده است.   

امسال 35 هزار و 86 مخاطب به تماشای فیلم های سینما حقیقت نشستند و 27 هزار و 350 نفر نیز از طریق رزرو بلیت، فیلم ها را تماشا کردند. همچنین 7 هزار و 736 بلیت فروخته شد و میانگین روزانه حدود 4 هزار تماشاگر در این رویداد ثبت شده است.

امسال اگر چه سالن فردوس موزه سینما هم میزبان علاقه مندان تماشای آثار جشنواره بود، اما تمرکز برنامه  و نمایش های فیلم در پردیس سینمای چارسو باعث شد تا این محل به عنوان میزبان اختصاصی و کاخ جشنواره سینما حقیقت در بین اهالی سینما شناخته شود. روند مثبتی که می تواند یکی از عناصر قوام بخش این رویداد سینمایی باشد و به برندسازی آن کمک کند؛ گرچه که هنوز و پس از گذشته حدود 4 دهه برای جشنواره فیلم فجر چنین اتفاقی نیفتاده است.

 اگرچه روند ثبت نام و توزیع کارت اهالی رسانه روند نسبتا خوبی داشت، اما کاهش سهمیه خبرنگاران به ویژه درباره رسانه هایی که در معرفی ترویج و نقد آثار مستند فعال بوده و به نوعی پرچمداران این گونه سینمایی در  فضای رسانه ای هستند، قابل تأمل بود.  

 حضور پررنگ مستندهای انقلابی و جهادی در سینما حقیقت

حضور پررنگ فیلم های مستند با موضوع تاریخ انقلاب اسلامی و تبین اصول آن، فرهنگ مقاومت، دفاع مقدس، زندگی و اندیشه بزرگان و مشاهیر فرهنگی و انقلابی، فعالیت های جهادی، مقاومت نیروهای مردمی  مبارزات کشورهای اسلامی منطقه، زندگی شهدای مدافع حرم و... در این دوره از جشنواره نیز همچون اداور اخیر آن قابل توجه بود. این حضور بیش از هرچیز نشان می دهد که نگاه نیروها انقلابی و به ویژه فیلمسازان جوان به حوزه مستند، روز به روز در حال پیشرفت کمی و کیفی است. از سوی دیگر مؤسسه روایت فتح و خانه مستند انقلاب اسلامی وابسته به مؤسسه هنری رسانه ای اوج نیز در این دوره از جشنواره آثار قابل توجه و ارزشمندی را ارائه دادند.

 موسسه روایت فتح با  پنج فیلم مستند نه کوچک نه بزرگ، صد سال تنهایی، با صبر زندگی، و تَن من و پرسنل اداره سوم در این دوره از جشنواره حضور داشت.از بین این آثار، فیلم «صد سال تنهایی» به کارگردانی «مهدی فارسی» موفق به دریافت لوح افتخار و جایزه نقدی شبکه مستند سیما شد. اثری که درباره‌ منطقه محروم بشاگرد و و حاج عبدالله والی معروف به  منجی بشاگرد نماینده امام‌خمینی(ره) در آن منطقه بود.

خانه مستند انقلاب اسلامی هم 10 مستند را در این دروه از جشنواره تهیه دیده بود. در بخش مسابقه ملی مستند‌های بلند، «رنج زیر پوست» به کارگردانی محسن جعفری راد و  «روزی که رفت» به کارگردانی و تهیه کنندگی هادی معصوم دوست حضور داشتند. «ماهر» به کارگردانی مسعود دهنوی در بخش نیمه بلند مسابقه ملی  نمایش داده شد.

«راویج» به کارگردانی صادق داوری فر و «خودکار» به کارگردانی محمد ثقفی و تهیه کنندگی عطا پناهی نیز در بخش کارآفرینی جشنواره به نمایش درآمدند.

