چگونه از ابتلا به تب مالت جلوگیری کنیم؟

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ مطلب پیش رو ترجمه و بازنویسی ژورنالیستی از خلاصه یک مقاله علمی پژوهشی ISI حوزه پزشکی تحت عنوان «تب مالت، یک مرور کلی» یا Brucellosis: an overview است که توسط  کوربل Corbel نوشته شده و در سال 2000 در مجله emerging infectious diseases منتشر شده است و برای نخستین بار در ایران منتشر می‌شود.

تب مالت یا بروسلوز یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است که به طوفان سقط و عقیمی گاوهای نر در بین دامداران و دامپزشکان معروف است. هر چند این بیماری در انسان منجر به سقط جنین و عقیمی نمی‌شود اما عوارض ناشی از انتقال آن به انسان دردناک و غیرقابل‌اجتناب است.

عامل این بیماری باکتری به نام بروسلا است که دارای گونه‌های مختلفی است مهم‌ترین گونه‌های آن بروسلا آبورتوس در گاو، بروسلا ملیتنسیس در گوسفند و بروسلا سوئیس در خوک است. هرچند اعلام می‌شود که با کنترل و پیشگیری (واکسیناسیون) و حذف گاوهای مبتلا گونه آبورتوس کنترل شده است اما همچنان خطر گونه ملیتنسیس باقی است.

 تب مالت در انسان روی اعضای خون‌ساز بدن مانند مغز استخوان، گره‌های لنفاوی، کبد و طحال تأثیر می‌گذارد. تب مالت در دو نوع حاد و مزمن دیده می‌شود. دوره نهفتگی این بیماری می‌تواند پنج تا ۶۰ روز باشد (چندین ماه نیز دیده شده است). تب مالت در مردان ۲۰ تا ۶۰ ساله شایع‌تر است. در نوع حاد تعریق شدید شبانه، درد زیاد مفاصل، تب مواج از نشانه‌های بارز آن است در نوع مزمن کسلی و بی‌حالی و درد عضلانی بروز پیدا می‌کند.

یکی از علائم ویژه که به شناسایی بیماری کمک می‌کند بزرگ شدن طحال در فرد مبتلا است که حتی با ملامسه نیز مشخص می‌شود.

مصرف شیر، محصولات لبنی (کره، پنیر) غیرپاستوریزه موجب سرایت بیماری به انسان می‌شود. به‌طور کلی این بیماری در میان افرادی که با حیوانات زیاد در تماس هستند (کشاورزان، دامداران، قصابان، دامپزشکان) و افرادی که به مناطق آلوده سفر می‌کنند شایع‌تر است.

پروفسور کوربل در سال 2000 در مقاله‌ای تحت عنوان تب مالت یک مرور کلی به ابعاد مختلف این بیماری پرداخته است:

تب مالت همچنان یک بیماری زئونوز (بیماری مشترک انسان و دام) بزرگ در سراسر جهان است. اگرچه بسیاری از کشورها بروسلا عامل سقط جنین در گاوها (بروسلا آبورتوس) را ریشه‌کن کرده‌اند اما در برخی مناطق بروسلا ملیتنسیس به‌عنوان یک عامل عفونت در این‌گونه و همچنین در گوسفندان و بزها ظاهر شده است. با این وجود اقدامات واکسیناسیون بروسلا ملیتنسیس همچنان علت اصلی تب مالت انسان است.

بروسلا سوسیس همچنین به عنوان یک عامل عفونت در گاوها ظاهر می‌شود، بنابراین فرصت‌های خود را برای آلوده شدن به انسان گسترش می‌دهد، یعنی در میزبان غیراختصاصی خود باعث ایجاد بیماری و انتقال به انسان می‌شود. این اتفاق بیشتر در دامداری‌هایی رخ می‌دهد که گاو و خوک در کنار هم نگهداری می‌شوند.

جداسازی اخیر گونه‌های متمایز بروسلا از پستانداران دریایی، دامنه اکولوژیک آن را گسترش داده است. هر چند در کشورهای اسلامی خوردن پستانداران دریایی حرام است اما در کشورهای شرق آسیایی و غربی یکی از خوراک‌های محبوب محسوب می‌شود و صید غیرمجاز این‌گونه‌ها به‌دلیل سود تجارت آن‌ها رواج دارد که خود باعث انتقال بیماری به جوامع انسانی می‌شود.

همچنان واکسن مطلوبی برای این بیماری در دسترس نیست اما واکسن‌های تخفیف حدت یافته می‌تواند امیدوارکننده باشد.

 اگر چه این بیماری در بسیاری از نقاط جهان ریشه‌کن شده اما همچنان ایران یکی از مناطق اندمیک آن محسوب می‌شود که لزوم رعایت نکات ایمنی برای پرورش‌دهندگان و دامپزشکان در تماس با جنین سقط شده و ترشحات جفت و همچنین عدم استفاده از شیر و محصولات لبنی غیر پاستوریزه در بین خانواده‌ها و آموزش از طریق رسانه‌های عمومی را می‌طلبد.

انتهای پیام/4138/