بازنمایی جایزه مصطفی در شبکه پرس تی وی/ ترویج علم برای مخاطب انگلیسی زبان

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا - سید رضا صائمی؛ برخی از برنامه‌ها فارغ از محتوا و روایت سوژه خود، مخاطب را با مفاهیم و موقعیت‌ها و رخدادهای آشنا می‌کنند که پیش از این اطلاعی درباره آنها نداشته و در واقع با یک امر تازه مواجه می‌شوند. شاید خیلی از ما با عناوینی مثل جایزه نوبل یا جایزه اسکار و مواردی از این دست آشنا باشیم اما کمتر از «جایزه مصطفی» شنیده باشیم.

برنامه «ایران امروز» شبکه پرس تی وی در یکی از جدیدترین قسمت‌های خود به شکل اختصاصی به این جایزه و اهمیت و جایگاه آن پرداخته و تلاش کرده مخاطب را با چرایی و چگونگی اهدای این جایزه آشنا کند. از این رو می‌توان کارکردی آموزشی –اطلاع رسانی هم برای این قسمت از برنامه ایران امروز لحاظ کرد. جایزه مصطفی هر دو سال یک‌بار در زمینه‌های علمی جهان اسلام برگزار می‌شود که این برنامه تلاش کرده ضمن مروری بر پیشینه این جایزه که محور اصلی آن شناسایی و معرفی برترین‌های علم و فناوری جهان اسلام است، وضعیت کلی علمی جهان اسلام را نیز مورد بحث و بررسی قرار دهد.

در واقع م‌ توان سه هدف و کارکرد برای پخش این برنامه در نظر گرفت. یکی معرفی خود این جایزه و اینکه چه عقبه و قواعدی دارد، دوم روایتی تحلیلی و آماری از وضعیت علمی در جهان اسلام و آگاهی بخشی نسبت به آن و سوم کارکردی انگیزشی که از این ظرفیت و پتانسیل درونی برخوردار است که مخاطبان برنامه را نسبت به علم آموزی و تلاش بیشتر در کسب دانش، ترغیب و تشویق کند. به‌عبارتی دیگر این برنامه ذهن و اراده مخاطب را هدف قرار داده و از طریق آگاهی و انگیزه، سوژه خود را بسط و بازنمایی می‌کند.

 آنچه به مثابه شاخص‌های علم و فناوری در این برنامه و در پس این جایزه صورت بندی شده، علوم و فنون مدرن و جدیدی است که شاید خیلی‌ها گمان کنند جهان اسلام در این زمینه مصرف کننده است نه تولید کننده.

شاید مهم‌ترین چیزی که مخاطب با آن آشنا می‌شود، این است که طراحی و ایده پردازی این جایزه ابتکار کشور خودمان ایران است و پیشرو بودن ایران را در میان کشورهای اسلامی از حیث توجه و اهتمام به علم  و دانش برجسته می‌کند. آنچه در این برنامه، محور قرار گرفته «جایزه مصطفی» است اما به واسطه آن تصویری از وضعیت و موقعیت علمی در جهان اسلام ترسیم می‌شود که ابعاد و جوانب مختلفی دارد. از جمله افزایش سطح همکاری و هم‎افزایی در حوزه علوم و فناوری در سطح کشورهای اسلامی‌ با تأکید بر فناوری پیشرفته، رقابت در حوزه‌های علوم و فناوری نانو، علوم و فناوری زیستی و علوم و فناوری ارتباطات و اطلاعات و بنیان نهادن این جایزه به ابتکار ایران از جمله محورهای این برنامه به‌شمار می‎رود.

در واقع آنچه به مثابه شاخص‌های علم و فناوری در این برنامه و در پس این جایزه صورت بندی شده، علوم و فنون مدرن و جدیدی است که شاید خیلی‌ها گمان کنند جهان اسلام در این زمینه مصرف کننده است نه تولید کننده. اما موضوعاتی مثل نانو، فناوری ارتباطات و اطلاعات و دستاوردهای کشورهای اسلامی در این زمینه، تصویری مقتدرانه و پیشرو از جهادی علمی در کشورهای اسلامی به‌ویژه در ایران که همواره در طول تاریخ از پیشتازان علمی بین کشورهای علمی بوده، ارائه می‌کند که هم آگاهی بخش است هم غرور آفرین.

از سوی دیگر موانع و چالش‌ها و دست اندازهای که کشورهای قدرتمند جهان در راستای فعالیت‌های علمی کشورهای اسلامی به‌ویژه ایران صورت می‌دهند نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفت. به‌عبارت دیگر با اشاره به تحریم‎های آمریکا علیه ایران و ایجاد ممانعت در حوزه‌هایی مانند دسترسی به تجهیزات تحقیقاتی، ارتباط میان دانشگاه‎های ایران و آمریکا و حتی سایر نقاط جهان، عدم صدور ویزای تحصیلی و تحقیقاتی برای ایرانیان و دسترسی به سایت‎های اینترنتی علمی و آموزشی بحث و گفت‎وگو درخصوص موفقیت‎های علمی ایران با وجود تحریم‎ها صورت مورد بررسی قرار گرفت و در کنار ترسیم دستاوردهای ارزشمند علمی کشور ما، عناصر بازدارنده این جنبش علمی هم تحلیل و بررسی شد از جمله اینکه افزایش جمعیت تحصیل کرده ایران از 100 هزار نفر به دو میلیون نفر در سال 1385 و جایگاه علمی دانشمندان ایرانی دانش‎آموخته در ایران در سیر علمی جهان به بحث گذاشته شد.

در واقع رویکرد برنامه در ارتباط با بازنمایی سوژه هم رویکردی ایجابی بود هم سلبی. به این معنا که با بررسی همه موانع، سنگ اندازی‌ها و چالش‌هایی که قدرت‌های جهانی در جهت منفعل کردن کشورهای اسلامی به‌ویژه ایران در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی انجام شده، شاهد دستاوردهای ارزشمندی از سوی دانشمندان و محققان اسلامی و ایرانی در حوزه‌های گوناگون دانش و فناوری‌های نوین هستیم که این مسئله، ارزش و اعتبار و جایگاه جایزه ای مثل«جایزه مصطفی» را بیشتر نشان می‌دهد و ضرورت توجه بیشتر جامعه علمی در کشورهای اسلامی به این ابتکار علمی.

در واقع سازندگان این برنامه تلاش کردند اهمیت و ضرورت این جایزه را با پرداخت موانع و چالش‌هایی که در جهت برند شدن و اعتبار جهانی این جایزه وجود دارد نمایان‌تر کنند و از طریق تحلیل مسائل پیرامونی به سوژه کانونی بپردازند.

انتهای پیام/4139/