 خانه مستند انقلاب اسلامی در بخش مسابقه شهید آوینی هم با «روایت سیل»، «خاطرات موتورسیکلت»، «نبرد امواج»، «پیرمرد و خواننده»  و  «با صبر زندگی»  حضور داشت.

مستندهای تولید شده توسط سازمان اوج و موسسه روایت فتح مجموعا 25 درصد کل آثار این دوره جشنواره سینما حقیقت را تشکیل داده بودند، که البته موفق به دریافت جوایزی نیز شدند.

 دراین بین، فیلم «پیرمرد و خواننده» به کارگردانی امیر اصانلو تندیس طلایی جایزه شهید آوینی را دریافت کرد و امیرحسین نورزی هم برای فیلم خاطرات موتورسکیلت تندیس نقره ای این بخش را از آن خود کرد. فیلم «خودکار» به کارگردانی محمد ثقفی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی هم جایزه سوم بخش کارآفرینی سینما حقیقت را گرفت.

اختصاص بخش مستقلی با عنوان فیلم های مستندکارآفرینی و نمایش آثار مرتبط با آن یکی دیگر از نقاط قابل توجه امسال بود؛ به ویژه این که اتاق بازرگانی تهران به عنوان حامی و نهاد همکار در این بخش،  نمونه ای از  مشارکت اصناف در روند تولید آثار مستند بود. مستندهایی همچون خودکار، مخترع آهنی، ماک در ایران و قصه یک مرد آثار قابل توجهی بودند که توانستند کارنامه برخی چهره های شاخص کسب وکار و کارآفرینی و البته مشکلات و موانع پیش روی آنها و پیشرفت های اقتصادی و تجاری را به تصویر بکشند.

 تداوم  مغفول ماندن برخی گونه‌های سینمای مستند

با وجود توجه فیلمسازان مستند و سیاستگزاران جشنواره به این موضوعات در سینمای مستند نباید از تداوم غفلت از سایر گونه های آن نیز غافل شد. امسال با این که مستند «جایی برای فرشته ها نیست» پرمخاطب‌ترین فیلم جشنواه شد و چند جایزه هم در بخش های مختلف از آن خود کرد، اما همچنان ضعف تولید مستندهای ورزشی به عنوان یک بخش جذاب در سینمای مستند در میان آثار ارائه شده به چشم می آمد.

این ضعف، در تولید  مستندهای علمی و صنعتی هم دیده می شود و با توجه به اهمیت انعکاس پیشرفت های علمی و فناوری کشور بر پرده سینما در قالب داستانی و مستند، بیشتر خود را نشان می دهد. دبیر جشنواره سینما حقیقت پیش از این در گفتگویی یا خبرنگار آنا به ضعف تولیدات مستند در این حوزه اذعان کرده و از راه دراز مستندسازان برای طی کردن این مسیر خبر داده بود. حمیدی مقدم البته این نکته را هم عنوان کرده بود که تولید چنین فیلم هایی، هم هزینه زیادی نیاز دارد و هم گروه‌های کارآزموده و متخصص را می طلبد. به نظر می رسد نهاد تحت مدیریت وی یعنی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان متولی اصلی سینمای مستند در کشورمان باید توجه بیشتری به این فرصت مهم داشته باشد.

 به هر حال جشنواره سیزدهم سینما حقیقت هم با همه ضعف ها و قوت های آن به پایان رسید. آن چه در این میان مهم است تداوم حمایت از فیلمسازان این حوزه است که شاید به اندازه فیلمسازان و بازیگران سینمای داستانی در معرض توجه رسانه ها و مخاطبان نباشند، اما آثاری که با نگاه و قلم و دوربین آنها خلق می شود این ظرفیت را دارد که حتی به یک جریان فرهنگی یا اجتماعی تبدیل شود. در این میان، حمایت درست منطقی و معقول از این بخش از سینمای کشور می‌تواند فرصتی طلایی برای  در سطوح مختلف منطقه ای و جهانی باشد.

 انتهای پیام/4104/